Πόσοι Ευρωπαίοι δηλώνουν ότι είναι Χριστιανοί;

Τα κράτη με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτοπροσδιοριζόμενων σαν Χριστιανοί είναι η Ρουμανία, η Κύπρος, και η Ελλάδα. Σε τρεις χώρες οι Χριστιανοί δεν είναι η σχετική πλειοψηφία του πληθυσμού (στην Τσεχία, στην Ολλανδία και στη Σουηδία)

Σε μια έρευνα που έκανε το Ευρωβαρόμετρο στα τέλη του 2018 (τηλεφωνική έρευνα Ευρωβαρόμετρο 486) οι πολίτες ερωτήθηκαν να αυτοπροσδιορισθούν όσον αφορά τις θρησκευτικές δοξασίες.

Ο παρακάτω πίνακας δείχνει τις τρεις μεγάλες κατηγορίες: τους Χριστιανούς (όλα τα δόγματα) τους Αθεϊστές και τους Αγνωστικιστές. Αγνωστικιστές με το υψηλότερο ποσοστό 46% δηλώνουν οι Ολλανδοί, έπονται οι Τσέχοι με 40%, οι Σουηδοί με 37%, οι Εσθονοί με 32% και οι Βρετανοί με 30%. Είναι αξιοσημείωτο ότι στη Γερμανία ενώ το συνολικό ποσοστό είναι χαμηλό, οι Ανατολικογερμανοί δηλώνουν Αγνωστικιστές σε ποσοστό 48% σε αντίθεση με τους Δυτικογερμανούς (13%).

Οι Αθεϊστές είναι περισσότεροι στην Τσεχία (23%) στηνΓαλλία (19%) στη Σουηδία (14%) στη Σλοβενία (14%) και στην Εσθονία (14%). Το κοινό πολιτικό παρελθόν τους δεν τους επηρέασε το ίδιο. Από την άλλη μεριά οι Γερμανοί της πρώην Ανατολικής Γερμανίας διαφοροποιούνται, (20% στην Ανατολική δηλώνουν Αθεϊστές ενώ μόνο το 4% στην Δυτική Γερμανία). Προφανώς η διαφορετική πολιτική τους εμπειρία επηρέασε τις θρησκευτικές τους αναφορές. Αντίθετα το προφίλ της Ρουμανίας είναι παρόμοιο με αυτό της Ελλάδας και της Ολλανδίας παρόμοιο με αυτό της Τσεχίας. Κράτη με τελείως διαφορετική πολιτική ιστορία έχουν παρόμοιες τάσεις. Παρατηρούμε ότι το κομουνιστικό παρελθόν ενός κράτους έχει επηρεάσει τελείως διαφορετικά τους πολίτες και δεν αρκεί αυτό και μόνο να εξηγήσει τις διάφορες κοινωνικές τάσεις.

Συνολικά η Ευρώπη είναι Χριστιανική (κατά δήλωση των πολιτών της) σε ποσοστό 68%. Τα κράτη με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτοπροσδιοριζόμενων σαν Χριστιανοί είναι η Ρουμανία, η Κύπρος, και η Ελλάδα. Σε τρεις χώρες οι Χριστιανοί δεν είναι η σχετική πλειοψηφία του πληθυσμού (στην Τσεχία, στην Ολλανδία και στη Σουηδία). Είναι αξιοπρόσεκτο πάντως ότι η Σλοβακία σε αντίθεση με την Τσεχία που τις ενώνει κοινό παρελθόν είναι βαθιά Χριστιανική σε ποσοστό 82%. Οι άλλες θρησκείες δεν υπάρχουν στην ουσία (μόνο 3% δηλώνουν μια άλλη θρησκεία). Οι μουσουλμάνοι δεν ξεπερνούν το 2%. Υπάρχουν βέβαια χώρες με πιο έντονη την παρουσία τους όπως το Βέλγιο και η Βουλγαρία που είναι 8% στη Γαλλία φτάνουν το 5% στη Σλοβενία το 4% και στη Μεγάλη Βρετανία το 3%. Στη Δυτική Γερμανία το ποσοστό είναι 4% ενώ στην Ανατολική είναι ανύπαρκτο (0%).

Πώς καταμερίζονται οι Χριστιανοί στην Ευρώπη; Το ακόλουθο διάγραμμα δείχνει ότι οι Καθολικοί είναι η μεγάλη πλειοψηφία ενώ οι Ορθόδοξοι και οι Διαμαρτυρόμενοι έχουν το ίδιο ποσοστό.

Οι τέσσερις Ορθόδοξες χώρες που είναι η Κύπρος, η Ελλάδα, η Ρουμανία και η Βουλγαρία έχουν χαμηλό ποσοστό (σχεδόν μηδενικό) των πολιτών που δηλώνουν Αγνωστικιστές ή άθεοι.

Οι άλλες χώρες με σημαντικό ορθόδοξο πληθυσμό είναι η Εσθονία και η Λεττονία (λόγω της παρουσίας Ρωσικών μειονοτήτων). Αυτό που είναι αξιοπρόσεκτο είναι ότι και στη Μεγάλη Βρετανία έχουμε σημαντικό ποσοστό (8%).

Ενδιαφέρον έχει και ο πολιτικός αυτοπροσδιορισμός σε σχέση με τον θρησκευτικό. Στους αριστερούς, το 58% είναι Χριστιανοί ενώ αυτό το ποσοστό γίνεται 77% στους δεξιούς. Αντίθετα οι δεξιοί άθεοι και Αγνωστικιστές είναι οι μισοί από τους αριστερούς αντίστοιχους. Παρατηρούμε ότι οι «αριστεροί» είναι λιγότεροι θρησκευόμενοι από τους «δεξιούς» χωρίς αυτό να είναι απόλυτο. Τόσο στην Δεξιά όσο και στην Κέντρο ή την Αριστερά βρίσκομαι Άθεους ή Αγνωστικιστές.

Στην Ελλάδα η κατάσταση είναι τελείως διαφορετική. Όταν σχεδόν όλος ο πληθυσμός δηλώνει Χριστιανός Ορθόδοξος, είναι δύσκολο να βρεθούν «Άθεοι» ή «Αγνωστικιστές». Και όσοι υπάρχουν είναι ταυτόχρονα αριστεροί. Είναι φυσιολογικό να θεωρούν εαυτούς Χριστιανούς (ορθόδοξους γιατί τα άλλα δόγματα δεν υπάρχουν ουσιαστικά) και οι αριστεροί και οι δεξιοί. Άθεος δεξιός ή Αγνωστικιστής Δεξιός δεν υπάρχει ούτε σαν στατιστικό λάθος. Στην Ελλάδα μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει ισχυρή Θρησκευτική και μάλιστα Ορθόδοξη ταυτότητα η οποία πλαισιώνει τις αξίες μέσα στις οποίες κινείται ο Έλληνας πολίτης. Είναι είτε το θέλουμε είτε όχι το σύστημα αναφοράς και κανείς δεν μπορεί να το αγνοήσει.

Οι Ευρωπαίοι αυτοπροσδιορίζονται Χριστιανοί είτε με χαλαρούς δεσμούς είτε με ισχυρούς δεσμούς. Οπωσδήποτε και οι αξίες του Χριστιανισμού επηρεάζουν τις επιλογές. Τα διαφορετικά δόγματα επηρεάζουν αυτές τις αξίες. Αν και οι αξίες είναι ίδιες, ο τρόπος προσέγγισής τους είναι ίσως διαφορετικός. Δεν είναι ο ίδιος αλλά παρόμοιος.

Το να αγνοεί κάποιος ότι η Ευρώπη δεν επηρεάζεται από το Χριστιανικό σύστημα αξιών είναι σαν μην βλέπει τον ελέφαντα στο δωμάτιο. Αν και είναι εμφανής σε όλους διαλέγουμε να την αγνοήσουμε.