Πρόληψη οστεοπόρωσης: Τα SOS που πρέπει να γνωρίζουμε όλοι

Οι διατροφικές μας συνήθειες, η άσκηση στη ζωή μας, η ηλικία και κάποιες ιατρικές καταστάσεις αποτελούν όλα τους παράγοντες που επηρεάζουν εάν και πότε θα παρουσιάσουμε οστεοπόρωση. Προτού όμως μιλήσουμε περισσότερο γι’ αυτήν, ας ξεδιαλύνουμε μια συνηθισμένη παρανόηση: Η οστεοπόρωση δεν είναι νόσος των ηλικιωμένων, καθώς πολλές νέες γυναίκες -αλλά και άντρες όπως είπαμε- παρουσιάζουν οστεοπόρωση ή την πρώιμη μορφή της, την οστεοπενία, ενώ μπορεί να μην το γνωρίζουν.

Τι είναι η οστεοπόρωση και οι παράγοντες προδιάθεσης

Η οστεοπόρωση αποτελεί τη συχνότερη μεταβολική πάθηση των οστών. Πρόκειται για μία χρόνια νόσο που σχετίζεται με ελαττωμένη οστική αντοχή, με αποτέλεσμα την αύξηση του κινδύνου κατάγματος. Η συνηθέστερη μορφή της μεταβολικής αυτής πάθησης είναι η οστεοπόρωση, που ξεκινά σε πολλές γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, ενώ αναμενόμενη είναι και η λεγόμενη γεροντική οστεοπόρωση που συναντούμε σε γυναίκες και άντρες της τρίτης ηλικίας.

Ανάμεσα στους προδιαθεσικούς παράγοντες ξεχωρίζει η εμμηνόπαυση, με την οποία η οστεοπόρωση συνδέεται άμεσα. Η διακοπή της περιόδου στις γυναίκες ή η θεραπευτική διακοπή της για ιατρικούς λόγους, κάνουν αμέσως τη γυναίκα “υποψήφια” για οστεοπόρωση. Άλλοι παράγοντες κινδύνου είναι η χαμηλή πρόσληψη ασβεστίου και η έλλειψη βιταμίνης D, το οικογενειακό ιστορικό οστεοπόρωσης, το κάπνισμα, η συστηματική κατανάλωση αλκόολ και η παρατεταμένη ακινησία. Επίσης παθήσεις του θυρεοειδούς, ο διαβήτης και χρόνια λήψη φαρμάκων όπως κάποια φάρμακα για την επιληψία, τα στεροειδή (κορτιζονούχα φάρμακα) και μεγάλες δόσεις θυροξίνης (ορμόνης του θυρεοειδούς), μπορεί επίσης να αυξήσουν τις πιθανότητες εμφάνισής της.

Εμμηνόπαυση και οστεοπόρωση

Οστεοπενία και οστεοπόρωση

Οι δύο αυτοί όροι περιγράφουν μεν την ίδια κατάσταση, όμως, αναφέρονται σε μια κοινή βάση και αυτή είναι η απώλεια οστικής μάζας. Ουσιαστικά, η οστεοπενία δεν είναι νόσος, αυξάνει όμως κατευθείαν τις πιθανότητες για εκδήλωση οστεοπόρωσης στο μέλλον.

Πώς γίνεται η διάγνωση της οστεοπόρωσης

Η μέτρηση της οστικής πυκνότητας είναι μια απαραίτητη εξέταση σε όλες τις γυναίκες, γίνεται ανώδυνα και ο γιατρός μας είναι αυτός που θα προτείνει σε ποια φάση πρέπει να γίνει. Πρόκειται για μια εξέταση σαν ακτινογραφία, με πολύ μικρότερη ακτινοβολία, ενώ ο έλεγχος επικεντρώνεται στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης (μέση) και στο ισχίο. Ανάλογα με το αποτέλεσμα της πρώτης εξέτασης, ο γιατρός θα πει πότε πρέπει να γίνει η επόμενη.

4 τρόποι για να προλάβουμε και να κρατήσουμε υπό έλεγχο την οστεοπόρωση

Επαρκής πρόσληψη βιταμίνης D

Σύμφωνα με μελέτη που έγινε στο Βέλγιο, οι άνθρωποι που ζουν στην πόλη έχουν μειωμένα επίπεδα ενεργής βιταμίνης D, άσχετα με την ώρα που εκτίθενται στον ήλιο. Το εύρημα αυτό έχει επιβεβαιωθεί και σε άλλες χώρες, συμπεριλαμβανόμενης και της Ελλάδας! Μια εξέταση αίματος θα δείξει εάν έχουμε επάρκεια της συγκεκριμένης βιταμίνης ή αν χρειάζεται συμπλήρωσή της.

Επαρκής πρόσληψη ασβεστίου

Η πρόσληψη του ασβεστίου με τη μορφή γάλακτος, σύμφωνα με έρευνες βοηθά περισσότερο στην απόκτηση υψηλής οστικής μάζας σε νεαρές έφηβες και ειδικά σε όσα κορίτσια βρίσκονται στα πρώτα χρόνια της εφηβείας, αμέσως μετά την εμμηναρχή. Μάλιστα, οι ίδιες έρευνες έδειξαν ότι η πρόσληψη γάλακτος στην εφηβική ζωή είναι πολύ σημαντική και δεν μπορεί να αναπληρωθεί από άλλες πηγές ασβεστίου (π.χ αυγά, τυρί).

Αύξηση της φυσικής δραστηριότητας

Η επίδραση της σωματικής αδράνειας στην οστική απώλεια που παρατηρείται μετεμμηνοπαυσιακά, έχει αποδειχθεί κυρίως σε άτομα που έχουν ακινητοποιηθεί ή ζουν καθιστική ζωή. Κυρίως προσβάλλονται τα κάτω άκρα παρά τα άνω άκρα, δηλαδή η οστική απώλεια είναι αντίστροφα ανάλογη προς τη βαρύτητα.

Η άσκηση με το βάρος του σώματος και με αλτήρες και αντιστάσεις θεωρείται ιδανική για την ενίσχυση της πυκνότητας των οστών. Σε κάθε περίπτωση όμως, εάν κάποιος δεν γυμνάζεται, προτού ξεκινήσει καλό είναι να έχει τη σύμφωνη γνώμη του γιατρού του.

Περιορισμός του αλατιού

Οι μεγάλες ποσότητες αλατιού στη διατροφή μπορούν να προκαλέσουν μεγάλη απέκκριση ασβεστίου από τα ούρα. Το αλάτι μπορεί να αποτελέσει μεγάλο εμπόδιο για ένα ανθεκτικό σκελετό. Έρευνες έδειξαν ότι οι γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, που ακολουθούν διατροφή πλούσια σε αλάτι χάνουν περισσότερα ανόργανα άλατα. Οι ειδικοί συμβουλεύουν τον περιορισμό του νατρίου σε 2.300 mg την ημέρα, ίση με ένα κουταλάκι του γλυκού αλάτι.