Πρώτη στην Ευρώπη η Ελλάδα σε επιδοτήσεις ηλεκτρικής ενέργειας το 2022

Πρώτη στην Ευρώπη όσον αφορά τις επιδοτήσεις ηλεκτρικής ενέργειας σε σχέση με το ΑΕΠ της ήρθε η Ελλάδα, αφού δαπάνησε τα περισσότερα χρήματα από κάθε άλλο κράτος-μέλος της ΕΕ το 2022 για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης λόγω των υψηλών τιμών ενέργειας (5,3% του ΑΕΠ). Την ίδια ώρα, οι επιδοτήσεις για την αντιμετώπιση των μέτρων της ενεργειακής κρίσης αντιστοιχούσαν στο 1,12% του ΑΕΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2022. Η Ιταλία, η Γαλλία και η Γερμανία αντιπροσώπευαν σχεδόν το 70% αυτής της συνολικής δαπάνης, με την Ελλάδα να ακολουθεί στην τέταρτη θέση, σημειώνει η έκθεση της Κομισιόν για τις ενεργειακές επιδοτήσεις στην ΕΕ.

Μέσω αυτών των νέων εθνικών μέτρων τα κράτη-μέλη διέθεσαν περίπου 181 δισ. ευρώ στις επιδοτήσεις της ηλεκτρικής ενέργειας το 2022 για τον σκοπό αυτόν, που αντιστοιχούν σχεδόν στο 50% των συνολικών ενεργειακών επιδοτήσεων το στην ΕΕ κατά το έτος αυτό. Τα αρχικά στοιχεία για το 2023 δείχνουν συνέχιση αυτής της στήριξης, αλλά μόνο μεσοπρόθεσμα: σχεδόν το 80% των πληρωμών στο πλαίσιο αυτών των μέτρων προβλέπεται να λήξει πριν από το 2025, ενώ το 20% των πληρωμών έχουν προγραμματισμένη ημερομηνία λήξης μετά το 2025 ή δεν έχουν ημερομηνία λήξης. Το συνολικό ποσό των ενεργειακών επιδοτήσεων στην ΕΕ εκτιμάται σε 390 δισ. ευρώ το 2022, δηλαδή 80% αύξηση σε σύγκριση με τα 216 δισ. ευρώ το 2021. Τα εκτιμώμενα στοιχεία για το 2022 δείχνουν ότι λόγω του αντίκτυπου των μέτρων που έλαβαν τα κράτη-μέλη, οι επιδοτήσεις αυξήθηκαν δραματικά και έφθασαν τα 390 δισ. ευρώ το 2022. Ως απάντηση στην κρίση των ενεργειακών τιμών, τουλάχιστον 230 προσωρινά μέτρα επιδότησης δημιουργήθηκαν ή επεκτάθηκαν στα κράτη-μέλη σε ολόκληρη την ΕΕ για να αμβλυνθούν οι επιπτώσεις των υψηλών και ευμετάβλητων τιμών.

Κατά την περίοδο 2021-2022 οι περισσότερες από τις στοχευμένες επιδοτήσεις απευθύνονταν σε νοικοκυριά (58 δισ. ευρώ, 30% της συνολικής στήριξης λόγω ενεργειακής κρίσης), ακολουθούμενες από τις επιχειρήσεις και τις βιομηχανίες (34 δισ. ευρώ, 18%) και τον τομέα των μεταφορών (23 δισ. ευρώ, 12%). Το ποσό των 69 δισ. ευρώ, 33% της συνολικής στήριξης λόγω κρίσης, ήταν μη στοχευμένο και κάλυπτε πολλαπλούς τομείς. Στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας κατευθύνθηκε το ένα τρίτο (70 δισ. ευρώ) της χρηματοδοτικής στήριξης την περίοδο 2021-2022.

Επιδοτήσεις για το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο αντιστοιχούσαν σε 60 δισ. ευρώ, ενώ 62 δισ. ευρώ διατέθηκαν για την ενέργεια που παράγεται από ένα μείγμα τόσο ορυκτών καυσίμων όσο και πηγών χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα ή από άγνωστες πηγές. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έλαβαν ειδικά μέτρα ως απάντηση στην κρίση για την παροχή σημαντική στήριξη απευθείας στις ενεργειακές εταιρείες. Είναι γνωστά τα παραδείγματα της γερμανικής Uniper και της γαλλικής Électricité de France (EDF). Δεδομένου ότι ο απώτερος στόχος αυτών των μέτρων ήταν να διασφαλιστεί η ασφάλεια του εφοδιασμού, καθώς και χαμηλότερες τιμές για τους πελάτες ή τη χονδρική αγορά, δεν περιλαμβάνονται στη βάση δεδομένων για τις επιδοτήσεις.

Οι επιδοτήσεις για τη ζήτηση ενέργειας περιλαμβάνουν στοχευμένα ή γενικά μέτρα στήριξης, που αποσκοπούν στον περιορισμό του κόστους της κατανάλωσης ενέργειας σε διάφορους οικονομικούς τομείς. Τα μέτρα αυτά μπορεί να εφαρμοστούν μέσω μηχανισμών όπως μειώσεις φόρων ή επιστροφές χρημάτων και απευθύνονται σε ένα ευρύ φάσμα φάσμα οικονομικών τομέων, από τις ενεργοβόρες βιομηχανίες έως τα νοικοκυριά. Αυτού του είδους οι επιδοτήσεις στοχεύουν σε όλα τα είδη ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των Aνανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, των ορυκτών καυσίμων, της ηλεκτρικής ενέργειας και της θερμότητας, ανεξάρτητα από την προέλευσή τους.