Η υπερβάλλουσα θνησιμότητα (excess mortality) είναι η διαφορά μεταξύ του αριθμού των θανάτων από κάθε αιτία σε μια χρονική περίοδο και του αναμενόμενου αριθμού θανάτων στη συγκεκριμένη χρονική περίοδο.
Είναι ο όρος που, σε αντίθεση με τον απόλυτο αριθμό θανάτων, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για συγκρίσεις της επίδρασης της πανδημίας στη θνησιμότητα μεταξύ διαφορετικών κρατών, όπως επεσήμανε ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ Θεοκλής Ζαούτης στην τελευταία συνέντευξη τύπου στο υπουργείο Υγείας.
Όπως επεσήμανε ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ, ο αριθμός των θανάτων από Covid δεν αποτελεί αντικειμενικό δείκτη για συγκρίσεις μεταξύ διαφορετικών χωρών, επειδή ο τρόπος καταγραφής των θανάτων δεν είναι ενιαίος στην Ευρώπη και παγκοσμίως. Ο αριθμός των θανάτων εξαρτάται από το στάδιο της πανδημίας που βρίσκεται ένα κράτος, δηλαδή ο αριθμός κρουσμάτων ανά μονάδα του πληθυσμού σε κάθε χρονική περίοδο. Και οι προγνωστικοί παράγοντες για θάνατο από Covid, όπως η ηλικία, οι συνοσηρότητες, η εμβολιαστική κάλυψη και οι δυνατότητες του συστήματος υγείας διαφέρουν σημαντικά ανά κράτος και γεωγραφική περιοχή.
Στην Ελλάδα, πιο συγκεκριμένα, μετρώνται ημερησίως οι θάνατοι ασθενών με Covid και όχι οι θάνατοι από Covid, σύμφωνα με τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Η σύγκριση με την Ελλάδα
Όπως έδειξε μελέτη από το Lancet η υπερβάλλουσα θνησιμότητα για την Ελλάδα στην περίοδο 2020 με 2021 ήταν 127,1 θάνατοι ανά 100.000 πληθυσμό.
Ο αντίστοιχος δείκτης για όλη τη δυτική Ευρώπη ήταν 140 θάνατοι ανά 100.000 πληθυσμό. Και για την Κεντρική Ευρώπη ήταν 315,7 θάνατοι ανά 100.000 πληθυσμό.
Στην Ιταλία ο δείκτης ήταν 227,4, στην Ισπανία 186,7, στην Πορτογαλία 202, στη Γαλλία 124, στη Γερμανία 120 και στη Μεγάλη Βρετανία 126,8 ανά 100.000 πληθυσμό.
Στην ίδια μελέτη εκτιμήθηκε ο λόγος της υπερβάλλουσας θνησιμότητας προς τον δηλούμενο αριθμό θανάτων. Δηλαδή το κλάσμα θνησιμότητας ανά δηλωμένων κρουσμάτων- θανάτων. Για την Ελλάδα αυτό το κλάσμα ήταν 1,22, ενώ για τη δυτική Ευρώπη ήταν 1,48. Στην Ιταλία ο δείκτης είναι 1,89. 1,64 στην Ισπανία, 2,13 στην Πορτογαλία, 1,28 στη Γαλλία, 1,82 στη Γερμανία και 0,97 στο Ηνωμένο Βασίλειο.