Στενεύει ο κλοιός για τις πλατφόρμες Airbnb – Οι αυστηρότεροι κανόνες και ο κίνδυνος για τους ιδιοκτήτες

Στενεύει ο κλοιός γύρω από τα Airbnb, με την κυβέρνηση, τους ξενοδόχους, τους δήμους της χώρας, ακόμα και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να βάζουν φραγμούς στη λειτουργία των βραχυχρόνιων μισθώσεων ακινήτων, με προφανή στόχο τον περιορισμό τους υπέρ άλλου τύπου μισθώσεων και άλλων μορφών φιλοξενίας.

Προτού καλά καλά η κυβέρνηση -και ειδικά το οικονομικό επιτελείο- διαβάσει τις προτάσεις του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) για επιβολή φόρων και περιορισμό των αδειών στις βραχυχρόνιες μισθώσεις, έφτασαν και τα πρώτα σημειώματα -από τον Δήμο Αθηναίων- για τον φόρο παρεπιδημούντων 0,5% σε βραχυχρόνιες μισθώσεις.

Όπως καταγγέλλουν οι φορείς του συγκεκριμένου κλάδου, ο εν λόγω φόρος αφορά τουριστικές επιχειρήσεις και όχι Airbnb ή γενικά τις βραχυχρόνιες μισθώσεις. Την ίδια ώρα, η κυβέρνηση φέρεται να μελετάει το γαλλικό μοντέλο, όπου ακίνητα χωρίς επαρκείς μονώσεις και ενεργειακή κάλυψη κόβονται από τις συγκεκριμένες πλατφόρμες.

Όλα αυτά διαμορφώνουν ένα πολεμικό τοπίο για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, με τους ιδιοκτήτες να βάλλονται από παντού και να δέχονται διαρκώς επιθέσεις, όσο περνάει η γραμμή του περιορισμού αυτής της λειτουργίας προς όφελος των μακροχρόνιων μισθώσεων και της φιλοξενίας σε τουριστικές επιχειρήσεις. Κάτι που διαφάνηκε και στις εξαγγελίες του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, για το πρόγραμμα «Στέγαση».

Οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης, οι ξενοδόχοι και άλλοι επαγγελματίες ζητούν να γίνει ξεκαθάρισμα στις βραχυχρόνιες μισθώσεις. Υποστηρίζουν ότι πίσω από την ταμπέλα του Airbnb κρύβονται ολόκληρες επιχειρήσεις φιλοξενίας -ελληνικές, κινεζικές, τουρκικές- και πρέπει να λειτουργούν και να φορολογούνται αναλόγως.

Θεωρούν, δηλαδή, ότι κρύβονται ακίνητα που δεν ανήκουν σε ένα φυσικό πρόσωπο που απλά βγάζει ένα επιπλέον εισόδημα. Οι ιδιοκτήτες, από την πλευρά τους, λένε ότι αν επιβληθούν οριζόντια φόροι και περιοριστικοί οροί λειτουργίας, τότε θα αναγκαστούν να βγάλουν τα ακίνητά τους στη μαύρη αγορά των βραχυχρόνιων ενοικιάσεων.

Με φόντο τα στοιχεία που δείχνουν άνθηση των βραχυχρόνιων μισθώσεων μετά το φρενάρισμα της πανδημίας, ο ΣΕΤΕ προτείνει τη θεσμοθέτηση ασφαλιστικών δικλείδων στη λειτουργία των βραχυχρόνιων μισθώσεων. Θεωρεί ότι το ισχύον πλαίσιο έχει κενά, τα οποία επιτείνουν τις συνθήκες ανταγωνισμού, αλλά και το υπαρκτό πρόβλημα στέγης ειδικά στις γειτονιές κοντά στο κέντρο της Αθήνας.

Ειδικότερα:

• Πολυκατοικίες διαμερισμάτων: Προτείνεται να προβλεφθεί ρητά ότι σε περίπτωση που το σύνολο των διαμερισμάτων πολυκατοικίας ή συγκροτήματος κατοικιών εκμισθώνεται με βραχυχρόνιες μισθώσεις, τότε αυτό θεωρείται τουριστικό κατάλυμα και θα πρέπει να διαθέτει την αντίστοιχη αδειοδότηση.
• ΦΠΑ: Προτείνεται η απαλλαγή από ΦΠΑ του εισπραττόμενου μισθώματος να περιορίζεται μόνο στην περίπτωση που ο δικαιούχος του εισοδήματος είναι φυσικό πρόσωπο και έχει καταχωρίσει στην πλατφόρμα της ΑΑΔΕ μέχρι 2 ακίνητα στον ΑΦΜ του (εκ των οποίων το ένα από τα δύο ακίνητα θα πρέπει να έχει δηλωθεί ως ακίνητο στο οποίο ιδιοκατοικεί). Σε αντίθετη περίπτωση, καθώς και σε κάθε περίπτωση που δικαιούχος του εισοδήματος είναι νομικό πρόσωπο, τότε στο εισπραττόμενο μίσθωμα θα πρέπει να επιβάλλεται ΦΠΑ.
• Παρακράτηση φόρου: Προτείνεται να προβλεφθεί η υποχρέωση κάθε ψηφιακής πλατφόρμας να παρακρατά φόρο 5% επί του συνολικού αντιτίμου της βραχυχρόνιας μίσθωσης, τον οποίο θα αποδίδει στη συνέχεια στο Δημόσιο.
• Μέγιστος αριθμός ακινήτων που εκμισθώνονται βραχυχρόνια ανά δήμο: Προτείνεται να παρέχεται το δικαίωμα στους ΟΤΑ Α’ βαθμού να ορίσουν, μετά από απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου τους, η οποία θα αιτιολογείται με βάση σχετική επιστημονική μελέτη, τον μέγιστο αριθμό ακινήτων που μπορούν να εγγράφονται στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Μίσθωσης για την περιοχή εντός των ορίων τους.
• Επιβολή δημοτικού φόρου: Προτείνεται στις βραχυχρόνιες μισθώσεις που συνάπτονται μέσα από ψηφιακές πλατφόρμες να επιβάλλεται φόρος υπέρ των ΟΤΑ Α’ βαθμού, ο οποίος θα ισούται με ποσοστό 0,5% επί του αντιτίμου της μίσθωσης και θα αξιοποιείται από τους ΟΤΑ για την κάλυψη των αυξημένων δαπανών καθαριότητας, φωτισμού κ.λπ. που προκαλείται από τη λειτουργία των βραχυχρόνιων μισθώσεων. Σύμφωνα δε με τον Σύνδεσμο Εταιρειών Βραχυχρόνιας Μίσθωσης Ακινήτων, που εκπροσωπεί 47 μέλη με 3.319 καταλύματα, ο Δήμος Αθηναίων απέστειλε ήδη πρόκληση σε έξι μέλη του συνδέσμου να προσκομίσουν τα φορολογικά τους στοιχεία, προκειμένου να δρομολογηθεί η επιβολή του τέλους παρεπιδημούντων. Ο σύνδεσμος θεωρεί δηλαδή ότι ο εν λόγω φόρος που προτείνει ο ΣΕΤΕ είναι, επί της ουσίας, το τέλος παρεπιδημούντων που επιβάλλεται σε επιχειρήσεις και όχι σε ιδιώτες.

Προειδοποιήσεις

Οι ιδιοκτήτες μέσω της ΠΟΜΙΔΑ τονίζουν ότι «η αποδοχή οιωνδήποτε από τις τέσσερις προτάσεις θα μειώσει τη λειτουργικότητα της βραχυχρόνιας μίσθωσης, σε βαθμό που θα την καταστήσει ασύμφορη και θα μειώσει έως και εξαφανίσει ένα σημαντικό κομμάτι από το τουριστικό προϊόν της χώρας. Ενδέχεται δε να ωθήσει αναγκαστικά ένα μέρος της σήμερα νόμιμα δηλωμένης βραχυχρόνιας μίσθωσης σε άδηλες μισθώσεις, προξενώντας σημαντική ζημιά στα φορολογικά έσοδα του Δημοσίου».

Οπότε μόνο τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι η κυβέρνηση, για την ώρα, δεν έχει τοποθετηθεί στη διαμάχη. Μελετάει όμως την κίνηση της Γαλλίας, που θα απαγορεύσει τη βραχυχρόνια μίσθωση στα σπίτια και τα διαμερίσματα με κακή μόνωση. Αυτό θα συμβεί από την 1η Ιανουαρίου 2023, όταν μπει σε εφαρμογή η νέα νομοθεσία για την προστασία του κλίματος.

Με τους νέους κανόνες, οι ιδιοκτήτες σπιτιών με κακή μόνωση δεν θα έχουν πλέον άδεια να νοικιάζουν τα ακίνητά τους μέσα από πλατφόρμες όπως η Airbnb. Σημειωτέον ότι όλα τα διαμερίσματα και τα σπίτια με κακή μόνωση με τις ετικέτες E, F και G θα απαγορευτούν, σε επίπεδο ΕΕ, σταδιακά, από την αγορά μακροχρόνιας ενοικίασης.

Στην Ελλάδα η νομοθεσία βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο: Σε κάθε διαφήμιση ή αγγελία ακινήτου θα πρέπει να αναγράφεται η ενεργειακή κλάση του και αυτό προϋποθέτει την έκδοση πιστοποιητικού ενεργειακής απόδοσης. Δεν προβλέπεται για την ώρα κάποια απαγόρευση στην εκμίσθωση ακινήτου, είτε μακροχρόνια είτε βραχυχρόνια.