«Ψώνισα μία φορά από το Temu. Μετά, έσβησα την εφαρμογή»

«Φωτάκι για τον ύπνο με μαγνητάκι που μπορείς να το βάλεις και στο ψυγείο, θήκη για φορτιστές και καλώδια για το ταξίδι σου, φορτιστής με τέσσερις θήκες. Όλα από το TEMU» μού λέει ο Χρήστος Μ., 35 ετών, δείχνοντάς μου στην οθόνη τις πρόσφατες αγορές του από το ηλεκτρονικό marketplace. Αν δεν υπήρχε ένας τόνος λεπτής ειρωνείας στη φωνή του, ίσως κάποιος να νόμιζε ότι βρισκόμαστε μπροστά σε ένα πλασιέ της εταιρείας. Άλλωστε, η κινεζικών συμφερόντων εφαρμογή της TEMU χτύπησε τόσο δυνατά την πόρτα της ψηφιακής μας καθημερινότητας που μπορείς να την αντιμετωπίσεις μόνο με δύο τρόπους: με χιούμορ ή με εκνευρισμό.

«Μου εμφανίζονταν πάρα πολλές διαφημίσεις στο ίντερνετ» αναφέρει η Νίνα Δ., 34 ετών, με ένα ίχνος απογοήτευσης στη φωνή της. «Ήταν σαν ο αλγόριθμος να με “διαβάζει”. Μου εμφανίζονταν κατασκευές, τουβλάκια και παιδικά παιχνίδια – πράγματα, δηλαδή, που λόγω του μικρού μου γιου είναι του άμεσου ενδιαφέροντός μου. Μάλιστα, δίπλα από κάθε αντικείμενο υπήρχε ένδειξη για το πόσοι χρήστες το έχουν προτιμήσει μέχρι στιγμής. Μοιραία, επιλέγεις συνήθως εκείνα με τη μεγαλύτερη δημοτικότητα». Είναι αλήθεια ότι δε βρισκόμαστε για πρώτη φορά μπροστά σε προσωποιημένες διαφημίσεις με απίστευτες προσφορές. Το έχουμε δει παλιότερα με εφαρμογές όπως το Wish και το Shein.

Η ονομασία Temu τώρα, σημαίνει «Team Up, Price Down» στα Αγγλικά. Κάτι που πρακτικά και σε ελεύθερη μετάφραση θα πει ότι όσοι περισσότεροι χρήστες αναζητούν ένα συγκεκριμένο προϊόν, τόσο περισσότερο θα πέφτει η τιμή του. Στα πλαίσια της συγκεκριμένης εφαρμογής, οι Κινέζοι κατασκευαστές μπορούν να αυξήσουν την παραγωγή τους, μειώνοντας κατά αυτόν τον τρόπο την τιμή της μονάδας.

Ίσως, όλο αυτό καταστρατηγεί τους βασικούς νόμους της προσφοράς και της ζήτησης, αλλά αυτό είναι το μοντέλο που πρεσβεύει το Temu· μία στρατηγική που «κόβει» τους μεσάζοντες συνδέοντας κατευθείαν τον χρήστη με τις τεράστιες βιομηχανοποιημένες μονάδες παραγωγής της Κίνας. Όταν τα εργατικά χέρια είναι πιο φτηνά, οι δελεαστικές προσφορές είναι πιο εύκολες.

Χαμηλές τιμές με ένα τουίστ

Στην παρούσα φάση, δεν πρέπει να υπάρχει λάπτοπ ή κινητό στην Ελλάδα στο οποίο να μην έχει εμφανιστεί κάποια διαφημιστική προσφορά του Temu· ένα χαρακτηριστικό πορτοκαλί λόγκο, μία παλιά τιμή με ένδειξη διαγραφής, και μία νέα τιμή τόσο χαμηλή, που αναρωτιέσαι αν μπορεί να είναι αλήθεια. Οι παραγγελίες στην Ελλάδα είναι καθημερινά χιλιάδες, ο τζίρος μετριέται γρήγορα σε δεκάδες χιλιάδες ευρώ. Λογικό, αν σκεφτεί κανείς ότι μιλάμε για εκατοντάδες χιλιάδες προσφορές που κολυμπούν στον μεγάλο ωκεανό του ελληνικού ίντερνετ.

«Βρήκα μία τρομερή προσφορά σε τουβλάκια. Κατέβασα το app. Το περιβάλλον είναι φιλικό, τα reviews φαίνονται ειλικρινή ενώ μπορείς πολύ εύκολα και γρήγορα να ψωνίσεις κάτι. Μάλιστα, υπάρχει και άλλη μία σημαντική λεπτομέρεια: δε χρεώνεσαι κόστη μεταφοράς». Στον αντίποδα, βέβαια, η Νίνα Δ. κατάλαβε πολύ γρήγορα ότι οι τιμές που συναντούν οι χρήστες αρχικά είναι αρκετά διαφορετικές από τις τιμές που εμφανίζονται στη συνέχεια. Μού εξηγεί ότι μάλλον σε αυτό παίζει σημαντικό ρόλο και ένα κουπόνι το οποίο σου δίνεται για τις πρώτες αγορές. Όταν παρέλθει η χρήση του, το τοπίο αλλάζει ριζικά.

«Οι τιμές παραμένουν χαμηλές, απλά όχι τόσο πολύ όσο στην αρχή» αναφέρει αντίστοιχα ο Χρήστος Μ. ενώ προβληματίζεται κατά πόσο αυτό είναι ουσιαστικό ή ένα τρομερά πιεστικό marketing. Άλλωστε, η ένταση της διαφήμισης φτάνει στα όρια του spam· υπάρχει πάντα κάποια προσφορά μόνο για σένα, υπάρχει πάντα κάποιο αντικείμενο που σε περιμένει σε εξευτελιστική τιμή για τις επόμενες λίγες ώρες. Άπειρα flash deals και ένας ιδιότυπος «τροχός της τύχης» συμπληρώνουν το τοπίο. Μού δείχνει το email του και αντιλαμβάνομαι ότι πρόκειται για μία σχεδόν καθημερινή κατάσταση – ή μήπως να την ονομάζαμε, τελικά, ενόχληση;

Ένας καταιγισμός διαφημίσεων

«Ναι, υπάρχουν πάντα προσφορές» συμφωνεί η Νίνα Δ. αλλά θέλουν λίγη προσοχή. «Εγώ μπήκα να πάρω τα τουβλάκια με 3,99 ευρώ. Μόνο δεν είχα αντιληφθεί ότι πρόκειται για συσκευασία των δώδεκα κομματιών. Έτσι, όταν προσπάθησα να παραγγείλω τα 60 κομμάτια προφανής η τιμή πολλαπλασιάστηκε».

Το περιοδικό Time, σε παλιότερο άρθρο του, είχε κατονομάσει το Temu ως το πλέον ανερχόμενο app της αμερικανικής αγοράς. Στο ίδιο όμως άρθρο τόνιζε ότι παρατηρούνταν κάποια ανησυχητικά φαινόμενα, όπως για παράδειγμα καθυστέρηση αποστολών ή ακόμα και λάθος αποστολές προϊόντων. Παράλληλα, το Politico σε παλιότερο ρεπορτάζ του τόνιζε ότι η Apple έχει κατηγορήσει την κινεζική εφαρμογή πως έχει παραβιάσει κανόνες ιδιωτικότητας και έχει παραπλανήσει τους χρήστες σε σχετικά με τη χρήση των προσωπικών τους δεδομένων.

Ο Χρήστος Μ. και η Νίνα Δ. δεν ανέφεραν κάτι αντίστοιχο, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι η εμπειρία τους ήταν ιδανική. «Το deal ήταν πολύ καλό: για ένα εξωτερικό ράφι για ποτήρια κρασιού, κάτι κουτιά αποθήκευσης, και τρία παιδικά παιχνίδια πλήρωσα συνολικά 49 ευρώ» αναφέρει η Νίνα Δ., πριν τονίσει ότι ο καταιγισμός διαφημίσεων δε σταμάτησε ούτε μετά την πρώτη αγορά. Αντίθετα, ίσως εντάθηκε κιόλας. Υπήρχε όμως μία ουσιαστική διαφορά: οι τιμές, χωρίς να έχουν γίνει ακριβές, δεν ήταν το ίδιο δελεαστικές, ενώ η κούραση από το διαφημιστικό spamming όλο και μεγάλωνε.

Πώς λοιπόν θα περιέγραφαν οι δύο χρήστες τη σχέση τους με την κινεζική εφαρμογή; Ο Χρήστος Μ. δήλωσε ότι ίσως ψωνίσει ξανά μικροπράγματα από το Temu αλλά σίγουρα τον κουράζει το κομμάτι της συνεχούς διαφήμισης. Όσο για τη Νίνα Δ.; Η δήλωσή της είναι χαρακτηριστική: «Ψώνισα μία φορά από το Temu. Μετά, έσβησα την εφαρμογή».