Τέλος η ομηρία για χρέη στην εφορία: Νέες διαδικασίες για την έκδοση φορολογικής ενημερότητας

Ουκ ολίγα είναι τα παραδείγματα, όπου κάποιος φορολογούμενος θέλησε να πουλήσει ένα ακίνητο, αλλά η διαδικασία «μπλόκαρε» επειδή βρέθηκε κάποια ξεχασμένη οφειλή μερικών ευρώ.

Ακόμα χειρότερα είναι τα πράγματα με χρέη που έχουν κληρονομήσει φορολογούμενοι, με αποτέλεσμα αν και θέλουν να εξοφλήσουν την εφορία, να βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα γραφειοκρατικό κυκεώνα. Η ρίζα του κακού είναι η αδυναμία ή δυσκολία έκδοσης φορολογικής ενημερότητας, ακόμα και για την είσπραξη ποσών, που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την εξόφληση οφειλών, με παρακράτηση μέρους ή του συνόλου των εισπραττόμενων.

Η πρώτη αλλαγή είναι ότι η φορολογική ενημερότητα εκδίδεται υποχρεωτικά ψηφιακά και μόνο όταν αυτό είναι αδύνατο, γίνεται αίτηση στην αρμόδια υπηρεσία και προσκομίζονται τα αναγκαία δικαιολογητικά.

Η βασική αλλαγή είναι, όμως, ότι προβλέπονται, πλέον ρητώς τα ποσοστά παρακράτησης είτε από την είσπραξη χρηματικών ποσών είτε από τη μεταβίβαση ακινήτων, προκειμένου να “ξεμπλοκάρει” η έκδοση της φορολογικής ενημερότητας. Το “κλειδί” είναι η υπαγωγή σε πρόγραμμα ρύθμισης.

Είσπραξη χρημάτων  
Σύμφωνα με ειδική εγκύκλιο, αν η αιτία χορήγησης του αποδεικτικού ενημερότητας είναι η είσπραξη χρημάτων, τότε το ποσοστό παρακράτησης επί της είσπραξης βαίνει μειούμενο ανάλογα με το ποσοστό εξόφλησης της ρύθμισης ή των ρυθμίσεων στις οποίες έχουν υπαχθεί οι οφειλές. Τα ποσοστά παρακράτησης επί του εισπραττόμενου ποσού ορίζονται ως εξής:

10% όταν έχει καταβληθεί μέσω της ρύθμισης συνολικό ποσό άνω του 70% της ρυθμισμένης οφειλής
30% όταν έχει καταβληθεί μέσω της ρύθμισης συνολικό ποσό άνω του 50% έως και 70% της ρυθμισμένης οφειλής
50% όταν έχει καταβληθεί μέσω της ρύθμισης συνολικό ποσό άνω του 30% έως και 50% της ρυθμισμένης οφειλής
70% όταν έχει καταβληθεί μέσω της ρύθμισης συνολικό ποσό έως και 30% της ρυθμισμένης οφειλής
Τα παραπάνω ποσοστά παρακράτησης προσαυξάνονται κατά 10-15% για ειδικές περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα όταν το μέσο ετήσιο πραγματικό δηλωθέν εισόδημα της τελευταίας τριετίας, το οποίο μπορεί να διατεθεί για την αποπληρωμή της οφειλής του φορολογούμενου, είναι αρνητικό.

Παράδειγμα  
Τα δεδομένα: Ο φορολογούμενος ζητά στις 10 Νοεμβρίου 2023 αποδεικτικό ενημερότητας για να εισπράξει από Ο.Τ.Α. 10.000 ευρώ. Ο αιτών το αποδεικτικό έχει υπαγάγει τις ληξιπρόθεσμες οφειλές του σε ρύθμιση τμηματικής καταβολής 24 μηνιαίων δόσεων, την οποία τηρεί και είναι ενήμερος σε αυτή, και έχει πληρώσει 17 δόσεις της ρύθμισης, με εναπομένουσες από την ημερομηνία αίτησης χορήγησης αποδεικτικού 7 δόσεις (άρα έχει καταβληθεί ποσό μεγαλύτερο του 70% της ρύθμισης και ο εναπομένων αριθμός δόσεων είναι κάτω των 12). Οι ανοικτές εναπομένουσες ληξιπρόθεσμες ρυθμισμένες οφειλές του ανέρχονται στις 21.000 ευρώ, με 3.000 ευρώ το ύψος της δόσης.

Η έκδοση της ενημερότητας: Το συνολικό ποσοστό παρακράτησης επί της εισπραττόμενης απαίτησης ορίζεται στο 20% (= 10% λόγω της αποπληρωμής του 70% της ρύθμισης + 10% λόγω της προσαύξησης των συντελεστών) επί της απαίτησης/είσπραξης, το οποίο όμως θα πρέπει να καλύψει τουλάχιστον τις 2 δόσεις της ρύθμισης που έπονται της ημερομηνίας αίτησης χορήγησης του αποδεικτικού, ήτοι τις δόσεις του Νοεμβρίου (3.000 ευρώ) και Δεκεμβρίου (3.000 ευρώ). Συνεπώς, το ποσό παρακράτησης επί του αποδεικτικού ενημερότητας ανέρχεται στο ύψος των 6.000 ευρώ.

Πώληση ακινήτου 
Όταν αιτία χορήγησης του αποδεικτικού είναι η μεταβίβαση ακινήτου ή σύσταση εμπράγματου δικαιώματος επ’ αυτού από επαχθή αιτία με τίμημα, το ποσοστό παρακράτησης επί του τιμήματος, εφόσον το τίμημα δεν υπολείπεται της αντικειμενικής αξίας, ορίζεται ως εξής:

Όταν ο αιτών το αποδεικτικό έχει ληξιπρόθεσμες ρυθμισμένες οφειλές, 70% επί του τιμήματος και έως το ύψος των ληξιπρόθεσμων ρυθμισμένων οφειλών. Οι βεβαιωμένες ληξιπρόθεσμες οφειλές σε καθεστώς αναστολής είσπραξης που έχουν υπαχθεί σε ρύθμιση δεν προσμετρούνται κατά τον υπολογισμό των ανωτέρω.
Όταν ο αιτών το αποδεικτικό έχει συνολικές ληξιπρόθεσμες βασικές οφειλές άνω των 50.000 ευρώ σε καθεστώς αναστολής είσπραξης, ανεξαρτήτως εάν έχουν υπαχθεί σε ρύθμιση τμηματικής καταβολής, 50% επί του τιμήματος και έως το ύψος των συνολικών ληξιπρόθεσμων οφειλών σε αναστολή είσπραξης συμπεριλαμβανομένων των επιβαρύνσεων αυτών, ήτοι των προσαυξήσεων/τόκων και του προστίμου εκπρόθεσμης καταβολής.
Στην περίπτωση που με το ποσό της παρακράτησης, υπολογισμένο επί του τιμήματος, δεν εξοφλούνται πλήρως οι συνολικές ληξιπρόθεσμες οφειλές και το τίμημα υπολείπεται της αντικειμενικής αξίας, τότε το ποσό της παρακράτησης υπολογίζεται επί της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου και υπό την προϋπόθεση ότι το ποσό της παρακράτησης που προκύπτει από τον υπολογισμό (επί της αντικειμενικής αξίας) δεν υπερβαίνει το τίμημα.

Παράδειγμα
Τα δεδομένα: Ο φορολογούμενος ζητά την έκδοση αποδεικτικού ενημερότητας για πώληση ακινήτου και έχει συνολικές ληξιπρόθεσμες ρυθμισμένες οφειλές ύψους 240.000 ευρώ. Η αντικειμενική αξία του ακινήτου που μεταβιβάζεται είναι 80.000 ευρώ και το δηλούμενο τίμημα ανέρχεται στο ποσό των 80.000 ευρώ.

Η έκδοση της ενημερότητας: Το ποσοστό παρακράτησης επί του αποδεικτικού ενημερότητας ορίζεται στο 70% επί του τιμήματος, [ήτοι 56.000 (=70%*80.000 ευρώ)] και έως το ύψος των συνολικών ληξιπρόθεσμων ρυθμισμένων οφειλών (ήτοι 240.000 ευρώ). Συνεπώς, το ποσό παρακράτησης επί του αποδεικτικού ενημερότητας ανέρχεται στο ύψος των 56.000 ευρώ.

Παράδειγμα  
Τα δεδομένα: Ο φορολογούμενος ζητά την έκδοση αποδεικτικού ενημερότητας για πώληση ακινήτου και έχει βεβαιωμένες ληξιπρόθεσμες οφειλές στη Δ.Ο.Υ ύψους 100.000 ευρώ τις οποίες τις έχει υπαγάγει σε ρύθμιση τμηματικής καταβολής. Η αντικειμενική αξία του ακινήτου που μεταβιβάζεται είναι 7.000 ευρώ, ενώ το δηλούμενο τίμημα ανέρχεται στο ποσό των 3.000 ευρώ. Οι συνολικές ληξιπρόθεσμες βασικές οφειλές σε αναστολή είσπραξης είναι ύψους 2.000 ευρώ.

Η έκδοση της ενημερότητας: Το ποσό που προκύπτει από το ποσοστό παρακράτησης (ήτοι το 70%) επί του τιμήματος, δηλ. (70%*3.000 =) 2.100 ευρώ, δεν εξοφλεί πλήρως τις συνολικές ληξιπρόθεσμες ρυθμισμένες οφειλές (ήτοι 100.000 ευρώ) και επειδή το τίμημα υπολείπεται της αντικειμενικής αξίας, το ποσοστό παρακράτησης (ήτοι το 70%) υπολογίζεται επί της αντικειμενικής αξίας, το οποίο ανέρχεται στο ποσό των (70%*7.000 = ) 4.900 ευρώ.
Επειδή το ποσό παρακράτησης (4.900 ευρώ) υπερβαίνει το ύψος του τιμήματος, δεν χορηγείται αποδεικτικό ενημερότητας αλλά εξετάζεται η δυνατότητα χορήγησης βεβαίωσης οφειλής για μεταβίβαση ακινήτου.