«Σε τι κόσμο, μπαμπά, μ’ έχεις φέρει να ζήσω;»

Ετσι επιγράφει την παρέμβασή της η κυρία Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη, ομότιμη καθηγήτρια του ΕΜΠ, στη σαββατιάτικη σελίδα της «Καθημερινής», «Γράμματα Αναγνωστών». Μια σελίδα που πάντα κρύβει καίριους σχολιασμούς και κείμενα-διαμαντάκια, τόσο για την ουσία τους όσο και για την αψεγάδιαστη χρήση της γλώσσας μας.

Η κυρία Καρδαμίτση-Αδάμη, στην κατακλείδα της επιστολής της, γράφει: «Ομως ταυτόχρονα ένιωσα τύψεις ως μάνα και ως γιαγιά. Γιατί πράγματι όσοι από εμάς έχουμε περάσει τα 70 πρέπει να θεωρούμε τους εαυτούς μας ιδιαίτερα τυχερούς. Και παράλληλα πρέπει να νιώθουμε ένοχοι, γιατί εμείς κτίσαμε αυτόν τον κόσμο που μέσα τους καλούνται να ζήσουν τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας».

Advertisement

Επειδή κι εγώ ανήκω στο κλαμπ των 70 plus, αυτή η επιστολή-παρέμβαση καθρέφτισε και τις δικές μου αγωνίες, ενοχές και ανησυχίες για τον κόσμο που εμείς, η δική μας η γενιά, η λεγόμενη γενιά της Μεταπολίτευσης, έπλασε. Και εμείς είμαστε διπλά τυχεροί: Πρωτίστως διότι διαβήκαμε τα 70 έτη και ακολούθως διότι τύχαμε μιας υψηλού επιπέδου δημόσιας παιδείας. Αποκτήσαμε γνώσεις μέσα σε ένα πνεύμα πειθαρχίας και σεβασμού προς τους διδάσκοντες. Δεν ήταν όλα τέλεια, αλλά λειτουργούσε ένα σύστημα παραγωγής γνώσεων κοινωνικά αποδεκτό. Η γνώση, με άλλα λόγια, ήταν κοινωνικό αγαθό.

Τι συνέβη κι εμείς στη συνέχεια ξεχαρβαλώσαμε τα πάντα; Τι δεν πήγε καλά; Η βασικότερη αιτία ήταν η απότομη ριζοσπαστικοποίηση της Μεταπολίτευσης. Εκεί χάθηκε εντελώς η μπάλα.

Τι συνέβη κι εμείς στη συνέχεια ξεχαρβαλώσαμε τα πάντα; Τι δεν πήγε καλά; Η βασικότερη αιτία ήταν η απότομη ριζοσπαστικοποίηση της Μεταπολίτευσης. Εκεί χάθηκε εντελώς η μπάλα. Η πατρίδα μας δεν βίωσε έναν Μάη του 1968, όπου γεννήθηκαν πολλές ιδέες, οι περισσότερες χάθηκαν, λιγότερες άντεξαν και ενσωματώθηκαν στο σύστημα μέσα από διαδικασίες διαλόγου και κριτικής. Δυστυχώς, η δικιά μας η γενιά ήθελε να συμπυκνώσει τον χρόνο και να βρει τη «χαμένη άνοιξη», για να θυμηθώ τον Στρατή Τσίρκα. Οι συνθήκες βιάστηκαν, δεν ωρίμασαν. Η άκρατη πολιτικοποίηση των πάντων αποδόμησε αρχές και αξίες επάνω στις οποίες διαπαιδαγωγήθηκαν και πρόκοψαν εκατομμύρια ελληνόπουλα σε βάθος δεκαετιών. Και αυτό το λάθος δεν το διορθώσαμε και το κληροδοτήσαμε στα παιδιά και στα εγγόνια μας.

Δεν τους βοηθήσαμε να καταλάβουν πως το επίπεδο ζωής που έχουν δεν είναι δεδομένο. Μπορεί με λανθασμένες επιλογές και με τυχοδιωκτισμούς να πάει η κοινωνία μας πολύ πίσω. Και δεν τους εξηγήσαμε ότι αυτές οι πρωτοφανείς ανέσεις που απολαμβάνουν –πολλές φορές με τις στερήσεις όσων τις παρέχουν– είναι καρπός ενός συστήματος το οποίο, παρ’ όλα τα προβλήματά του, λειτουργεί και ευτυχώς που λειτουργεί. Και δυστυχώς, πολλά από τα εγγόνια μας αγωνίζονται να το ανατρέψουν χωρίς να αναλογίζονται τι θα συμβεί μετά. Και εδώ οι ευθύνες μας είναι τεράστιες.

Σε μια κοινωνία απίστευτων προκλήσεων για τη νεολαία, η απουσία της συμβουλής, η αδυναμία ή η απροθυμία παρέμβασης, καθιστά όλο και πιο επίκαιρο το αγωνιώδες ερώτημα της επιστολογράφου.