«Πού γράφει ότι ο γιoς μου απαγορεύεται να ανέβει στη στέγη του σχολείου;»

ριν από πολλά χρόνια, ο δάσκαλος γραφόταν με “δέλτα” κεφαλαίο και αυτό το κεφαλαίο γράμμα έκλεινε μέσα του ολόκληρη τη στάση της τοπικής κοινωνίας προς το έργο του. Σήμερα, έχουν αλλάξει οι αντιλήψεις γύρω από τη μόρφωση και την παιδεία».

Η Χριστίνα, νεαρή εκπαιδευτικός στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, σχολιάζει με αυτόν τον τρόπο στην «Κ» το περιστατικό βίας που εκτυλίχθηκε την περασμένη εβδομάδα στο 19ο Γυμνάσιο Πάτρας, όταν ο πατέρας ενός μαθητή επιτέθηκε λεκτικά και σωματικά στον διευθυντή του σχολείου για ασήμαντη αφορμή. Θυμάται στα δικά της μαθητικά χρόνια, τον σεβασμό που έτρεφαν οι γονείς της απέναντι στους δασκάλους και τους καθηγητές της.

«Δεν θυμάμαι ποτέ τους γονείς μου να παραπονέθηκαν σε εκπαιδευτικούς για τον τρόπο που διδάσκουν, πόσο μάλλον που βαθμολογούν» λέει. Η ίδια ωστόσο, ως εκπαιδευτικός στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, έχει βρεθεί τα τελευταία χρόνια να απολογείται σε γονείς για τον τρόπο με τον οποίο διδάσκει και βαθμολογεί τους μαθητές της. «Αντί να προβάλουμε στα παιδιά παραδείγματα προς μίμηση, προβάλλουμε παραδείγματα προς αποφυγή» σχολιάζει.

Πυκνώνουν οι διαμαρτυρίες

Οι διαμαρτυρίες από γονείς για έναν «κακό» βαθμό στο παιδί τους ή για μία αυστηρή συμπεριφορά εναντίον του, πυκνώνουν τα τελευταία χρόνια, λένε οι εκπαιδευτικοί. Βέβαια, τέτοιου είδους διαξιφισμοί περιορίζονται σε λεκτικές αντιπαραθέσεις που συνήθως φτάνουν μέχρι και ευθείες προσβολές. Ακραία περιστατικά με σωματική βία όπως αυτό στην Πάτρα κατά του διευθυντή καταγράφονται ως μεμονωμένα ωστόσο, όπως λένε οι εκπαιδευτικοί, μπορεί να συμβούν και να μη δουν ποτέ το φως της δημοσιότητας. Ενα τέτοιο περιστατικό περιγράφει η φιλόλογος Κ.Ο. που σήμερα εργάζεται σε εσπερινό λύκειο.

«Την προηγούμενη περίοδο, όταν δίδασκα σε γενικό λύκειο έτυχε να απορριφθεί η συμμετοχή μιας μαθήτριας σε εκδρομή γιατί είχε καθυστερήσει και είχαν κλείσει οι θέσεις. Αμέσως μετά, ήρθε ο πατέρας της στο σχολείο καθυβρίζοντας τους πάντες, ενώ επιτέθηκε και σε μία συνάδελφο, χειροδικώντας. Η διευθύντρια μαζί με την υποδιευθύντρια προσπάθησαν να ηρεμήσουν την κατάσταση, κάλεσαν μάλιστα και την αστυνομία. Στη συνέχεια η συνάδελφος πήγε στο τμήμα, έκανε καταγγελία, ακολούθησε μια σύσταση στον πατέρα και κάπου εκεί το συμβάν έληξε».

Δεν βάζουμε τα όρια που πρέπει, δεν καλλιεργούμε πάντα τις αρχές και τις αξίες. Αυτός ο άκρατος δικαιωματισμός υπέρ του μαθητή οδηγεί σε τέτοια περιστατικά. – Κ.Ο. φιλόλογος σε εσπερινό λύκειο.

Η ίδια αποδίδει τις συμπεριφορές αυτές στο γεγονός ότι οι νεότερες γενιές γονιών καλομαθαίνουν τα παιδιά. «Δεν βάζουμε τα όρια που πρέπει, δεν καλλιεργούμε πάντα τις αρχές και τις αξίες. Αυτός ο άκρατος δικαιωματισμός υπέρ του μαθητή οδηγεί σε τέτοια περιστατικά».

Χαρακτηριστική είναι η ιστορία που αφηγείται στην «Κ» εκπαιδευτικός σε γυμνάσιο της Αττικής που δείχνει την τάση των γονιών να υπερασπίζονται τα παιδιά τους ακόμη και σε ακραίες συμπεριφορές: «Σε ένα διάλειμμα είδαμε ξαφνικά έναν μαθητή να έχει ανέβει στη στέγη του σχολείου. Αφού φροντίσαμε να κατέβει με ασφάλεια, τηλεφωνήσαμε στον πατέρα του για να τον ενημερώσουμε για το τι είχε συμβεί. Ο ίδιος όχι μόνο δεν έκανε κάποια παρατήρηση στο παιδί του, αλλά μάς είπε –ούτε λίγο ούτε πολύ– ότι πουθενά δεν γράφει ότι απαγορεύεται να ανέβουν οι μαθητές… στη στέγη!»

«Η διευθύντρια έκανε αυτό που επιβάλλει ο νόμος»

Ο Επαμεινώνδας Παπαδέας (φωτογραφία), εκπαιδευτικός και Γραμματέας της Α’ ΕΛΜΕ Αχαΐας κλήθηκε την περασμένη εβδομάδα να αντιμετωπίσει με τους συναδέλφους του δύο απανωτά σχολικά περιστατικά στην ευρύτερη περιοχή. Το πρώτο ήταν η ακραία επίθεση στον διευθυντή του 19ου Γυμνασίου, ενώ το δεύτερο αφορούσε κάτι πιο ήπιο, την έντονη διαμαρτυρία γονέων για την αποβολή του παιδιού τους εξαιτίας της χρήσης κινητού στο μάθημα.

«Αν και δόθηκε δημοσιότητα στο συγκεκριμένο περιστατικό, ωστόσο δεν ήταν το μοναδικό που έχουμε καταγράψει από την αρχή της σχολικής χρονιάς. Ο νόμος είναι σαφής. Ακόμη και η εμφάνιση του κινητού χωρίς να γίνεται χρήση, υποδεικνύει 24ωρη απομάκρυνση των μαθητών από το σχολείο», τονίζει ο κ. Παπαδέας, σχολιάζοντας την επώνυμη καταγγελία των γονέων του μαθητή που έκαναν λόγο για «ατυχείς χειρισμούς της διεύθυνσης του σχολείου και ανεπαρκή διαχείριση του περιστατικού από το σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας».

Στα αίτια για την παρεμβατική στάση των γονέων πρέπει να προσθέσουμε και το συνολικότερο κλίμα ανασφάλειας για το μέλλον που υπάρχει στην κοινωνία. – Επαμεινώνδας Παπαδέας (φωτογραφία), εκπαιδευτικός και γραμματέας της Α’ ΕΛΜΕ Αχαΐας

«Δεν υπάρχει θέμα αυστηρότητας της διευθύντριας. Εκανε ακριβώς αυτό που επιβάλλει ο νόμος. Η πολιτική ηγεσία ωστόσο θα πρέπει να μάς υποδείξει τον τρόπο –παράλληλα με τις άλλες υποχρεώσεις που έχουμε οι εκπαιδευτικοί στο σχολείο– πώς να διαφυλάξουμε την απαγόρευση της χρήσης ή της κατοχής του κινητού τηλεφώνου. Είναι πολύ δύσκολο για τον εκπαιδευτικό να κάνει σωστά τη δουλειά του είτε μέσα στην αίθουσα είτε στις εφημερίες και να έχει ταυτόχρονα την προσοχή του στραμμένη στο αν τα παιδιά κουβαλούν κινητό μαζί τους. Επίσης, πολλά παιδιά είναι εθισμένα. Μου έχει τύχει ως διευθυντής να πάρω κινητό από κάποιο παιδί και αυτό να έχει δείξει δείγματα στερητικής συμπεριφοράς μέχρι να το παραδώσω στους γονείς του».

Ο ίδιος αν και θεωρεί ότι η πλειονότητα των γονέων σήμερα εξακολουθεί να εμπιστεύεται το δημόσιο σχολείο, δεν παραβλέπει ότι με τα χρόνια τα πράγματα αλλάζουν. «Στα αίτια για την παρεμβατική στάση των γονέων πρέπει να προσθέσουμε και το συνολικότερο κλίμα ανασφάλειας για το μέλλον που υπάρχει στην κοινωνία», αναφέρει.

Λάθη και από τις δύο πλευρές

Δίνουμε τη σκυτάλη στους γονείς. Η Π.Λ., μητέρα δύο παιδιών στο 7ο Γυμνάσιο Νέας Σμύρνης, μάς λέει ότι λάθη εντοπίζονται και στις δύο πλευρές. «Πολλές φορές στις ενημερώσεις των καθηγητών συμβαίνει το εξής: πας να ενημερωθείς για το παιδί και σου λένε, για παράδειγμα, ότι εμφανίζει ένα θέμα συμπεριφοράς ή ένα θέμα επίδοσης. Η πρώτη αντίδραση –το έχω δει να συμβαίνει μπροστά στα μάτια μου– είναι ότι ο γονιός “κλειδώνει”. Υψώνει τείχος, έχει σταματήσει να ακούει και ξεκινά να δικαιολογεί το παιδί. Και αυτό είναι δεν είναι σωστό γιατί με αυτόν τον τρόπο δίνουμε το πλεονέκτημα στο παιδί να χειριστεί εμάς, τον καθηγητή, τον συμμαθητή του» αναφέρει.

Υπάρχουν καθηγητές που έχουν στόμφο σε αυτό που θέλουν να μας πουν και μας φέρνουν σε δύσκολη θέση. Ορισμένοι δεν καταλαβαίνουν ότι δεν είναι τι θα πεις, αλλά πώς θα το πεις. Υπάρχει έλλειψη διαχείρισης της επικοινωνίας. – Π.Λ., μητέρα δύο παιδιών στο 7ο Γυμνάσιο Νέας Σμύρνης

«Σήμερα έχουμε μία παντοκρατορία των παιδιών, αλλά είναι λάθος να παρουσιαζόμαστε τέλειοι. Το θέμα είναι να μάθουμε το πρόβλημα, να το αποδεχθούμε και να μπορέσουμε να το αντιμετωπίσουμε», προσθέτει υπογραμμίζοντας ότι ακραίες τάσεις υπάρχουν στους γονείς, αλλά υπάρχουν και στους καθηγητές. «Είναι η αλληλεπίδραση που τυγχάνει να είναι ελλιπής. Υπάρχουν καθηγητές που έχουν στόμφο σε αυτό που θέλουν να μας πουν και μας φέρνουν σε δύσκολη θέση. Ορισμένοι δεν καταλαβαίνουν ότι δεν είναι τι θα πεις, αλλά πώς θα το πεις. Υπάρχει έλλειψη διαχείρισης της επικοινωνίας».

Οι ομάδες γονέων στο Viber συχνά πυροδοτούν την ένταση

Η Ντόρα Κρίκα, μητέρα μαθήτριας στην Α΄ Γυμνασίου, θεωρεί ότι η δικτύωση των γονιών –τουλάχιστον στα χρόνια του δημοτικού– μέσα από το Viber ή άλλες εφαρμογές στο κινητό, συχνά πυροδοτεί περιστατικά εναντίον των εκπαιδευτικών.

«Θυμάμαι μία μητέρα να συγκρίνει στο θέμα της μάθησης τον εκπαιδευτικό που είχε το δεύτερο παιδί της με εκείνον που είχε το πρώτο της παιδί. Το κλίμα πυροδοτήθηκε περισσότερο από άλλους γονείς, με αποτέλεσμα εκείνη να φτάσει στο σημείο να πάρει τα τετράδια του πρώτου της παιδιού και να πάει στον εκπαιδευτικό κάνοντάς του υποδείξεις για τον τρόπο που θα έπρεπε να διδάσκει».

Από την άλλη πλευρά, όπως λέει στην «Κ», από τα σχολικά περιβάλλοντα δεν λείπουν εκπαιδευτικοί με ανάρμοστες συμπεριφορές που θα έπρεπε να τιμωρούνται. «Εχω μάθει για περίπτωση στην οποία ο καθηγητής αντιμετώπισε με πολύ άσχημο τρόπο έναν μαθητή. Παρότι τον έδιωξαν από τις σχολικές αίθουσες, ωστόσο τελικά πήρε μία θέση γραφείου. Είναι λάθος ότι ένας εκπαιδευτικός στην πραγματικότητα δεν τιμωρείται ποτέ».

Υπερβολικές απαιτήσεις 

Τα θεμέλια για μία υγιή σχέση μέσα στη σχολική κοινότητα είναι –όπως σε κάθε άλλη περίπτωση– η εμπιστοσύνη και η επικοινωνία, λένε οι ειδικοί.

«Τα σχολικά περιβάλλοντα είναι ζωντανοί οργανισμοί που αποτελούνται από τους μαθητές, τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς. Η επαφή μεταξύ τους είναι φυσική και αναπόφευκτη, ενώ όπως σε κάθε δυναμική σχέση –με τα πάνω και τα κάτω της– ενδέχεται να υπάρξουν και εντάσεις», εξηγεί στην «Κ» ο Αστέριος Γκατζώνης (φωτογραφία), ειδικός παιδαγωγός στη σχολική ψυχολογία και προσθέτει:

«Το σημαντικό είναι να υπάρχουν ευδιάκριτα όρια στον εκάστοτε ρόλο. Σαφής πρέπει να είναι και η σχέση μεταξύ γονέων και εκπαιδευτικών, μια σχέση συνεργατική και επ’ ουδενί πελατειακή ή ανταγωνιστική. Στην περίπτωση ειδικά της σχέσης γονέων και εκπαιδευτικών, οι γονείς καλούνται να συνηγορήσουν υπέρ των παιδιών τους, οδηγούμενοι ωστόσο όπως είναι φυσικό από το συναίσθημά τους, ενώ οι εκπαιδευτικοί να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις του εκπαιδευτικού και παιδαγωγικού τους ρόλου και τις εξατομικευμένες ανάγκες του κάθε μαθητή. Δεν είναι ζήτημα σύγκρουσης συμφερόντων, αλλά συχνά υπερβολικών απαιτήσεων».

Πώς μπορεί λοιπόν να χτιστεί η ιδανική σχέση ανάμεσα σε γονείς και εκπαιδευτικούς με κοινό παρονομαστή το όφελος των παιδιών; Ο κ. Γκατζώνης δίνει τη δική του απάντηση.

«Είναι απαραίτητη η εμπιστοσύνη και η επικοινωνία. Σε περιπτώσεις κρίσεων είναι αναγκαία η διαμεσολάβηση μέσω ειδικοτήτων, όπως οι σχολικοί ψυχολόγοι. Θα πρέπει να υπάρχουν σαφή όρια στον ρόλο του καθενός στη σχολική ζωή των παιδιών και να είναι σεβαστά από όλα τα μέλη. Χρειάζεται ψυχραιμία ώστε να μην κλιμακώνεται και διαστρεβλώνεται η εκάστοτε διαμάχη, που πολλές φορές καταλήγει με τους εκπαιδευτικούς να απολογούνται, στην προσπάθεια να υπηρετήσουν το έργο τους».