Τα λάθη της κυβέρνησης στη μάχη της καθημερινότητας

Το μεγάλο κεφάλαιο «καθημερινότητα» είναι αυτό που καίει ενόψει του χειμώνα τους πολίτες και την κυβέρνηση, η οποία έλαβε το μήνυμα των ευρωεκλογών και προσπαθεί να επιταχύνει σε πολλά μέτωπα ταυτόχρονα. Το κεφάλαιο αυτό ήλθε σε πρώτο πλάνο ως κεντρικό ζήτημα της κυβερνητικής λειτουργίας με αφορμή την ακρίβεια στα τρόφιμα που ίσως είναι η πρώτη μεγάλη κρίση μετά τα Ελληνοτουρκικά και την πανδημία που το Μαξίμου άφησε να του ξεφύγει.

Επειδή όμως, ενός κακού μύρια έπονται στην πολιτική, η εστίαση των πολιτών στη λειτουργία του κράτους, των ελεγκτικών του μηχανισμών και παράλληλα των υπηρεσιών που τους προσφέρει, ανέδειξε τη μεγάλη εικόνα που φαίνεται να έχει ένα στοιχείο δομικού χαρακτήρα:

♦ Την καθυστέρηση της κυβέρνησης —που κατά τα άλλα κινήθηκε τάχιστα με το Gov.gr και διευκόλυνε τους πολίτες— να αντιληφθεί την κατάσταση στην οποία είχαν περιέλθει οι κρατικές δομές, μετά από δεκαετίες λάθος επιλογών αλλά και τις συνέπειες των μνημονιακών μέτρων. Με άλλα λόγια, το Μαξίμου άργησε να δει ότι κάτω από τις πλατφόρμες και τα ΦΕΚ των νομοθετικών παρεμβάσεων δεν υπήρχε το υπόβαθρο της διοίκησης, των μέσων και των πόρων, που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν τις αλλαγές που θα βελτίωναν την καθημερινή ζωή.

Το αποτέλεσμα όλων αυτών είναι ο πολίτης να εισπράττει δύο εικόνες. Η μια είναι οι παρεμβάσεις εκσυγχρονισμού του κράτους μέσω της ψηφιοποίησης (όπως το Gov.gr, που απέδωσε και όλοι το αναγνωρίζουν). Η δεύτερη εικόνα που δημιουργεί κοντράστ με την επικοινωνιακή επένδυση που έγινε σε κάποιες αλλαγές, είναι ότι η δημόσια διοίκηση δεν μπορεί να ανταποκριθεί σε αυτά που υπόσχεται και προφανώς θέλει να προχωρήσει το Μαξίμου. Το πνεύμα μεν πρόθυμο, η σαρξ όμως, το σώμα της κρατικής μηχανής, αδύναμο.

Επειδή ωστόσο η καθημερινότητα για τους πολίτες είναι αμείλικτη, πίσω από τις πλατφόρμες, τα application του κράτους και τα ΦΕΚ αναδύονται προβλήματα που λειτουργούν ως μεγεθυντικός φακός βαθύτερων παθογενειών στις οποίες δεν δόθηκε η απαραίτητη έμφαση κατά την πρώτη τετραετία της κυβέρνησης.

Ιδού τρία παραδείγματα πέραν των μεγάλων κεφαλαίων της Υγείας και της λειτουργίας της εφοδιαστικής αλυσίδας:

1.Τα ακαθάριστα οικόπεδα και οι ανύπαρκτοι Δήμοι. Ολοι είδαμε τον περασμένο Ιούνιο να καίγονται 55.000 στρέμματα δάσους, όσα δεν είχαν καεί αυτό το μήνα τα τελευταία 15 χρόνια, και τρέξαμε να καθαρίσουμε τις αυλές και τα οικόπεδα παρά το τεράστιο οικονομικό βάρος και τα απίθανα μεροκάματα που ζητούσαν οι λιγοστοί εργολάβοι και εργάτες γης που απέμειναν κυρίως στα αστικά κέντρα.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που ανακοίνωσε ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης, Βασίλης Κικίλιας, αυτό τον Ιούνιο 580.000 ιδιοκτήτες γης ενός ξεχασμένου πατρικού χωραφιού στο χωριό, ενός εγκαταλειμμένου οικοπέδου που έμεινε άχτιστο για οικονομικούς λόγους ή γιατί 50 χρόνια τώρα είναι εκτός σχεδίου πόλης, έσπευσαν να καθαρίσουν τους χώρους που αποτελούσαν εστίες κινδύνου για τους γείτονες, αλλά και τα δάση που έχουν απομείνει στην περιοχή τους.

Οι ιδιοκτήτες οικοπέδων διαμαρτύρονται όμως για συγκεκριμένους λόγους:

—Τον περασμένο Μάρτιο κλήθηκαν υποχρεωτικά για πρώτη φορά να δηλώσουν ηλεκτρονικά τον καθαρισμό του οικοπέδου τους, στο Μητρώο Τήρησης Μέτρων Προληπτικής Πυροπροστασίας Ιδιοκτησιών (δηλαδή σε μια ακόμα πλατφόρμα) υπό την απειλή αυστηρών προστίμων, χωρίς να ενημερωθούν ποια οικόπεδα και ποια χωράφια αφορά η υποχρέωση. Σύμφωνα με τον νόμο η μη δήλωση για ένα ακίνητο στην πλατφόρμα επιφέρει πρόστιμο ύψους 1.000 ευρώ.

—Ολοι βρέθηκαν απροετοίμαστοι. Οι ιδιοκτήτες απευθύνθηκαν στους Δήμους αλλά και οι ίδιοι οι Δήμοι δεν ήταν σε θέση να τους ενημερώσουν ούτε να αναλάβουν τις υποχρεώσεις τους.

Ετσι ένα μέτρο που είναι σωστό, έφερε σε δύσκολη θέση χιλιάδες ιδιοκτήτες οι οποίοι ανταποκρίθηκαν, καθάρισαν τους οικοπεδικούς χώρους, έβγαλαν τα ξερά κλαδιά και τις σακούλες με τα ξερά χόρτα στα πεζοδρόμια, αλλά παρ΄ότι ειδοποίησαν τους Δήμους οι υπηρεσίες καθαρισμού δεν ήρθαν ποτέ να μαζέψουν τα ξερά. Απλούστατα, οι πιθανές εστίες φωτιάς απλώς μεταφέρθηκαν έξω από την περίφραξη των οικοπέδων.

Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις οι ιδιοκτήτες των οικοπέδων πλήρωσαν μεγάλα μεροκάματα (όλα μαύρα) για τον καθαρισμό καθώς η έλλειψη εργατών γης ή κηπουρών είναι τεράστια ειδικά στο νομό Αττικής ενώ οι κάτοικοι στα Βόρεια προάστια πλήρωσαν «ταρίφα» για τον καθαρισμό 1 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο το οποίο ανέβηκε στο 1,20 ευρώ αν υπήρχαν δέντρα τα οποία έπρεπε να κλαδευτούν.

Τα ποσά είναι μεγάλα καθώς για ένα οικόπεδο πχ. 800 τμ. το κόστος καθαρισμ0ύ (αν έβρισκες εργάτες) ανέβηκε κατά μέσον όροστα 960 ευρώ(!).

Κατόπιν εορτής αποφασίστηκε από το υπουργείο Εσωτερικών να δοθεί επιπλέον χρηματοδότηση ύψους 300.000 ευρώ στους δήμους της Αττικής για το μάζεμα των ξερών χόρτων από τα οικόπεδα και τα ξερόχορτα που είναι στοιβαγμένα στους δρόμους.

Πότε θα μαζευτούν, κανείς δεν ξέρει….

2. Περιμένοντας στη στάση του λεωφορείου

Τώρα που οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν και οι μετεωρολόγοι προβλέπουν ότι σχεδόν όλο τον Ιούλιο θα επικρατήσουν και στη χώρα μας συνθήκες καύσωνα, οι μετακινήσεις στα αστικά κέντρα με τις δημόσιες συγκοινωνίες είναι ένας πραγματικός εφιάλτης για τους εργαζόμενους, αλλά και τους τουρίστες που επιλέγουν τα μέσα μαζικής μεταφοράς για να γνωρίσουν την πόλη.

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης όταν έλεγε «πρέπει να τρέξουμε πιο γρήγορα», μετά το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών και επισκέφθηκε τον ΟΑΣΑ για να επιθεωρήσει τα ηλεκτρικά λεωφορεία έστειλε κατά τις πληροφορίες το μήνυμα στους αρμόδιους υπουργούς και τις διοικήσεις του ΟΑΣΑ, τονίζοντας:

—«Δεν φτάνει να έχουμε σύγχρονα λεωφορεία, πρέπει να έρχονται και να κινούνται μέσα στις πόλεις γρήγορα».

Και στάθηκε στις δηλώσεις του στην τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων παραλαβής, επισήμανση την οποία κάποιοι εξέλαβαν ως μια έμμεση παρότρυνση στους αρμόδιους να μην επαναληφθούν αρρυθμίες όπως αυτές με την καθυστερημένη άφιξη των φορτιστών των ηλεκτρικών λεωφορείων από την Κίνα…

Ενα λοιπόν από τα μεγαλύτερα προβλήματα της καθημερινότητας των πολιτών είναι η ατέλειωτη αναμονή στη στάση του λεωφορείου μέσα στη ζέστη. Το χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι δεκάδες πολίτες και επισκέπτες από το εξωτερικό ακόμη και σε κεντρικές στάσεις όπως αυτή του Χίλτον, αναφέρουν σε αναρτήσεις τους ότι αναγκάστηκαν να περιμένουν ακόμη και 25 λεπτά για να τους εμφανίσει ο ψηφιακός πίνακας πότε θα περάσει τελικά το επόμενο λεωφορείο.

Οπως αναφέρει ο Ηλίας Κανέλλης στα ΝΕΑ, ο στόλος δεν επαρκεί, λεωφορεία και μετρό περνάνε με μεγαλύτερα κενά ανάμεσά τους. Το μετρό περνάει συνήθως κάθε επτά λεπτά ενώ ήταν σχεδιασμένο να περνάει ανά τρίλεπτο. Εκτός από τις καθυστερήσεις στις στάσεις, κόλαση είναι και η ώρα της διαδρομής μέσα στο μέσο καθώς ο συνωστισμός είναι αφόρητος που σημαίνει νεύρα, ιδρώτας και ένταση…

3. Τα νησιά δεν είναι μόνο οι… ξαπλώστρες

Η κυβέρνηση θέλησε εφέτος να προλάβει το «κίνημα της πετσέτας», να απελευθερώσει τις παραλίες από τις παράνομες καταλήψεις με τις εκατοντάδες ξαπλώστρες, ακόμη και σιδηροκατασκευές που έστηναν παράνομα ορισμένοι επιχειρηματίες στην ακτή, ακόμη και μέσα στη θάλασσα όπως έγινε στη Ρόδο, δημιουργώντας την πλατφόρμα για τις καταγγελίες των πολιτών My Coast.

Πράγματι, στην πλατφόρμα έχουν γίνει ήδη 11.000 καταγγελίες για παράνομες καταλήψεις παραλιών στα νησιά και τα θέρετρα όλης της Ελλάδας, αλλά και πάλι δεν υπάρχουν οι μηχανισμοί για να επιβληθούν οι κυρώσεις από την ΕΤΑΔ (Εταιρία Αξιοποίησης Ακινήτων Δημοσίου) η οποία περιορίστηκε να κάνει τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς πάνω σε τοπογραφικά σχέδια που έγιναν στα γραφεία, από το Google Maps, στο οποίο (εκτός των άλλων) στηρίζεται μεγάλο μέρος της κτηματογράφησης και της λειτουργίας του Κτηματολογίου.

Δεν είναι τυχαίο πως όταν απευθυνθήκαμε σε υπεύθυνους του Λιμενικού σώματος που έχει την ευθύνη των παραλιών και των ακτογραμμών αλλά και στους Δήμους, η απάντηση ήταν αφοπλιστική: «πηγαίνουμε μόνο σε περιπτώσεις που βγαίνουν στην τηλεόραση»

Κοντά στα ξερά καίγονται και τα χλωρά

Αλλά και σε θεσμικό επίπεδο, πέραν της ανοργανωσιάς και της απουσίας ελεγκτικού μηχανισμού, έχουν γίνει σοβαρά λάθη που θίγουν υγιείς επιχειρήσεις που έπαιρναν και παίρνουν την άδεια λειτουργίας τους από τον Δήμο: την άδεια για τις υπαίθριες εγκαταστάσεις τους και τα τραπεζοκαθίσματα τους στα νησιά και άλλες περιοχές της Ελλάδας.

Το ερώτημα είναι τι έχει συμβεί. Με τον τελευταίο νόμο ο οποίος καθορίζει τη διαδικασία διεξαγωγής πλειοδοτικών δημοπρασιών για την παραχώρηση απλής χρήσης τμήματος αιγιαλού (άρθρα 9 και 10 του ν. 5092/2024) πέρασε όλη η δικαιοδοσία στην ΕΤΑΔ για τον αιγιαλό, παραλίες και ζώνες που βρέχονται από το κύμα.

Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι το παραλιακό μέτωπο των νησιών, όπου βρίσκονται τα περισσότερα καταστήματα για επισκέπτες και τουρίστες εδώ και δεκαετίες και είναι αυτά που δίνουν το τοπικό χρώμα στα νησιά μας, ανήκουν και στην ΕΤΑΔ. Ετσι δημιουργήθηκε το εξής παράδοξο. Ενα κενό νόμου που δεν επιτρέπει στον Δήμο να δώσει άδεια πχ. για μια προβλήτα που βρίσκεται στον αιγιαλό πάνω από 30, 40, 50 χρόνια παρ΄ότι αυτή η κατασκευή είχε τακτοποιηθεί (άρα και νομιμοποιηθεί) από τον ίδιο το Δήμο τις προηγούμενες δεκαετίες.

Το ζήτημα αυτό απασχολεί δεκάδες επαγγελματίες σε όλες τις Κυκλάδες, την Κρήτη και τα νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου Πελάγους που αποτέλεσαν και τους πρωτοπόρους της ανάπτυξης του τουρισμού. Η λύση, μέχρι να καλυφθεί οριστικά αυτό το κενό και να διατηρηθεί η παραδοσιακή εικόνα της «περατσάδας» των νησιών μας είναι τουλάχιστον να παραταθεί το δικαίωμα αδειοδότησης και τακτοποίησης των συγκεκριμένων χώρων (όπως ίσχυε με τη νομοθεσία που καταργήθηκε) στις τοπικές δημοτικές αρχές-τουλάχιστον μέχρις ότου τα κλιμάκια της ΕΤΑΔ, που προφανώς δεν επαρκούν για να διαχειριστούν τη νέα πραγματικότητα, θα μπορέσουν να καλύψουν όλες τις περιπτώσεις.

Στο μεταξύ οι χιλιάδες επιχειρηματίες του τουρισμού είναι με δεμένα τα χέρια και, μολονότι συνήθως φιλοκυβερνητικοί, ιδιαιτέρως επικριτικοί για όσα υφίστανται.