Πρόστιμα στους δήμους που δεν ανακυκλώνουν

Τη διαδικασία υπολογισμού του προστίμου που θα επιβάλλεται στους δήμους αν δεν προχωρούν σε χωριστή συλλογή των απορριμμάτων τους καθόρισε το υπουργείο Περιβάλλοντος. Το πρόστιμο θα διαφοροποιείται, από 1.000 ευρώ για όσους αποφεύγουν να ενημερώσουν τον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), έως 100.000 ευρώ για μεγάλους δήμους που δεν συνεργάζονται με συστήματα ανακύκλωσης σε κανένα επίπεδο. Τα πυρά βεβαίως είναι… άσφαιρα, όπως έχει αποδείξει η περίπτωση των χωματερών και των λυμάτων, στις οποίες τα ευρωπρόστιμα έχουν προ ετών επιμεριστεί στους υπαιτίους αλλά κανένας υπουργός Περιβάλλοντος δεν τους τα μεταβίβασε λόγω των αντιδράσεων των δημάρχων.

Η διαδικασία επιβολής προστίμων σε δήμους έρχεται με καθυστέρηση σχεδόν δύο ετών, καθώς προβλέφθηκε στον ν. 4496/2017 για την ανακύκλωση. Οι παραβάσεις χωρίζονται σε πέντε κατηγορίες, ανάλογα με τη σοβαρότητά τους. Οι πιο «απλές» είναι η εκπρόθεσμη ή ελλιπής εφαρμογή ετήσιας απολογιστικής έκθεσης στον ΕΟΑΝ για την εναλλακτική διαχείριση των αστικών αποβλήτων. Οι πιο «βαριές» ποινές αφορούν τους δήμους εκείνους που δεν έχουν οργανώσει εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων τους, ούτε συνεργάζονται με κάποιο σύστημα ανακύκλωσης.

Το ύψος του προστίμου εξαρτάται από το μέγεθος του δήμου (ακολουθείται η κατηγοριοποίηση του «Κλεισθένη»), με τους μικρούς νησιωτικούς δήμους να «πέφτουν στα μαλακά». Στόχος της διαδικασίας είναι να πιέσει τους δήμους να είναι πιο συνεπείς στις υποχρεώσεις τους και να αναλάβουν δράση για τη χωριστή συλλογή των απορριμμάτων. Πάντως, σε κάθε περίπτωση τα πρόστιμα (που καταλογίζονται και εισπράττονται από τον ΕΟΑΝ) δεν μπορούν να ξεπερνούν το 7% των εσόδων του δήμου από τα τέλη καθαριότητας και φωτισμού.

Ασφαλώς, η θέσπιση προστίμων δεν συνεπάγεται την επιβολή τους. Η δυνατότητα καταλογισμού στους υπαίτιους (δήμους, Περιφέρειες) των προστίμων που πληρώνει η χώρα για τις παράνομες χωματερές, τα λύματα και τα επικίνδυνα απόβλητα, έχει θεσμοθετηθεί ήδη από το 2012 (ν. 4042/12). Για τα πρώτα πέντε χρόνια ο επιμερισμός δεν έγινε. Κατόπιν, τον Φεβρουάριο του 2017, η Γενική Γραμματεία Περιβάλλοντος επιμέρισε τα πρώτα 37,1 εκατ. ευρώ των ευρωπροστίμων για τις χωματερές στους δήμους και στις Περιφέρειες που έφεραν την ευθύνη. Ωστόσο, τα πρόστιμα ουδέποτε υπεγράφησαν από τους υπουργούς Περιβάλλοντος και Εσωτερικών και επομένως δεν καταλογίστηκαν ποτέ.