Πώς πήρε «φωτιά» η αγορά των καυσόξυλων

Εργα τέχνης. Κοσμήματα. Αντίκες. Ισως αυτοκίνητα. Αυτά είναι κάποια από όσα έρχονται στον νου ακούγοντας τη λέξη δημοπρασία. Στο μυαλό πολύ λίγων η συγκεκριμένη διαδικασία είναι συνδεδεμένη με τα καυσόξυλα. Κι όμως, πριν τα καυσόξυλα βρεθούν σε μάντρες εμπόρων ή στα τζάκια καταναλωτών, αποτελούν αντικείμενα δημοπρασίας. Φέτος η ζήτηση για τα καυσόξυλα είναι πιο έντονη από ποτέ, από ό,τι λένε στην «Κ» παράγοντες της αγοράς, που θα παρέμενε αθέατη αν δεν την έφερνε στο προσκήνιο η ενεργειακή κρίση.

Η διαδικασία αγοραπωλησίας καυσόξυλων είναι συγκεκριμένη. Την άνοιξη ολοκληρώνονται οι μελέτες των δασαρχείων σε σχέση με το ποια και πόσα δένδρα θα κοπούν σε κάθε δάσος, είτε αυτό είναι δημόσιο είτε ιδιωτικό. Στη συνέχεια, οι Δασικοί Συνεταιρισμοί Εργασίας (ΔΑΣΕ) είναι υπεύθυνοι για την υλοτόμηση των δένδρων, η οποία γίνεται όλο τον χρόνο, σύμφωνα με όσους μίλησαν στην «Κ», αν και συνήθως σταματάει κατά τη διάρκεια του χειμώνα, καθώς οι βροχές και το χιόνι δυσκολεύουν την πρόσβαση στα δάση και οι καταναλωτές –λογικό– προτιμούν τα στεγνά ξύλα. Μόλις τα δένδρα κοπούν, οι εργαζόμενοι των συνεταιρισμών κατεβάζουν τα ξύλα στον δρόμο. Τότε δημοπρατούνται και αγοράζονται από εμπόρους.

«Οι μελέτες προσδιορίζουν ποια ξύλα και ποια δένδρα θα πάνε σε δημοπρασία», λέει στην «Κ» ο γενικός γραμματέας Δασών, Κωνσταντίνος Αραβώσης. «Οπου δεν υπάρχει μελέτη συντάσσεται πίνακας υλοτομίας ξύλου κι αυτός από τα δασαρχεία», συμπληρώνει. Αφού η διαδικασία παρέμεινε ως έχει, τι άλλαξε φέτος;

Σύμφωνα με τον Γιάννη Σακελλαράκη, πρόεδρο του Συλλόγου Εμπόρων Στερεών Καυσίμων Αττικής, οι λόγοι για τους οποίους οι τιμές των καυσόξυλων ανέβηκαν τόσο πολύ φέτος ποικίλλουν. Ενας από αυτούς είναι ο αντίκτυπος του πολέμου στην Ουκρανία, καθώς λόγω της ενεργειακής κρίσης η ζήτηση είναι πολύ μεγαλύτερη.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία έφερε την ενεργειακή κρίση, το κόστος παραγωγής ανέβηκε, το ίδιο και η ζήτηση, με αποτέλεσμα σημαντικές ανατιμήσεις.

«Δεν υπήρχε ποτέ τέτοια ζήτηση», λέει στην «Κ» ο Δήμος Ελευθεράκης, έμπορος καυσόξυλων στη Φλώρινα. «Οι τιμές ανέβηκαν γιατί τα κυβικά μέτρα που κόψαμε ήταν τα ίδια, αλλά αυξήθηκε η ζήτηση, γύρισε ο κόσμος στις σόμπες και στο τζάκι γιατί ανέβηκε η τιμή στο ρεύμα», σημειώνει στην «Κ» ο Αντώνης Λέχος, πρόεδρος του ΔΑΣΕ Ανω Σταυρού στη Θεσσαλονίκη.

«Εμείς δουλειά είχαμε κάθε χρόνο», συμπληρώνει ο Δημήτρης, μέλος του ΔΑΣΕ Καταλωνίων στην Κατερίνη, «αλλά φέτος είναι τριπλάσια σε σχέση με πέρυσι». Ο ίδιος, διανομέας σε συνεταιρισμό που, όπως λέει, ασχολείται και με τη λιανική πώληση, τονίζει πως η ζήτηση ήταν τόσο μεγάλη που μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου παρέδιδε τις παραγγελίες που είχαν κάνει πελάτες αρχές Αυγούστου. «Ο,τι κοβόταν έφευγε», δηλώνει.

Ταυτόχρονα, οι εισαγωγές καυσόξυλων –οι οποίες γίνονταν ως επί το πλείστον από τη Βουλγαρία, αλλά και από τη Βόρεια Μακεδονία, την Αλβανία και τη Ρουμανία, λέει στην «Κ» ο κ. Σακελλαράκης– μειώθηκαν κατά πάρα πολύ, περίπου 80%, καθώς και οι δικές τους εγχώριες ανάγκες για καυσόξυλα αυξήθηκαν. «Η πιο περιορισμένη προσφορά έχει να κάνει με τις εισαγωγές που μειώθηκαν λόγω του πολέμου», τονίζει ο κ. Αραβώσης. Επομένως, όχι μόνο υπάρχουν λιγότερα διαθέσιμα ξύλα στην αγορά –αν και τον προηγούμενο μήνα ανακοινώθηκε η απαγόρευση της εξαγωγής ξυλείας και από την Ελλάδα σε άλλες χώρες, μέχρι την 1η Μαρτίου, με ποινή φυλάκισης ενός έτους για τους παραβάτες–, αλλά οι συνεταιρισμοί έχουν φέτος σχεδόν το μονοπώλιο των ξύλων προς πώληση σε εμπόρους. «Εκμεταλλευόμενοι την αυξημένη ζήτηση λόγω ενεργειακής κρίσης και το ότι δεν υπάρχουν εισαγωγές, οι παραγωγοί αύξησαν τις τιμές», λέει στην «Κ» ο κ. Σακελλαράκης. Αλλά οι απόψεις διίστανται.

«Ανέβηκαν λίγο παραπάνω οι τιμές, αλλά το μεροκάματο είναι λιγότερο», λέει στην «Κ» ο Δημήτρης Γεράσης, εργαζόμενος του ΔΑΣΕ στο Λιβάδι της Θεσσαλίας. Οι ίδιοι φέτος έκαναν μια δημοπρασία, τονίζει, στην οποία ήρθαν λιγότεροι από πέντε έμποροι – στη συγκεκριμένη δημοπρασία η τιμή ήταν περίπου 15 ευρώ επιπλέον για κάθε χωρικό κυβικό μέτρο σε σχέση με πέρυσι. Παρ’ όλα αυτά, σημειώνει πως φέτος –και πάλι λόγω του πολέμου– το κόστος τους είναι μεγαλύτερο λόγω της αυξημένης τιμής της βενζίνης, αλλά και των ζωοτροφών, καθώς χρειάζονται τόσο οχήματα όσο και ζώα –«ο δικός μας συνεταιρισμός έχει 130 ζώα», τονίζει– για να πάνε στο βουνό, να κόψουν τα ξύλα και να τα μεταφέρουν στον δρόμο.

«Κερδισμένες οι μάντρες, χαμένοι, όσοι περνούν βάσανα στα δάση»

Ο Αντώνης Λέχος, πρόεδρος του ΔΑΣΕ Ανω Σταυρού, λέει στην «Κ» πως φέτος, πέρυσι και πρόπερσι έκοψαν 1.496 χωρικά κυβικού μέτρου. Πέρυσι, στην τελευταία δημοπρασία που είχαν κάνει τον Οκτώβριο, το χωρικό κυβικό πουλήθηκε 42 ευρώ. Τον Οκτώβριο που μας πέρασε, το ένα χωρικό κυβικό μέτρο πουλήθηκε 77 ευρώ. «Ανέβαινε η τιμή στη δημοπρασία γιατί ήθελαν τα ξύλα», λέει ο ίδιος, συμπληρώνοντας πως στην πρώτη δημοπρασία που έκαναν φέτος, στα τέλη Αυγούστου, ήρθαν 12 έμποροι οι οποίοι συνεννοήθηκαν να πάρουν σε αυτή την τιμή όλα τα ξύλα και να τα χωρίσουν μεταξύ τους. Το ότι φέτος οι εισαγωγές σχεδόν σταμάτησαν, είναι για τους ίδιους θετικό, τονίζει. «Εμάς τους δασικούς συνεταιρισμούς μάς συμφέρει και μας βοηθάει», αναφέρει ο κ. Λέχος. «Και ανεβαίνει λίγο η τιμή και δουλεύουμε περισσότερο – φέτος που σταμάτησαν να εισάγονται ξύλα από το εξωτερικό, παίρνουμε ένα μεροκάματο σωστό», δηλώνει.

«Είναι προς όφελός μας ότι αυξήθηκε η ζήτηση», επισημαίνει ο Δημήτρης Γεράσης από το Λιβάδι της Θεσσαλίας, «αλλά ως υλοτόμους δεν μας βλέπει πουθενά το κράτος – η τελευταία φορά που έδωσαν επιδότηση σε μηχανήματα και ζώα ήταν το 2004». Ο ίδιος τονίζει πως μέχρι να φτάσουν τα ξύλα στους καταναλωτές, η τιμή αυξάνεται ακόμα περισσότερο γιατί τα έξοδα των εμπόρων έχουν επίσης αυξηθεί. Το ίδιο τονίζει και ο Δήμος Ελευθεράκης, δηλώνοντας πως τη Φλώρινα δεν την επηρέασαν οι μειωμένες εισαγωγές –«δεν έρχονταν στη Φλώρινα, εδώ έχουμε μόνο ελληνικά ξύλα», λέει στην «Κ»– αλλά η αυξημένη τιμή των καυσίμων. «Πέρυσι το φορτηγό ανέβαινε με 150 ευρώ στο βουνό για να κατεβάσει τα ξύλα, φέτος με 300 – είναι τεράστιο λάθος αυτό που λένε οι καταναλωτές, ότι οι τιμές αυξήθηκαν μόνο λόγω ζήτησης», δηλώνει, συμπληρώνοντας πως οι ίδιοι ανέβασαν την τιμή περίπου κατά 10 ευρώ το χωρικό κυβικό μέτρο. «Ανέβηκε η ζήτηση», σημειώνει, «αλλά όλο το ζήτημα είναι τα καύσιμα – από τη στιγμή που ανέβηκαν αυτά, ακόμα και τα ασφάλιστρα στα φορτηγά είναι 30-40 ευρώ πάνω το εξάμηνο».

Ο Ιορδάνης Μποζατζίδης, έμπορος λιανικής στη Θεσσαλονίκη, λέει στην «Κ» πως ούτε η δική του εταιρεία έπαιρνε εισαγόμενα ξύλα, και ότι οι τιμές φέτος ανέβηκαν 30% σε σχέση με πέρυσι, ποσοστό με το οποίο συμφωνεί και ο Κωνσταντίνος Κεχαγιάς, επίσης έμπορος λιανικής στη Θεσσαλονίκη. Παρ’ όλα αυτά, ο κ. Μποζατζίδης τονίζει πως η κατάσταση έχει αρχίσει να ομαλοποιείται, διότι ο καιρός είναι καλός. «Γέμισαν οι μάντρες με ξύλα», λέει στην «Κ». «Οι δημοπρασίες είναι ήδη άγονες γιατί η αγορά έχει γεμίσει και ο καιρός δεν βοηθάει, δεν κάνει κρύο για να κάψουμε πολλά ξύλα», συμπληρώνει ο κ. Λέχος. «Μια φούσκα ήταν που πήρε τόσο αύξηση το καυσόξυλο», συμπληρώνει, «και θα γυρίσουμε στα ίδια».

Αλλά δεν κόβονται όλα τα ξύλα σε δημόσια δάση. «Οι περισσότεροι εδώ στα χωριά λίγο πολύ θα κόψουν μόνοι τους», επισημαίνει στην «Κ» ο Γιάννης Δούκας, πρόεδρος του Δασικού Συνεταιρισμού Καλυβίων Μαντουδίου στην Εύβοια. «Εμείς εδώ δεν έχουμε δημοπρασίες, τα βγάζουμε μόνοι μας τα ξύλα σαν συνεταιρισμός και τα εμπορευόμαστε μόνοι μας, πουλάμε και σε εμπόρους» λέει, τονίζοντας πως το δικό τους δάσος είναι ιδιόκτητο, χωρίς αυτό όμως να σημαίνει πως κόβει ο καθένας όπου θέλει. Το δάσος χωρίζεται σε συστάδες, οι κάτοικοι που έχουν μερίδα του κάνουν αίτηση στο δασαρχείο, το οποίο τους υποδεικνύει ποιο πεύκο θα κόψουν και ποιο θα αφήσουν.

Οπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα, η χρονιά ξεκίνησε με μεγάλη ζήτηση, αλλά λόγω καιρού, τώρα έχει κοπάσει. Παρ’ όλα αυτά, ο ίδιος τονίζει πως καθώς είχαν πληθώρα ξύλων λόγω των καμένων δασικών εκτάσεων, φέτος ο ίδιος πούλησε χωρικά κυβικά μέτρα και κατά 10 ευρώ λιγότερο από πέρυσι. «Τις τιμές τις ανεβάζουν στις μάντρες – αυτοί που περνάνε τα βάσανα μέσα στο δάσος είναι οι χαμένοι», λέει στην «Κ», «οι άλλοι μαγειρεύουν τις τιμές».

Εντατικοποίηση ελέγχων

Από την πλευρά του, ο γενικός γραμματέας Δασών Κωνσταντίνος Αραβώσης λέει στην «Κ» πως η πολιτεία εντατικοποίησε φέτος τους ελέγχους για φαινόμενα αισχροκέρδειας στην αγορά καυσόξυλων. «Αποθήκευαν κάποιοι έμποροι αδιάθετες ποσότητες και δημιουργούσαν τεχνητή έλλειψη – αυτό είχε οδηγήσει τεχνητά σε αύξηση της τιμής», δηλώνει. Ο ίδιος τονίζει επίσης πως φέτος θέσπισαν την αύξηση των τιμών αποζημίωσης των υλοτόμων των ΔΑ.Σ.Ε. κατά 15%, και ότι έδωσαν 4,5 εκατομμύρια καυσόξυλα δωρεάν ή με συμβολικό αντίτιμο. «Δώσαμε οδηγία να δίνονται δωρεάν ξύλα και να μπορούν κάτοικοι ορεινών περιοχών είτε οργανωμένα είτε ατομικά να προβούν σε υλοτόμηση», αναφέρει ο κ. Αραβώσης, «εντείναμε αυτή τη δυνατότητα».

Στο μεταξύ, σε ένα σπίτι στην Αθήνα, τα καυσόξυλα καίγονται στο τζάκι φειδωλά. Ο έμπορος δηλώνει στον ιδιοκτήτη πως, για τις επόμενες δύο εβδομάδες, δεν έχει διαθέσιμα ξύλα να παραδώσει…