Τι κάνει τον κορονοϊό τόσο θανατηφόρο;

Πολλές ήταν οι ιογενείς λοιμώξεις που είχαμε αντιμετωπίσει στο παρελθόν, αλλά ποτέ δεν σταμάτησε η Γη να γυρίζει. Γιατί συμβαίνει όλο αυτό με τον κορονοϊό; Ποιες είναι οι βιολογικές του ιδιότητες, που αποτελούν μοναδική απειλή για τον ανθρώπινο είδος;

Ειδικότης του η εξαπάτηση

Στην πρώτη φάση της λοίμωξης ο κορονοϊός ξεγελάει τον οργανισμό με διάφορους τρόπους, ώστε να μη δεχθεί κατά μέτωπον επίθεση από τις αμυνόμενες υπέρ ημών δυνάμεις του σώματός μας.

Μπορεί να μαίνεται ανεξέλεγκτος στους πνεύμονες και στο ανώτερο αναπνευστικό, όμως το ανοσοποιητικό μας σύστημα να μην έχει πάρει χαμπάρι για το τι συμβαίνει.

«Πρόκειται για έναν εκπληκτικό ιό, ο οποίος στήνει ένα ολόκληρο εργοστάσιο αναπαραγωγής μέσα στη μύτη μας και το ανοσοποιητικό όχι απλώς δεν έχει αρχίσει να αντιδρά, αλλά κοιμάται του καλού καιρού» εξηγεί στο BBC o καθηγητής Πολ Λένερ από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ.

Τα κύτταρα του οργανισμού μας όταν αισθανθούν απειλή, σε φυσιολογικές συνθήκες αρχίζουν να απελευθερώνουν χημικές ουσίες που ονομάζονται ιντερφερόνες και με τον τρόπο στέλνουν σήμα στο ανοσοποιητικό σύστημα για να ξεκινήσει την παραγωγή αντιγόνων.

Ο κορονοϊός όμως έχει μία εκπληκτική ικανότητα να απενεργοποιεί αυτή τη χημική προειδοποίηση, συμπληρώνει ο καθηγητής Λένερ. «Το κάνει τόσο καλά, που δεν καταλαβαίνεις ότι είσαι άρρωστος. Γι’ αυτό και όλοι τις πρώτες ημέρες είναι ασυμπτωματικοί» λέει ο ίδιος.

Εκτελεστής δολοφόνος

Η ποσότητα του ιού, δηλαδή το ιικό φορτίο, κορυφώνεται μία ημέρα προτού αρχίσει η εκδήλωση των πρώτων συμπτωμάτων. Χρειάζεται τουλάχιστον μία εβδομάδα η Covid για να προχωρήσει σε σημείο που κάποιος χρειάζεται νοσοκομειακή περίθαλψη.

«Είναι πραγματικά μία εξαιρετική απόδειξη της εξελικτικής πορείας των ιών. Δεν πέφτεις στο κρεβάτι να απομονωθείς, βγαίνεις έξω, περνάς καλά και κολλάς το σύμπαν. Και έτσι ο ιός έχει κάνει τη δουλειά του, που δεν είναι άλλη από το να πολλαπλασιαστεί σε όσους περισσότερους ξενιστές μπορεί, ώστε να επιβιώσει και να επικρατήσει στον πλανήτη», προσθέτει ο Λένερ.

Ετσι ο κορονοϊός λειτουργεί ως επικίνδυνος εκτελεστής που εγκαταλείπει τη σκηνή του εγκλήματος, και μέχρι εμείς να αναρρώσουμε ή να πεθάνουμε, έχει ξεκινήσει ήδη να σαρώνει το επόμενο θύμα του.

Ο ιός αυτός δεν νοιάζεται αν πεθάνεις, και αυτή είναι η ιδιαιτερότητα και η μεγάλη αντίθεσή του σε σχέση με τον πρόγονό του, τον Sars-Cov-1, ο οποίος έδινε έντονα συμπτώματα στα θύματά του από τη δεύτερη ημέρα που ξεκινούσε να κατοικεί στο σώμα τους. Και αυτό βοηθούσε πολύ περισσότερο στην απομόνωση των κρουσμάτων και φυσικά στη μείωση της μόλυνσης του γενικού πληθυσμού.

Τελείως άγνωστος στα ανοσοκύτταρα

Κάποιοι ίσως θυμούνται ακόμα την πανδημία του ιού της γρίπης Η1Ν1 το 2009, γνωστή και ως γρίπη των χοίρων. Τότε είχαν εκφραστεί φόβοι για το πόσοι άνθρωποι μπορούν να χάσουν τη ζωή τους από μία τόσο μεταδοτική πάθηση.

Ωστόσο, ακόμα και οι ηλικιωμένοι είχαν κάποια φυσική ανοσία, καθώς το στέλεχος αυτό της γρίπης θύμιζε κάποιο παλαιότερο στον οργανισμό και έτσι μπορούσε να παραγάγει αντισώματα για να το αντιμετωπίσει.

Ο κορονοϊός όμως είναι κάτι πολύ καινούργιο. Μπορεί να είναι ρινοϊός, δηλαδή να ανήκει στην ίδια οικογένεια με τους ιούς του κοινού κρυολογήματος που περνάμε κάθε χρόνο και δεν δίνουμε καμία σημασία στα συμπτώματά τους, αλλά έχει τελείως διαφορετική συμπεριφορά, αφού μπορεί και κρύβεται από το ανοσοποιητικό μέχρι να πολλαπλασιαστεί και να δυναμώσει.

Και η δόμηση ισχυρής ανοσολογικής άμυνας για τους ηλικιωμένους από το μηδέν δεν είναι απλή υπόθεση. Για αυτό και δεν μπορούν να αντιδράσουν όταν ο οργανισμός τους συστήνεται απότομα με έναν νέο ιό με τεράστιο ιικό φορτίο.

Προκαλεί ανεξήγητα συμπτώματα

Μπορεί η Covid-19 να ξεκινά ως νόσος των πνευμόνων, έχει όμως τη δύναμη να επηρεάζει ολόκληρο τον οργανισμό και ο κορονοϊός είναι μοναδικός σε αυτά που μπορεί να προκαλέσει.

Τα συμπτώματα που δίνει δεν μοιάζουν με καμίας άλλης νόσου που έχει περιγραφεί στην Ιστορία της Ιατρικής.

Για αρχή προκαλεί σύντηξη των κυττάρων του πνεύμονος. Δηλαδή τα κύτταρα κολλάνε μεταξύ τους και δημιουργούν νέα, τεράστια σε μέγεθος δυσλειτουργικά κύτταρα, που ονομάζονται συγκυτία.

Συνεχίζει με την πήξη του αίματος και τη δημιουργία θρόμβων στα μικροαγγεία, που είναι επίσης ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα των όσων προκαλεί ο κορονοϊός. Οι χημικές ουσίες που προκαλούν πήξη του αίματος και δημιουργία θρόμβων είναι σε κάποιους ασθενείς έως και 400% περισσότερες από τις τιμές αναφοράς.

«Ποτέ στη ζωή μου δεν έχω συναντήσει ομάδα ασθενών με τόσο κολλώδες αίμα. Αυτές οι επιδράσεις σε ολόκληρο τον οργανισμό θα μπορούσαν να οφείλονται στην κυτταρική πόρτα που διαβαίνει ο ιός για να μολύνει τα κύτταρά μας, που ονομάζεται ACE3» λέει ο καθηγητής Μπέβερλι Χαντ από το King’s College του Λονδίνου.

Είμαστε πιο παχύσαρκοι από όσο θα έπρεπε

Τα συμπτώματα της Covid γίνονται ακόμη χειρότερα σε άτομα παχύσαρκα, αλλά και σε όσους έχουν μεγάλη περίμετρο μέσης, δηλαδή φαρδιά λεκάνη, καθώς επιδημιολογικά αυτά τα δύο χαρακτηριστικά έχει βρεθεί ότι αυξάνουν την ανάγκη για νοσηλεία σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας.

Αυτό είναι και το πιο ασυνήθιστο, εξηγούν οι βρετανοί ειδικοί. Μάλιστα τονίζουν ότι όχι απλώς δεν υπάρχει συσχέτιση της παχυσαρκίας με ιογενείς λοιμώξεις του παρελθόντος, αλλά τα άτομα με παχυσαρκία αντιμετωπίζουν πολύ καλύτερα τις βλάβες στους πνεύμονες από τα αδύνατα.

Στον κορονοϊό το λίπος που βρίσκεται σε όργανα όπως το ήπαρ προκαλεί μεταβολική διαταραχή που φαίνεται να προκαλεί επικίνδυνη αλληλεπίδραση με τον κορονοϊό. Οι παχύσαρκοι ασθενείς είναι πιο πιθανό να έχουν υψηλότερα επίπεδα φλεγμονής στο σώμα τους και πρωτεΐνες που να οδηγούν σε ταχύτερη πήξη του αίματός τους.