Πρόδρομος Μποδοσάκης Αθανασιάδης 1891-1979: Μια ζωή σαν παραμύθι

Ευεργέτης για πολλούς μα και αμφιλεγόμενη προσωπικότητα για άλλους, είναι ο άνθρωπος που από το μηδέν έφτασε να συνομιλεί με πρωθυπουργούς και βασιλείς. Αυτή είναι η ιστορία του Πρόδρομου Μποδοσάκη Αθανασιάδη την οποία συνεχίζει να γράφει το ίδρυμα που ο ίδιος ίδρυσε και άφησε ως παρακαταθήκη.

Η Γη από τον Ήλιο απέχει 150.000 χιλιόμετρα. Στην αστροφυσική αυτό σημαίνει μία αστρονομική μονάδα. Ο Κρόνος απέχει από την Ήλιο 10, ο Ποσειδώνας 30, ο Πλούτωνας 40 αστρονομικές μονάδες. Το Voyager 1 που εκτοξεύθηκε στο διάστημα το 1977 είναι σήμερα μακριά από τη Γη περισσότερες από 160.000 αστρονομικές μονάδες – ζαλίζομαι, μου φαίνεται θα πέσω και θα χαθώ στο σύμπαν. Τo Voyager 1, που από το 2012 βρίσκεται στο διαστρικό χώρο, μεταφέρει έναν δίσκο από χρυσάφι με έναν χαιρετισμό προς νοήμονα όντα που τυχόν θα βρεθούν στον δρόμο του. Αυτά και άλλα πολλά «μαγικά» έλεγε ο σπουδαίος αστροφυσικός Σταμάτης Κριμιζής, σε ομιλία του, το 2023, στην έκθεση «Life In Space». Την άκουσα ολόκληρη στο BLOD (Bodossaki Lectures on Demand), την πλατφόρμα που δημιούργησε από το 2012 το Ίδρυμα Μποδοσάκη, για την ελεύθερη πρόσβαση στη γνώση. Στο BLOD υπάρχουν σήμερα 37 θεματικές κατηγορίες με περισσότερους από 7.500 ομιλητές.

Το Ίδρυμα Μποδοσάκη ίδρυσε ο ίδιος ο Μποδοσάκης το 1972, χαρακτηρίζοντας εκείνη την ημέρα ως «την ευτυχέστερη της ζωής του». Τον Ιούλιο του 1978, στη διαθήκη που συνέταξε έξι μήνες πριν από τον θάνατό του, κατέστησε το ίδρυμα μόνο και αποκλειστικό κληρονόμο του. Ακολουθούν κάποια στιγμιότυπα από τη ζωή του, αλλά και από τις δράσεις του ιδρύματός του.

Τα πρώτα χρόνια του Πρόδρομου Μποδοσάκη Αθανασιάδη στην Καππαδοκία

Ο Πρόδρομος Μποδοσάκης Αθανασιάδης γεννήθηκε το 1891 στον Πόρο, μια κωμόπολη στη Νίγδη στην Καππαδοκία, με 8.500 κατοίκους, από τους οποίους οι 3.000 περίπου ήταν Έλληνες. Το όνομα «Μποδοσάκης», με το οποίο έγινε γνωστός, αποτελεί παραφθορά της λέξης «Πρόδρομος» στα τουρκικά. Η οικογένεια του Μποδοσάκη ήταν φτωχή και, εκτός από εκείνον, είχαν άλλα τέσσερα παιδιά. Πολλά βράδια δεν είχαν πετρέλαιο για να ανάψουν τις λάμπες, όπως γράφει ο Κώστας Χ. Χατζιώτης στο βιβλίο του «Πρόδρομος Μποδοσάκης Αθανασιάδης, 1891-1979» (2005, Ίδρυμα Μποδοσάκη).

Όταν ο μικρός Πρόδρομος Μποδοσάκης Αθανασιάδης έγινε 5 ετών οι γονείς του τον έστειλαν στο σχολείο, όμως η οικογένεια αναγκάστηκε λόγω οικονομικών προβλημάτων να μετεγκατασταθεί στη Μερσίνα για ένα καλύτερο μέλλον. Εκεί, ο 9χρονος Μποδοσάκης κάθε βράδυ φορτώνει ένα γαϊδουράκι με προϊόντα κηπουρικής και τα πουλάει στην αγορά της Μερσίνας. Όταν τα οικονομικά της οικογένειας βελτιώθηκαν, η οικογένεια τον έστειλε και πάλι σχολείο. Ο Μποδοσάκης ήταν ο καλύτερος μαθητής και ο δάσκαλός του, ο οποίος τον συμπάθησε, τον σύστησε στην οικογένεια των πλούσιων χορηγών του σχολείου, για να βοηθά τον συμμαθητή του που δεν έδειχνε κάποια ιδιαίτερη κλίση στα γράμματα.

Στο τέλος του σχολικού έτους, κατά την καθιερωμένη γιορτή απονομής των σχολικών βραβείων, ο Μποδοσάκης, που ήταν βέβαιος ότι ως ο καλύτερος μαθητής θα έπαιρνε το βραβείο, είδε με έκπληξη και αγανάκτηση ότι το βραβείο, για ευνόητους λόγους, απονεμήθηκε στον συμμαθητή που βοηθούσε. Μετά από αυτήν την αδικία, ο Πρόδρομος εγκατέλειψε το σχολείο και δεν επανήλθε ποτέ. Ρωτάω τον Κ. Χατζιώτη αν σήμερα θα μπορούσε κάποιος χωρίς καθόλου σχολική μόρφωση να γίνει ένας τόσο σπουδαίος επιχειρηματίας. «Και ναι και όχι» λέει.

Μη νομίζεις, υπάρχουν και σήμερα μεγάλοι επιχειρηματίες χωρίς τις μεγάλες σπουδές. Δεν είναι μόνο θέμα μορφώσεως, αλλά κυρίως μυαλού αλλά και συμπτώσεων.

Όταν οι άνθρωποι με μια ψιχάλα χάνουν τον ύπνο τους

Στον Παλαμά Καρδίτσας οι άνθρωποι δεν έχουν συνέλθει ακόμη από τις πλημμύρες του Σεπτεμβρίου. Η Μαρία Κ. και οι μαθήτριες κόρες της όταν βρέχει τη νύχτα δεν μπορούν να κοιμηθούν. «Στο σπίτι μας το νερό έφτασε τους 70 πόντους, την τελευταία στιγμή γλιτώσαμε. Για πολύ καιρό δεν μπορούσα να κοιμηθώ, είχα καταρρεύσει, δεν είχα διάθεση για τίποτα. Τα πήραμε όλα από την αρχή, έπιπλα, κρεβάτια, στρώματα, ρούχα. Δεν μπορούσα να χαρώ ούτε όταν μας έφεραν τα καινούργια έπιπλα στο σπίτι» λέει η Μαρία.

Τον πρώτο καιρό την επισκεπτόταν ψυχολόγος των Γιατρών του Κόσμου δύο φορές την εβδομάδα και σήμερα μία φορά την εβδομάδα. «Σε πολλά μας βοήθησαν, με τρόφιμα, φάρμακα, όχι μόνο υποστηρίζοντάς μας ψυχολογικά. Η ψυχολόγος με συμβούλευσε πώς να στηρίξω τις κόρες μου. Κάθε φορά που βρέχει να το βλέπω σαν ένα μεμονωμένο περιστατικό, γιατί αν βλέπουν εμένα να τρέμω σε κάθε ψιχάλα, θα φοβούνται και τα κορίτσια. Με βοήθησε πάρα πολύ και σιγά σιγά ηρέμησαν και τα παιδιά».

Το ίδρυμα Μποδοσάκη υποστήριξε τους Γιατρούς του Κόσμου για την υλοποίηση εξάμηνου προγράμματος επείγουσας βοήθειας, που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τη δημιουργία Γραφείου Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης των Γιατρών του Κόσμου στη Θεσσαλία.

Τα πρώτα βήματα ενός μεγάλου επιχειρηματία και ο γάμος του με την Ιωάννα

Εγκαταλείποντας το σχολείο, ο Πρόδρομος Μποδοσάκης Αθανασιάδης επέστρεψε στην οικογενειακή επιχείρηση του πατέρα του, αναλαμβάνοντας να επεκτείνει τις δραστηριότητές της. «Σκέφτηκα ότι δεν έπρεπε να περιορισθούμε μόνο στο εμπόριο δημητριακών», έγραφε ο ίδιος σε σημειώσεις του. Το 1908 έπεισε τους συνεταίρους της επιχείρησης να αποκτήσουν ατμοκίνητο αλευρόμυλο, κίνηση που αποδείχθηκε ιδιαίτερα επιτυχημένη. Ήδη στα 17 του ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες της περιοχής, πρώτα στη Μερσίνα και αργότερα στην Κωνσταντινούπολη. Το 1911 γνώρισε τη μέλλουσα σύζυγό του Ιωάννα Γκεμπάουερ, κόρη Αυστριακού μηχανικού που εργαζόταν στη σιδηροδρομική γραμμή Κωνσταντινούπολης – Βαγδάτης. Το 1912, όμως, εκτός από τη συζυγική ευτυχία, έφερε και σοβαρές οικονομικές περιπέτειες – και δεν θα ήταν η τελευταία φορά.

Φροντιστές που χρειάζονται επειγόντως φροντίδα

Η κυρία Έλλη είναι 70 ετών, ζει σε καθεστώς ανέχειας σε σημείο υποσιτισμού, έχει ορθοπεδικά προβλήματα, κατάθλιψη και κρίσεις πανικού και δεν έχει βοήθεια από κανέναν. Η κυρία Έλλη δεν έχει πια δυνάμεις να φροντίσει τον ίδιο της τον εαυτό. Κι όμως, έχει αναλάβει μία τεράστια ευθύνη: Να φροντίζει τον σχεδόν κατάκοιτο, 75χρονο σύζυγό της, ο οποίος εδώ και 5 χρόνια ζει με μηχανική υποστήριξη οξυγόνου σε 24ωρη βάση. «Σε πιάνει τρέλα κάποιες στιγμές… απόγνωση. Μια νύχτα πήρα τους δρόμους και δεν ήξερα πού πήγαινα» αναφέρει και μας εξηγεί πώς ζει έχοντας αναλάβει εξ ολοκλήρου τη φροντίδα ενός ανθρώπου: «Ακόμα και στον φούρνο όταν πετάγομαι έχω αγωνία».

Πριν 4 μήνες, έμαθε για το σωματείο «Νοσηλεία» που παρέχει δωρεάν κατ’ οίκον ιατρονοσηλευτική, ψυχοκοινωνική και φυσικοθεραπευτική φροντίδα σε ασθενείς με χρόνια νοσήματα. Με τη βοήθειά τους, η κυρία Έλλη είχε στήριξη από κοινωνικό λειτουργό και ψυχολόγο, που έδωσαν λύσεις στα πρακτικά θέματα καθημερινότητας και στα ψυχολογικά προβλήματα. Της έδωσαν τρόφιμα και αναλώσιμα, ολοκλήρωσε τον φάκελο για επίδομα αναπηρίας, ελέγχει τα συμπτώματα της κατάθλιψης και τις κρίσεις πανικού. Κυρίως, νιώθει και πάλι ο εαυτός της, έτοιμη να φροντίσει και τον σύζυγό της. «Έρχονται στο σπίτι και όποτε το χρειαστώ μιλάμε και στο τηλέφωνο. Μας φέρνουν τρόφιμα, πάνες, αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι με στήριξαν ψυχολογικά, είχα αρχίσει να χάνω τον εαυτό μου και τώρα πάτησα και πάλι στα πόδια μου. Πρέπει να είμαι δυνατή, δεν γίνεται αλλιώς».

Η Έλλη Μπαρμπαγιαννοπούλου είναι ωφελούμενη του προγράμματος «Εν Δράσει για την Ψυχική Υγεία», το οποίο υλοποιείται από το σωματείο Νοσηλεία με την υποστήριξη του Ιδρύματος Μποδοσάκη, στο πλαίσιο των δωρεών του Ιδρύματος στον πυλώνα της αναβάθμισης της υγείας. Απευθύνεται σε άτομα με κινητικά προβλήματα και έντονη ψυχική δυσφορία ή άλλα αρνητικά συναισθήματα, που πάσχουν από χρόνια νοσήματα ή νόσησαν βαρύτερα από Covid-19  ή μέλη της οικογένειας ως φροντιστές.

Ο ερχομός του Πρόδρομου Μποδοσάκη Αθανασιάδη στην Ελλάδα

Με τη Μικρασιατική καταστροφή, ο Μποδοσάκης ήρθε στην Ελλάδα. Στη Λωζάννη, όπου συναντήθηκε με τον Ελευθέριο Βενιζέλο, ο Βενιζέλος του είπε: «Θέλω να σε συλλυπηθώ για την τρομερή καταστροφή που υπέστης». Ο Μποδοσάκης του απάντησε: «Δεν πρέπει να με συλλυπηθείτε, κύριε πρόεδρε. Σε μια τόσο μεγάλη εθνική καταστροφή, υπέστην κι εγώ μερικές ζημιές. Θα τις επανορθώσω γρήγορα. Άλλοι έχασαν τη ζωή τους, άλλοι έφτασαν στην Ελλάδα ανέστιοι, εγώ και η οικογένειά μου είμαστε υγιείς και θα μπορέσουμε να συνεχίσουμε τη δράση μας. Αυτή είναι, άλλωστε, η μοίρα του έθνους μας: να ξαναφτιάχνει».

«Ο Μποδοσάκης», λέει στην A.V. ο Κ. Χατζιώτης, «ήθελε να εγκατασταθεί στη Γερμανία, αλλά τον έπεισε ο Βενιζέλος να έρθει στην Ελλάδα. Το πρώτο του γραφείο ήταν στη Σταδίου και η πρώτη του δουλειά στην Ελλάδα είχε να κάνει με τούβλα. Μετά, ήταν εκ των ιδρυτών της Ανωνύμου Τηλεφωνικής Εταιρείας, του πρόδρομου του ΟΤΕ, δηλαδή. Αλλά ασχολούνταν με τα πάντα». Και γράφει στο βιβλίο του: «Ο Μποδοσάκης προέβλεψε από πολύ νωρίς ότι το μέλλον της χώρας ανήκε στην εκβιομηχάνιση. Τα 55 επόμενα χρόνια οι δραστηριότητές του κάλυπταν το 35% του συνολικού δυναμικού της Ελλάδας στο χώρο της βιομηχανίας και εκτείνονταν σε πολλούς διαφορετικούς τομείς».

Φοιτώντας σε ένα από τα κορυφαία μεταπτυχιακά παγκοσμίως

Η Λευκοθέα Σπαρτιώτη, 26 χρονών από την Αθήνα, παρακολουθεί μεταπτυχιακές σπουδές στο TU Delft της Ολλανδίας, στο πρόγραμμα Post-Master Program for Advanced Studies of Architecture and Urban Design. «Το πρόγραμμα αφορά στη διεπιστημονική σχέση της αρχιτεκτονικής με άλλους κλάδους, μέσω της οποίας είχα την ευκαιρία να εξερευνήσω περαιτέρω το ενδιαφέρον μου πάνω στη σχέση της βιοτεχνολογίας και της αρχιτεκτονικής» λέει.

Το πρόγραμμα αυτό θεωρείται ως ένα από τα 5 κορυφαία μεταπτυχιακά στον κόσμο και το παρακολουθούν 12 μόλις φοιτητές. «Εάν ήταν να συνεχίσω τις σπουδές μου, ήθελα κάτι που να αξίζει. Η πραγματοποίηση του μεταπτυχιακού αυτού μου δίνει την ευκαιρία όχι μόνο να καλλιεργηθώ από ένα διαφορετικό σύστημα εκπαίδευσης, αλλά και να εκτεθώ σε ένα πολυπολιτισμικό κοινωνικό περιβάλλον και διαφορετικό τρόπο ζωής. Αυτός ήταν και ένας από τους λόγους που το κυνήγησα γιατί με την  επαγγελματική ή ακαδημαϊκή εμπειρία στο εξωτερικό μπορεί κανείς να πάρει νέες ιδέες και γνώσεις και να τις φέρει στο ελληνικό υπόβαθρο», λέει η Λ. Σπαρτιώτη, η οποία σκοπεύει να μείνει για κάποιο διάστημα στο εξωτερικό για να δουλέψει, πριν γυρίσει στην Ελλάδα – «για να ανταμειφθεί μεταξύ άλλων ο κόπος μου μετά από τόσα χρόνια σπουδών και ώστε να μπορέσω να φέρω την τεχνογνωσία αυτή μια μέρα πίσω».

Η Λ. Σπαρτιώτη παρακολουθεί το μεταπτυχιακό της με υποτροφία από το Ίδρυμα Μποδοσάκη, το οποίο από το 1972 έχει χορηγήσει περισσότερες από 2.600 υποτροφίες (σήμερα, τρέχουν ετησίως 3 προγράμματα υποτροφιών, για μεταπτυχιακές, διαδακτορικές και μεταδιαδκατορικές σπουδές). «Ήταν», λέει, «από τις φορές που ένιωσα ότι η Ελλάδα ανταμείβει τους κόπους μας».

Η ασθένεια και ο θάνατος της Ιωάννας

Ο Μποδοσάκης δεν απέκτησε παιδιά και τα τελευταία χρόνια, εκτός από τα επιχειρηματικά προβλήματα, τον απασχολούσαν και τα οικογενειακά. Γράφει ο Κ. Χατζιώτης: «Στις 12 Απριλίου 1962 το ζεύγος Μποδοσάκη συμπλήρωσε 50 χρόνια έγγαμου βίου. Και ο Μποδοσάκης πρόσφερε στη γυναίκα του μια ανθοδέσμη με τριαντάφυλλα. Δυστυχώς, όμως, η ίδια είχε ήδη αρρωστήσει και δεν θυμόταν την επέτειό τους. Μερικές ημέρες αργότερα, την έπεισε να πάνε εκδρομή στην Επίδαυρο, με το κότερό τους, λόγω των εορτών του Πάσχα. Ήταν η τελευταία έξοδος, διότι λίγες εβδομάδες μετά την επιστροφή τους στην Αθήνα, η ασθένεια παρουσίασε σημεία επιδείνωσης και η άτυχη γυναίκα ήταν υποχρεωμένη να παραμένει τις περισσότερες ώρες της ημέρας κλινήρης. Η κατάσταση αυτή κράτησε 14 ολόκληρα χρόνια, φθείροντας ψυχικά τον Μποδοσάκη, που έβλεπε την αγαπημένη του γυναίκα να βασανίζεται και να λιώνει χωρίς αυτός να μπορεί να της προσφέρει την ελάχιστη βοήθεια. Το τέλος ήρθε στις 27 Ιουνίου 1976».

Πισωγύρισμα στην ποιότητα του αέρα στη χώρα μας

Η εικόνα μιας παρέας τον χειμώνα γύρω από ένα τζάκι μοιάζει ρομαντική, όμως η αλήθεια είναι ότι η μυρωδιά από τα τζάκια δεν αντέχεται. Να και η ζημιά που κάνουν στην ατμόσφαιρα: τέσσερις ώρες λειτουργίας ενός τζακιού ισοδυναμούν με την κίνηση 10.000 αυτοκινήτων πρόσφατης τεχνολογίας, που το καθένα διανύει 20 χλμ.! Ποια είναι, τελικά, η ποιότητα του αέρα που αναπνέουμε; «Είχαμε κάνει σημαντικά βήματα, ειδικά στα ΙΧ και τη βιομηχανία. Παλαιότερα ευθύνονταν για το έως και 90% της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, ενώ τώρα είναι μόλις στο 20%. Το κακό είναι ότι, πλέον,  βρισκόμαστε σε ένα μεγάλο πισωγύρισμα που παρατηρείται σε ελάχιστες χώρες, κυρίως λόγω των τζακιών», λέει ο Σπύρος Πανδής, καθηγητής Μηχανικής Διεργασιών και Περιβάλλοντος, στο Τμήμα Χημικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών. Ο Σ. Πανδής είναι επικεφαλής του έργου «Ανάπτυξης πανελλαδικού δικτύου μέτρησης αιωρούμενων σωματιδίων».

Ο καθηγητής τα λέει απλά: «Υπάρχουν δύο ειδών αιωρούμενα σωματίδια, τα λεπτόκοκκα και τα χονδρόκοκκα. Τα λεπτόκοκκα είναι πολύ πιο επιβαρυντικά για την υγεία μας, γιατί μπορούν να περάσουν εύκολα από τη μύτη μας και να καταλήξουν στους πνεύμονές μας. Η αφρικανική σκόνη, για παράδειγμα, αποτελείται από χονδρόκοκκα σωματίδια. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δίνει σημασία στο άθροισμα των δύο ειδών σωματιδίων, το ίδιο κάνει και η χώρα μας, με αποτέλεσμα κάποιες φορές να δίνονται στις μετρήσεις πολύ μεγάλες τιμές οι οποίες, ωστόσο, δεν ανταποκρίνονται στον κίνδυνο που διατρέχουμε.

Το πρόγραμμά μας έρχεται να καλύψει αυτό το κενό, μετρώντας μόνο τα μικρότερα σωματίδια, αυτά που επιβαρύνουν σημαντικά δηλαδή – και είμαστε η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που το κάνει». Πώς γίνεται αυτό; «Εκμεταλλευόμαστε μια καινούργια τεχνολογία αισθητήρων χαμηλού κόστους. Φανταστείτε ότι ένα όργανο μεγάλης ακριβείας κοστίζει περίπου 20.000 ευρώ, ενώ οι αισθητήρες που χρησιμοποιούμε εμείς μόλις 200 ευρώ.

Δεν είναι, βέβαια, τόσο ακριβείς, όμως είναι αρκετοί για να βλέπουμε πού βρίσκεται το πρόβλημα και πόσο μεγάλο είναι». Ο Σ. Πανδής λέει ότι «ο αέρας στη χώρα μας είναι καλός τον περισσότερο χρόνο. Τα προβλήματα παρουσιάζονται τις χειμερινές νύχτες όταν έχουμε τα τζάκια, με το μεγαλύτερο πρόβλημα να εντοπίζεται στα Ιωάννινα – επειδή υπάρχουν βουνά ολόγυρα, παγιδεύονται οι συγκεντρώσεις. Πηγή ενός άλλου προβλήματος είναι όταν έχουμε κάποια μεγάλη φωτιά και κάποιους μήνες το χρόνο, κυρίως την άνοιξη και το φθινόπωρο, όταν οι αγρότες καίνε αγροτικά κατάλοιπα. Το συμπέρασμα είναι ότι η αιτία του μεγαλύτερου προβλήματός μας είναι καινούργια, εμείς τη δημιουργήσαμε, γιατί πριν από την οικονομική κρίση δεν καίγαμε τόσα ξύλα στις πόλεις».

Μέχρι τώρα έχουν εγκατασταθεί πανελλαδικά 130 σταθμοί μέτρησης με στόχο να έχουν φτάσει τους 200 μέχρι το τέλος του καλοκαιριού. Όλες οι μετρήσεις από το φθινόπωρο θα είναι διαθέσιμες σε πραγματικό χρόνο για όλους, σε διαδικτυακή πλατφόρμα, και θα μπορούν να αξιοποιηθούν από τις τοπικές και τις εθνικές αρχές για τον εντοπισμό προβλημάτων και τη βελτίωση της ατμόσφαιρας. Πόσο σημαντικό είναι αυτό; Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τα ατμοσφαιρικά αιωρούμενα σωματίδια ευθύνονται για 3 έως 10 εκατομμύρια πρόωρους θανάτους ετησίως σε όλο τον κόσμο – στη χώρα μας υπολογίζονται σε 5 έως και 15 χιλιάδες.

Το πρόγραμμα υλοποιείται από το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας και την Υποδομή ΠΑΝΑΚΕΙΑ και χρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Μποδοσάκη και το Κοινωφελές Ίδρυμα Κοινωνικού & Πολιτιστικού Έργου, στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας ’21.

Το τέλος

«Ο Μποδοσάκης, εκτός από μεγάλος ευεργέτης, ήταν αναμφισβήτητα ο σπουδαιότερος επιχειρηματίας της εποχής του και για πολλές δεκαετίες. Μην ξεχνάμε ότι μόνο όσοι έφυγαν από την Ελλάδα διέπρεψαν, όπως ο Ωνάσης που από τη Σμύρνη πήγε στην Αργεντινή», μας λέει ο Κ. Χατζιώτης. «Ήταν ρισκαδόρος κατ’ εξοχήν, αλλά έβλεπε και μακριά. Ήταν έξυπνος, δεν οργιζόταν εύκολα, δούλευε πολύ, δεν τον έβλεπες συχνά σε κοσμικές εκδηλώσεις. Και ήθελε να ξέρει τα πάντα. Είχε πολύ καλές σχέσεις με δημοσιογράφους του οικονομικού ρεπορτάζ, όπως με τον Γιάννη Μαρίνο, που ήταν διευθυντής του Οικονομικού Ταχυδρόμου. Ήταν 100% αυτοδημιούργητος.

»Σε κάποια δεξίωση η Φρειδερίκη τον ρώτησε πόσα λεφτά είχε κι εκείνος της απάντησε “εδώ μέσα τα έχω” και της έδειξε το μυαλό του». Ο Πρόδρομος Μποδοσάκης Αθανασιάδης πέθανε στο σπίτι του, στο Ψυχικό, ξημερώματα της 18ης Ιανουαρίου 1979. Στην κηδεία του, που έγινε δημοσία δαπάνη, η Μητρόπολη και ο γύρω χώρος γέμισαν ασφυκτικά. «Όλοι», γράφει στο βιβλίο του ο Κ. Χατζιώτης, «ήθελαν να απευθύνουν έναν τελευταίο χαιρετισμό στον άνθρωπο που σε όλη του τη ζωή δεν του έλειψε ούτε στιγμή το θάρρος και η αυτοπεποίθηση, παρ’ όλες τις κακοτυχίες που κατά καιρούς τον βρήκαν».

Εμβληματικές δωρεές και προγράμματα του Ιδρύματος Μποδοσάκη

• Νομαρχιακό Νοσοκομείο Πτολεμαΐδας «Μποδοσάκειο»: η συνολική δαπάνη του ιδρύματος αντιστοιχεί σήμερα σε 27,4 εκατ. ευρώ.
• Γενικά Αρχεία του Κράτους: δωρεά σημερινής αξίας 4 εκατ. ευρώ για την ανέγερση και ολοκλήρωση του κτιρίου.
• Μποδοσάκειο Δημοτικό Σχολείο Κολλεγίου Αθηνών: δωρεά για την αγορά οικοπέδου και χρηματοδότηση της ανέγερσης του κτιρίου συνολικής σημερινής αξίας 53,5 εκατ. ευρώ.
• Επιστημονικά Βραβεία Ιδρύματος Μποδοσάκη: με τα βραβεία για νέους Έλληνες επιστήμονες κάτω των 40 ετών έχουν διακριθεί έως σήμερα, 61 Έλληνες επιστήμονες που διαπρέπουν ανά τον κόσμο.
• Αριστείο Μποδοσάκη: για το πρωτοποριακό και ολοκληρωμένο έργο ζωής τους έχουν τιμηθεί έως σήμερα με το Αριστείο Μποδοσάκη 9 Έλληνες επιστήμονες διεθνούς κύρους.
• Πρόγραμμα Υποτροφιών: από την ίδρυσή του έως σήμερα το Ίδρυμα έχει χορηγήσει περισσότερες από 2.600 υποτροφίες, δίνοντας ζωή στο όραμά του για μια κοινωνία ίσων ευκαιριών με δυνατότητες και προοπτική για όλους. Να σημειωθεί ότι στις υποτροφίες του Ιδρύματος προστίθενται πλέον και οι υποτροφίες που δωρίζονται από ιδιώτες. Έτσι, έως 3 από τις υποτροφίες που θα χορηγηθούν φέτος για μεταπτυχιακές σπουδές στο πεδίο Ιατρικής-Βιοϊατρικής αποτελούν «Υποτροφίες Δωρεάς Ελισάβετ Φωτίου Φωτεινέλλη – Ιωάννου Δημητρίου Κριτικού». Παράλληλα, χάρη στη δωρεά ιδιώτη δωρητή, το Πρόγραμμα Μεταδιδακτορικών Υποτροφιών στη μνήμη «Σταμάτη Γ. Μαντζαβίνου» επί 16 χρόνια χορηγεί 4 μεταδιδακτορικές υποτροφίες ετησίως, στην Ελλάδα και το εξωτερικό, σε κατόχους διδακτορικού διπλώματος.

Για μια κοινωνία ίσων ευκαιριών

Η Αθηνά Δεσύπρη, πρόεδρος του ΔΣ του ιδρύματος Μποδοσάκη, για το μέλλον και το όραμά του ίδιος ο Μποδοσάκης, προερχόμενος από μια πολύ φτωχή οικογένεια σε μια πολύ δύσκολη εποχή, στερήθηκε τις ίσες ευκαιρίες και πάλεψε από παιδί για να δημιουργήσει και να προοδεύσει. Όταν πριν τον θάνατό του κληροδότησε το σύνολο της περιουσίας του στο Ίδρυμα Μποδοσάκη, το τελευταίο και πιο αγαπημένο παιδί του, όπως συνήθιζε να το αποκαλεί, το όραμά του δεν ήταν άλλο από τη δημιουργία μιας κοινωνίας ίσων ευκαιριών με δυνατότητες και προοπτική για όλους. Αυτό το όραμα καθοδηγεί μέχρι σήμερα τις δράσεις μας και είναι ο συνδετικός κρίκος μεταξύ όσων κάνουμε. Πραγματοποιούμε δωρεές, διαμορφώνουμε προγράμματα κοινωνικής προσφοράς, και αναλαμβάνουμε πρωτοβουλίες που στοχεύουν στη δημιουργία ίσων ευκαιριών.

Προσπαθούμε, στο μέτρο των δυνατοτήτων μας, να είμαστε δίπλα στους πιο ευάλωτους, οι υποτροφίες μας δεν χορηγούνται γενικά στους άριστους αλλά σε εκείνους τους άριστους  που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να προχωρήσουν από μόνοι τους τις σπουδές τους, στηρίζουμε με στοχευμένες δωρεές τη δημιουργία ίσων ευκαιριών πρόσβασης σε ποιοτική εκπαίδευση και  ποιοτική περίθαλψη. Παράλληλα, στεκόμαστε ενισχυτικά δίπλα στην Κοινωνία των Πολιτών, ενώ είμαστε ένα από τα πρώτα Ιδρύματα στην Ελλάδα που προχωρά συστηματικά σε δωρεές για την προστασία του περιβάλλοντος.

Κοιτώντας προς το μέλλον, ένα μέλλον μεγάλων ανισοτήτων, είναι σαφές ότι το ίδιο όραμα θα συνεχίσουμε να υπηρετούμε με όλες μας τις δυνάμεις. Είναι, όμως, επίσης σαφές ότι η εποχή καλεί για συνεργασίες και συμπράξεις με επίκεντρο τον άνθρωπο. Και το Ίδρυμα Μποδοσάκη είναι εδώ και είναι ανοιχτό στην κοινωνία και ανοιχτό σε συνεργασίες. Συμπράττουμε συστηματικά με τρίτους, με θεσμικούς φορείς, άλλα Ιδρύματα της Ελλάδας και του εξωτερικού, επιχειρήσεις και ιδιώτες δωρητές, δημιουργούμε και διαχειριζόμαστε για αυτούς προγράμματα κοινωνικής προσφοράς που στοχεύουν σε ίσες ευκαιρίες και στηρίζουν ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας. Με μία φράση, δρούμε ως καταλύτης κοινωνικής προσφοράς και σε αυτή την κατεύθυνση οραματιζόμαστε το μέλλον του Ιδρύματος.