Τα βρώμικα μυστικά της Μεσογείου: Μια «ονειρική» θάλασσα επικίνδυνη για την υγεία μας

Η Μεσόγειος Θάλασσα μπορεί να παραπέμπει σε εικόνες από ξένοιαστες διακοπές, νόστιμα γεύματα με θαλασσινά και ατελείωτες αμμώδεις παραλίες, αλλά τα νερά της γίνονται όλο και πιο τοξικά.

Πάνω από το 87% της Μεσογείου, που εκτείνεται από τον Ατλαντικό Ωκεανό έως την Αφρική και από την Ευρώπη εως την Ασία, είναι μολυσμένο με μικροπλαστικά και άλλους ρύπους, συμπεριλαμβανομένων τοξικών μετάλλων και βιομηχανικών χημικών, σύμφωνα με έκθεση του Ιουλίου 2024 από το World Wide Fund for Nature (WWF).

Σε παγκόσμιο επίπεδο, η ρύπανση των υδάτων συνδέεται με 1,4 εκατομμύρια πρόωρους θανάτους, γεγονός που προκαλεί συναγερμό για τα 150 εκατομμύρια ανθρώπους που ζουν κατά μήκος των ακτών της Μεσογείου και τα 270 εκατομμύρια τουρίστες που κολυμπούν σε αυτά τα νερά κάθε χρόνο.

Η Μεσόγειος Θάλασσα εκτείνεται κατά μήκος ακτών 46.000 χιλιομέτρων σε 22 χώρες, πολλές με διαφορετικά περιβαλλοντικά πρότυπα και πρακτικές. Η Αίγυπτος, η οποία παράγει 250.000 τόνους πλαστικού που καταλήγει στη Μεσόγειο, είναι ο χειρότερος ρυπαντής, σύμφωνα με τη WWF, ακολουθούμενη από την Τουρκία με 110.000 0τόνους και την Ιταλία με 40.000 τόνους πλαστικού – σε ένα σύνολο 1,9 εκατομμυρίων πλαστικών θραυσμάτων ανά τετραγωνικό μέτρο.

Ιατροί εμπειρογνώμονες, που συνέβαλαν στην σύνταξη της αποκαλυπτικής έκθεση, λένε ότι οι άνθρωποι μπορούν να καταπιούν μικροπλαστικά από υδάτινα περιβάλλοντα μέσω της κατανάλωσης θαλάσσιων οργανισμών και μέσω του νερού (τόσο πόσιμο όσο και εμφιαλωμένο).

«Πάνω από 840 μικροπλαστικά μπορούν να προσληφθούν ετησίως μόνο από την κατανάλωση τριών βασικών εμπορικών ειδών ψαριών (λαβράκι και δύο ειδών σκουμπρί), και έως 11.000 από την υψηλή κατανάλωση θαλασσινών (π.χ. μύδια, στρείδια κ.λπ.)», αναφέρει η έκθεση, σημειώνοντας ότι μικρότερη μόλυνση προέρχεται από την κατανάλωση γαρίδας.

«Αν μετρήσουμε επίσης την μόλυνση από τον αέρα και τα τρόφιμα που δεν προέρχονται από υδάτινα περιβάλλοντα, μπορεί να καταναλώνουμε πάνω από 100 χιλιάδες μικροπλαστικά κάθε μέρα».

Η Μεσόγειος είναι μια από τις σημαντικότερες δεξαμενές θαλάσσιας και παράκτιας ποικιλότητας στον κόσμο, σύμφωνα με τη Med Sea Alliance, η οποία εργάζεται για να υποστηρίξει τον κλάδο της αλιείας μέσω καλύτερων πρακτικών.

Η έντονη ρύπανση επηρεάζει αρνητικά την πλούσια χλωρίδα και πανίδα της θάλασσας. Αν και καλύπτει μόνο το 0,7% της παγκόσμιας ωκεάνιας έκτασης, έχει το 7,5% της παγκόσμιας θαλάσσιας πανίδας και το 18% της παγκόσμιας θαλάσσιας χλωρίδας.

Η αλιεία είναι μια βιομηχανία 4,6 δισεκατομμυρίων ευρώ στη Μεσόγειο και η ρύπανση των υδάτων έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τη διαβίωση των 180.000 ανθρώπων που βασίζονται στο ψάρεμα για τα προς το ζην, επισημαίνει η WWF.

Το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ αναφέρει ότι τα θαλάσσια αλιεύματα στη Μεσόγειο έχουν μειωθεί κατά 34% τα τελευταία 50 χρόνια, τόσο λόγω της υπεραλίευσης όσο και λόγω των πλαστικών στο νερό.

«Περίπου 730 τόνοι πλαστικών απορριμμάτων καταλήγουν καθημερινά στη Μεσόγειο Θάλασσα», τονίζεται. «Τα πλαστικά απόβλητα αντιπροσωπεύουν το 95 έως 100% των θαλάσσιων πλωτών απορριμμάτων και το 50% των απορριμμάτων στον βυθό της θάλασσας. Σε χωρητικότητα, το πλαστικό θα μπορούσε να ξεπεράσει τα αποθέματα ψαριών».

Μια μελέτη του 2023 από το Archipelagos Institute of Marine Conservation στην Ελλάδα εξέτασε 25 θαλάσσια ζώα (οκτώ δελφίνια, δύο φώκιες και 15 θαλάσσιες χελώνες) και βρήκε μικροπλαστικούς ρύπους σε όλα. «Συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων τύπων πλαστικού, εντοπίστηκαν συνολικά 10.639 μικροπλαστικές ίνες στο γαστρεντερικό σωλήνα των νεκρών θαλάσσιων θηλαστικών και χελωνών».