Θέα της Περίσσας από την Αρχαία Θήρα, 1963 |Robert McCabe

Ρόμπερτ ΜακΚέιμπ, ο διορατικός εραστής της Ελλάδας

Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 180 χρόνων από την ίδρυση της «Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας», παρουσιάζεται στην έδρα της, έκθεση του σημαντικού αμερικανού φωτογράφου. Οπου υπάρχουν αρχαιολογικά μνημεία στην Ελλάδα, υπήρχε κι εκείνος για να τα κάνει ακόμη πιο αθάνατα μέσα από τον φακό του

την Φεβ 1, 2019

Το μεγάλο στοίχημα του κάθε φωτογράφου που σέβεται τον εαυτό του και τον φακό του, είναι η αναμέτρηση με το ασπρόμαυρο φιλμ. Οταν για παράδειγμα έρχεσαι από τις ΗΠΑ για πρώτη φορά στην Ελλάδα το καλοκαίρι του 1954 και θαμπώνεσαι τόσο από τον ήλιο και το απέραντο γαλάζιο, πόσο εύκολο είναι όχι μόνο να απαρνηθείς τα χρώματα, αλλά και να τα αποτυπώσεις αφαιρετικά, μέσα από γκρίζους και λευκούς τόνους;

Στις εικόνες του Ρόμπερτ ΜακΚέιμπ, η θάλασσα παραμένει καταγάλανη, κι ας είναι ασπρόμαυρη. Οι φωτογραφίες του, που μοιάζουν με ανάγλυφο χάρτη της Ελλάδας των δεκαετιών ’50 και ’60, ακολουθούν τα χνάρια της Ιστορίας και των αρχαιολόγων και αποκαλύπτουν τη σπάνια ομορφιά ενός τόπου, που συνηθίζουμε, ενώ δεν πρέπει, να παίρνουμε ως δεδομένο.

Θέα της Ακρόπολης από το Ναό του Ολυμπίου Διός

Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 180 χρόνων από την ίδρυση της «Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας», παρουσιάζεται στην έδρα της, μέχρι τις 29 Μαρτίου 2019, έκθεση φωτογραφιών του Ρόμπερτ ΜακΚέιμπ με τίτλο «Χρονογραφία – Εκθεση για τα 180 χρόνια (1837 – 2017) της Αρχαιολογικής Εταιρείας».

Ο αρχαιολόγος Αλαν Γουέις επιβλέποντας τις ανασκαφές στις Μυκήνες, 1955

Περιλαμβάνονται 53 ασπρόμαυρες λήψεις, κυρίως από τα έτη 1954-1955 σε περιοχές έντονου αρχαιολογικού ενδιαφέροντος την εποχή εκείνη, όπως η Ακρόπολη, η Αρχαία Αγορά, το Σούνιο, η Κνωσσός, η Σαντορίνη, οι Μυκήνες, η Επίδαυρος, η Δήλος κ.ά.

Πίθοι για αποθηκευτική χρήση στο Παλάτι της Κνωσσού

Στόχος είναι να αναδειχθεί ο διαχρονικά καίριος ρόλος της Αρχαιολογικής Εταιρείας ως καθοριστικού θεσμού για τη διαμόρφωση της εθνικής μας αυτογνωσίας.

Κατά τη διάρκεια της έκθεσης, θα πραγματοποιηθούν ξεναγήσεις από τις δημοσιογράφους Κατερίνα Λυμπεροπούλου και Μαργαρίτα Πουρνάρα, προσκαλώντας νοερά τους θεατές στα πρώτα ταξίδια του φωτογράφου στη μεταπολεμική Ελλάδα. Οι ημερομηνίες θα ανακοινωθούν μέσα στο προσεχές διάστημα.

Ο ΜακΚέιμπ ήταν φοιτητής στο πανεπιστήμιο του Πρίνστον, όταν πρωτοεπισκέφθηκε την Ελλάδα, το καλοκαίρι του 1954. Οι άνθρωποι, τα μνημεία και τα τοπία άσκησαν τέτοιο μαγνητισμό στο βλέμμα του νεαρού τότε φωτογράφου, που έφτασε ως τα πιο δυσπρόσιτα μέρη, χρησιμοποιώντας κάθε μεταφορικό μέσο.

Ο ταφικός κύκλος Α’, τάφος ΙV από το ύψος της Πύλης των Λεόντων. Στο βάθος, το Αργος

Την επόμενη χρονιά επέστρεψε εξίσου μαγεμένος, για να συνεχίσει την εξερεύνησή του σε μία χώρα αγνή -μαζικός τουρισμός δεν υπήρχε ακόμα -, με ανθρώπους φιλόξενους και ολιγαρκείς.

Οι ανασκαφές, οι ναοί, τα αρχαία τείχη, τα κάστρα, τα θέατρα αποτυπώθηκαν από τον ανήσυχο και εραστή φακό του σε πρώτο πλάνο, με φόντο πόλεις, νησιά και χωριά που φαντάζουν πολύ διαφορετικά σήμερα.

Οι λήψεις εκείνες ισοδυναμούν σήμερα με περίτεχνες καρτ-ποστάλ μιας άλλης εποχής και τελικά, μιας άλλης Ελλάδας. Στα κάδρα του αποτυπώνεται πολύ ξεκάθαρα η τεράστια εντύπωση που προκαλούσε η Ελλάδα εκείνης της εποχής σε έναν νεαρό Αμερικανό που αγαπούσε την ιστορία και γνώριζε από κοντά μία χώρα φτωχή, αλλά ανέγγιχτη από την ισοπεδωτική «ανάπτυξη».

Η Αφροδίτη Αιδουμένη στη Ρόδο. Βρέθηκε στη θάλασσα το 1929

Από αυτήν την πλούσια δεξαμενή φωτογραφιών σε λευκό και μαύρο, κυρίως από τη διετία 1954-1955, ο ΜακΚέιμπ επιλέγει 53 εικόνες, σαν ταξίδι μέσα στον χρόνο, θέλοντας να τιμήσει το έργο της «Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας».

Ο Τσαρλς ΜακΚέιμπ στο Ναό του Απόλλωνα στην Κόρινθο, 1961

Πρόκειται για μία περιεκτική και κομψή παρουσίαση που μεταφέρει το θεατή στη Σαντορίνη πριν από τον σεισμό του 1956, στην Επίδαυρο πριν από την αποκατάσταση του αρχαίου θεάτρου και στην αρχαία αγορά των Αθηνών πριν από την πλήρη ανάδυσή της από το έδαφος. Οταν όλα ήταν ακόμη ανοιχτά, μυστήρια και ανεξερεύνητα.