Τα μισά κρούσματα άνοιας μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί

Σχεδόν τα μισά κρούσματα άνοιας παγκοσμίως θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί ή να έχουν καθυστερήσει να εκδηλωθούν, σύμφωνα με νέα έρευνα που κατονομάζει 14 παράγοντες κινδύνου για τη νόσο.

Οι άνθρωποι που ζουν με άνοια αναμένεται να τριπλασιαστούν μέχρι το 2050 και να φτάσουν τα 153 εκατ., εξέλιξη που θα απειλήσει τα συστήματα υγείας και κοινωνικής περίθαλψης. Το παγκόσμιο κόστος που συνδέεται με την ασθένεια υπολογίζεται ότι θα υπερβεί το ένα τρισ. δολάρια τον χρόνο, σύμφωνα με τις νέες έρευνες.

Ωστόσο σε μια επαναστατική έκθεση που δημοσιεύθηκε στο Lancet, 27 από τους πλέον έγκυρους ειδικούς στον τομέα συμπέραναν ότι πολύ περισσότερα κρούσματα απ’ ό,τι πιστεύαμε έως σήμερα θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί ή έστω επιβραδυνθεί. Αν αντιμετωπιστούν 14 παράγοντες κινδύνου, ξεκινώντας από την παιδική ηλικία και καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής, θα μπορούσε να προληφθεί ή να καθυστερήσει το 45% των περιπτώσεων. Τα ευρήματα παρουσιάστηκαν στο διεθνές συνέδριο της Ενωσης Αλτσχάιμερ στις ΗΠΑ.

Μιλώντας στην εφημερίδα «Γκάρντιαν» η καθηγήτρια Τζιλ Λίβινγκστον, επικεφαλής της μελέτης, δήλωσε πως πλέον είναι σαφές ότι η άνοια δεν είναι αναπόφευκτη και υπάρχουν πολλά πράγματα που θα μπορούσαν να κάνουν οι άνθρωποι στη ζωή τους για να περιορίσουν τον κίνδυνο εκδήλωσής της. Ενας από τους νέους παράγοντες κινδύνου είναι η κακή χοληστερίνη στη μέση ηλικία, στην ηλικία των 40 ετών αλλά και η απώλεια όρασης που δεν αντιμετωπίζεται στην τρίτη ηλικία.

Οι νέοι αυτοί παράγοντες έρχονται να προστεθούν στους 12 γνωστούς, που είχαν προσδιοριστεί από την επιτροπή Lancet το 2020 και ευθύνονται για το 36% των κρουσμάτων άνοιας: το χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης, τα προβλήματα ακοής, η υψηλή πίεση, το κάπνισμα, η παχυσαρκία, η κατάθλιψη, η έλλειψη σωματικής άσκησης, ο διαβήτης, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, οι τραυματισμοί του εγκεφάλου, η ατμοσφαιρική ρύπανση και η κοινωνική απομόνωση.

Στην έκθεσή τους οι ειδικοί καταλήγουν: «Η δυναμική της πρόληψης είναι μεγάλη και συνολικά τα μισά κρούσματα άνοιας θα μπορούσαν θεωρητικά να έχουν προληφθεί αν εκλείψουν αυτοί οι 14 παράγοντες. Τα ευρήματα αυτά μας παρέχουν ελπίδα». Το ενδιαφέρον είναι πως η εξάλειψη αυτών των παραγόντων κινδύνου δεν παρατείνει μόνο τα χρόνια υγιούς ζωής αλλά μειώνει και τον χρόνο που περνούν οι πάσχοντες από άνοια υποφέροντας από κακή υγεία.

Σωστός τρόπος ζωής

Ο υγιής τρόπος ζωής με συστηματική άσκηση, αποφυγή καπνίσματος, πνευματική άσκηση στη μέση ηλικία, μειωμένη κατανάλωση αλκοόλ, όχι απλώς μειώνουν τον κίνδυνο άνοιας αλλά επιβραδύνουν την εκδήλωσή της. Αυτό σημαίνει ότι όσοι εκδηλώσουν άνοια θα ζουν με την ασθένεια μικρότερο χρονικό διάστημα, γεγονός που συνεπάγεται βελτίωση της ποιότητας ζωής αλλά και εξοικονόμηση του κόστους για την υγεία και την κοινωνική περίθαλψη. Ειδικά όσοι κάνουν καθιστική ζωή καλό είναι να εισαγάγουν την άσκηση στην καθημερινότητά τους, έστω περπάτημα ή ασκήσεις που γίνονται όταν είναι καθιστοί.

Για να μειώσει τον κίνδυνο της άνοιας η επιτροπή Lancet συστήνει στις υγειονομικές αρχές να ακολουθήσουν 13 προτάσεις, όπως να διαθέσουν ακουστικά σε όσους έχουν πρόβλημα και να μειώσουν την επικίνδυνη έκθεση σε θορύβους και τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση της υψηλής χοληστερίνης στην ηλικία των 40 ετών. Αλλες συστάσεις είναι η πρόσβαση σε οφθαλμολογικές εξετάσεις και η αντιμετώπιση προβλημάτων όρασης, η βελτίωση της παρεχόμενης παιδείας στα παιδιά και η πνευματική δραστηριότητα στη μέση ηλικία.

Η δρ Σούζαν Κόλχας, διευθύντρια του βρετανικού κέντρου έρευνας για το Αλτσχάιμερ, επανέλαβε ότι η ηλικία και γενετικοί παράγοντες είναι οι σοβαρότεροι κίνδυνοι για την εκδήλωση άνοιας. Το γεγονός όμως ότι εντοπίστηκαν αιτίες στον τρόπο ζωής που επίσης παίζουν ρόλο, αποτελεί θετική είδηση επειδή δίνει την ευκαιρία σε ανθρώπους και κυβερνήσεις να λάβουν προληπτικά μέτρα για να μειώσουν μελλοντικά τις συνέπειες της άνοιας στους οικείους τους και την κοινωνία.