Σε πολεοδομική «ομηρία» ακόμη το Πήλιο

του Γιώργου Λιάλιου

Σε ένα ιδιότυπο πολεοδομικό καθεστώς παραμένουν τα χωριά του Πηλίου. Τέσσερις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, από το 2014 έως το 2019, έχουν ανατρέψει όσα ίσχυαν τα προηγούμενα τριάντα έτη στην περιοχή, όσον αφορά το πού και πώς μπορεί κάποιος να οικοδομήσει. Το υπουργείο Περιβάλλοντος προσπάθησε τον Φεβρουάριο να «ξεμπλέξει» κάπως το κουβάρι, απομονώνοντας όσες περιπτώσεις μπορούσε, ωστόσο, η εξεύρεση μιας λύσης βρίσκεται ακόμα μακριά λόγω της πολυπλοκότητας της υπόθεσης.

Οι παλαιοί οικισμοί του Πηλίου χαρακτηρίστηκαν παραδοσιακοί ήδη από το 1967. Ηδη από το 1978 θεσπίστηκαν με Προεδρικό Διάταγμα περιορισμοί στην οικοδόμηση σε 20 οικισμούς, ενώ δύο χρόνια μετά εντάχθηκαν σε ειδικό καθεστώς ακόμα 44 οικισμοί. Στόχος των διαταγμάτων ήταν να αποτρέψουν τη διαφαινόμενη ήδη από τότε τουριστικοποίηση της περιοχής και να διαφυλάξουν τον χαρακτήρα της. Ομως από το 1983, τα όρια 80 οικισμών της περιοχής επεκτάθηκαν –συχνά διπλασιάστηκαν ή τριπλασιάστηκαν– με απόφαση νομάρχη (όπως και σε άλλες περιοχές, χωρίς καμία τεκμηρίωση, συχνά για ψηφοθηρικούς λόγους). Ακολούθησε μια 35ετία στην οποία η δόμηση στο Πήλιο πολλαπλασιάστηκε, καθώς πολλά από τα εντός των νέων ορίων οικόπεδα κατατμήθηκαν και πουλήθηκαν, πολλά δε οικοδομήθηκαν. Ολα αυτά παράλληλα με την ήδη υπάρχουσα εκτός σχεδίου δόμηση, η οποία άλλαξε οριστικά την εικόνα του «βουνού των Κενταύρων».

Από το 2014 το Συμβούλιο της Επικρατείας ξεκίνησε με μία σειρά αποφάσεων μια προσπάθεια να «συμμαζέψει»… τα ασυμμάζευτα, όχι όμως πάντα το ίδιο εύστοχα. Με δύο αποφάσεις (2887, 2888 του Ε΄ τμήματος) απαγορεύθηκε σε εκτός σχεδίου περιοχές να χτίζεται πάνω από μία κατοικία ανά ιδιοκτησία (συγκροτήματα κατοικιών), απαγορεύοντας παράλληλα ακόμα και την ύπαρξη αυτοτελών ιδιοκτησιών στο ίδιο κτίριο. Η πρόβλεψη αυτή επεκτάθηκε το 2018 (αρ. απόφασης 518) και στις εντός σχεδίου περιοχές. Τέλος, το 2019 (απόφαση 1268), το Συμβούλιο της Επικρατείας ακύρωσε τις δέκα αποφάσεις επέκτασης των ορίων οικισμών που είχαν θεσπιστεί το 1983 για το Πήλιο.

«Οι αποφάσεις αυτές, παρότι υπήρχε καλή πρόθεση, δημιούργησαν πολλά προβλήματα», λέει η Νάνσυ Καπούλα, πρόεδρος του ΤΕΕ Μαγνησίας. «Για παράδειγμα, καταργώντας την οριζόντια ιδιοκτησία δεν μπορούσαν δύο αδέλφια να μείνουν σε δύο αυτοτελή διαμερίσματα στο ίδιο σπίτι. Ή σε ένα εξ αδιαιρέτου οικόπεδο στο οποίο είχε χτίσει ο ένας, δεν μπορούσε πια να χτίσει ο άλλος. Στα δε νέα όρια των οικισμών που ακυρώθηκαν, οι ιδιοκτησίες ήταν πια μικρές και κανείς δεν μπορεί να χτίσει με τους όρους της εκτός σχεδίου. Ετσι, λόγω της ολιγωρίας του υπουργείου Περιβάλλοντος να θεσπίσει ένα νέο Προεδρικό Διάταγμα, το ΣτΕ ζήτησε να επανέλθει ένα καταργημένο διάταγμα του 1978 και “πάγωσε” τις επενδύσεις σε όλο το Πήλιο. Ομως η δόμηση, όπως και η ζωή, δεν μπορεί να επιστρέψει όπως ήταν πριν από 40 χρόνια».

Η λύση που δόθηκε τον Φεβρουάριο, με εγκύκλιο του υφυπουργού Περιβάλλοντος Δημήτρη Οικονόμου, ήταν να επιτρέπεται στα υφιστάμενα κτίρια να εκδοθούν άδειες ολοκλήρωσης ή επισκευής, τα αυθαίρετα να νομιμοποιηθούν. Για τις νέες άδειες πρέπει να προηγείται αυτοψία από την πολεοδομία Βόλου για το κατά πόσον το οικόπεδο είναι εντός των παλαιών ορίων του οικισμού ή όχι. Παράλληλα δημιουργήθηκε μια επιτροπή για το θέμα, που έπρεπε να παραδώσει τις απόψεις της την άνοιξη. Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου, δεν έχει ακόμα βρεθεί μια λύση, λόγω της νομικής πολυπλοκότητας του θέματος.