Tι περιµένουµε από το πρώτο εµβόλιο mRNA κατά του καρκίνου του πνεύµονα

Ο καρκίνος του πνεύμονα αποτελεί έναν από τους πιο συχνά διαγιγνωσκόμενους και θανατηφόρους τύπους καρκίνου παγκοσμίως. Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους:

 Περίπου 2,2 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις καρκίνου του πνεύμονα διαγιγνώσκονται ετησίως παγκοσμίως.

 Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι υπεύθυνος για περίπου 1,8 εκατομμύρια θανάτους ετησίως, καθιστώντας τον την πρώτη αιτία καρκινικών θανάτων παγκοσμίως.

 Περίπου το 85%-90% των περιπτώσεων καρκίνου του πνεύμονα συνδέονται με το κάπνισμα.

 Η πενταετής επιβίωση για τον καρκίνο του πνεύμονα είναι περίπου 20% παγκοσμίως.

Με Στάδιο Διάγνωσης:

Στάδιο I: Περίπου 60%-80% πενταετής επιβίωση.

Στάδιο IV: Λιγότερο από 5% πενταετής επιβίωση.

Και στην Ελλάδα ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ένας από τους πιο συχνά διαγιγνωσκόμενους καρκίνους, ιδίως στους άνδρες, αλλά και στις γυναίκες, με αυξανόμενη τάση μεταξύ των μη καπνιστών.

Η μεγάλη εμπειρία που αποκτήθηκε κατά την εφαρμογή της τεχνολογίας mRNA στα εμβόλια κατά του κορονοϊού άνοιξε έναν νέο μεγάλο δρόμο για τη θεραπεία και άλλων ασθενειών, που μέχρι στιγμής δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά με τα υφιστάμενα φάρμακα. Οι θεραπείες που βασίζονται στο mRNA “μαθαίνουν” στα κύτταρα πώς να παράγουν πρωτεΐνη, η οποία ενεργοποιεί την ανοσολογική απόκριση του οργανισμού.

Πώς λειτουργεί το εμβόλιο mRNA κατά του καρκίνου

Το mRNA (messenger RNA) είναι ένα μόριο που περιέχει τις οδηγίες για την παραγωγή συγκεκριμένων πρωτεϊνών. Στην περίπτωση των εμβολίων κατά του καρκίνου, το mRNA κωδικοποιεί συγκεκριμένες πρωτεΐνες (αντιγόνα) που σχετίζονται με τα καρκινικά κύτταρα. Μετά την έγχυση του εμβολίου, τα κύτταρα του οργανισμού λαμβάνουν αυτές τις οδηγίες και παράγουν τις πρωτεΐνες που αναγνωρίζονται ως ξένες. Αυτό ενεργοποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα, το οποίο στη συνέχεια εκπαιδεύεται να επιτίθεται στα καρκινικά κύτταρα που φέρουν τις ίδιες πρωτεΐνες.

Οι ειδικοί ευελπιστούν τώρα πως έχουν κάνει ένα μεγάλο βήμα για την αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα, που θα μπορούσε να σώσει χιλιάδες ζωές. Οι δοκιμές σε ασθενείς ενός εμβολίου mRNA κατά του καρκίνου του πνεύμονα έχουν ξεκινήσει και ο πρώτος ασθενής που έλαβε δόση του ελπιδοφόρου εμβολίου ήταν ο 67χρονος επιστήμονας Janusz Racz από το Λονδίνο, ο οποίος ειδικεύεται στην τεχνητή νοημοσύνη.

Το εμβόλιο BNT116 έχει αναπτυχθεί από την BioNTech και είναι σχεδιασμένο για να στοχεύει το μη μικροκυτταρικό καρκίνωμα του πνεύμονα (ΜΜΚΠ, NSCLC). Στόχος του είναι να εξαλείψει τα καρκινικά κύτταρα και παράλληλα να εμποδίσει την επανεμφάνισή τους, εκπαιδεύοντας το ανοσοποιητικό σύστημα να αναγνωρίζει αυτά τα καρκινικά κύτταρα και να τους επιτίθεται.

Η πρώιμη φάση της δοκιμής, στην οποία συμμετέχει ο Janusz Racz, θα ελέγξει αν το εμβόλιο είναι ασφαλές. Περίπου 34 ερευνητικά κέντρα σε επτά χώρες θα το δοκιμάσουν σε 130 ασθενείς. Η θεραπεία θα πρέπει να στοχεύει και να καταστρέφει συγκεκριμένα τα καρκινικά κύτταρα, αντί για τα υγιή, με λιγότερες παρενέργειες. Οι ειδικοί πιστεύουν πως, σε συνδυασμό με τη σημερινή καθιερωμένη θεραπεία –ανοσοθεραπεία και χημειοθεραπεία–, θα μπορέσουν να προσφέρουν επιπλέον ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος.

Τα πρώτα αποτελέσματα

Οι ασθενείς που έλαβαν το εμβόλιο είχαν γενικά καλή ανοχή, με τις πιο συχνές παρενέργειες να είναι ήπιες και να περιλαμβάνουν πυρετό, κόπωση και ήπια συμπτώματα που σχετίζονται με την αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος. Αυτά τα συμπτώματα είναι παρόμοια με τις παρενέργειες που παρατηρήθηκαν στα εμβόλια mRNA κατά της COVID-19, κάτι που ήταν αναμενόμενο.

Το BNT116 δοκιμάζεται σε συνδυασμό με άλλες ανοσοθεραπείες, όπως το Cemiplimab, με στόχο την ενίσχυση της ανοσολογικής απόκρισης. Αυτές οι συνδυαστικές θεραπείες φαίνεται να ενισχύουν τα αποτελέσματα, ειδικά σε προχωρημένα στάδια της νόσου.

Στόχος των δοκιμών είναι να αποτρέψουν την υποτροπή του καρκίνου ή την περαιτέρω ανάπτυξη των όγκων. Αν και τα αποτελέσματα από τις πρώτες δοκιμές είναι προκαταρκτικά, η BioNTech και οι ερευνητές ελπίζουν ότι το εμβόλιο θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα με πιο αποτελεσματικό τρόπο, στοχεύοντας συγκεκριμένες γενετικές μεταλλάξεις που εντοπίζονται στους καρκινικούς όγκους.

Προχωρά η έρευνα

Η έρευνα έχει προχωρήσει σε σημαντικό βαθμό στη θεραπεία του μελανώματος. Σημειώνεται πως το μελάνωμα είναι η πιο σοβαρή μορφή καρκίνου του δέρματος και ευθύνεται για το περίπου ένα πέμπτο των περιστατικών δερματικού καρκίνου. Την ίδια ώρα, τα περιστατικά καρκίνου του δέρματος αναμένεται να αυξηθούν διεθνώς κατά 85% πριν από το 2040.

Μια υποσχόμενη μελέτη είχε συμπεριλάβει 157 ασθενείς με μελάνωμα των οποίων οι όγκοι είχαν αφαιρεθεί χειρουργικά και οι οποίοι διέτρεχαν υψηλό κίνδυνο επανεμφάνισης του καρκίνου. Πενήντα ασθενείς έλαβαν μόνο το φάρμακο ανοσοθεραπείας και 107 έκαναν επίσης τον εξατομικευμένο εμβολιασμό. Η μελέτη είχε δείξει ότι, έπειτα από σχεδόν δύο χρόνια, οι ασθενείς που έλαβαν το εξατομικευμένο εμβόλιο mRNA (από τις φαρμακευτικές εταιρείες Moderna και Merck) είχαν 44% περισσότερες πιθανότητες επιβίωσης και να αποφύγουν νέους όγκους από εκείνους που έλαβαν μόνο την τυπική περίθαλψη.

Κατά τη δοκιμή, το 40% των ασθενών που έλαβαν μόνο το φάρμακο ανοσοθεραπείας παρουσίασαν υποτροπή καρκίνου κατά τη διάρκεια της διετούς παρακολούθησης. Συγκριτικά, το 22,4% των ασθενών που έλαβαν το φάρμακο συν το εμβόλιο είχαν υποτροπή, οδηγώντας σε διαφορά 44% μεταξύ των δύο ομάδων.

Το εμβόλιο είναι προσαρμοσμένο για κάθε ασθενή, ώστε να υποδεικνύει στο σώμα του να σκοτώσει τυχόν εναπομείναντα καρκινικά κύτταρα και να αποτρέπει την επανεμφάνιση της νόσου. Ένα δείγμα όγκου αφαιρείται κατά τη διάρκεια χειρουργικής επέμβασης στον ασθενή και υφίσταται επεξεργασία με βάση την αλληλουχία DNA και χρήση τεχνητής νοημοσύνης. Το αποτέλεσμα είναι ένα εξατομικευμένα κατασκευασμένο αντικαρκινικό εμβόλιο ειδικά για τον όγκο του ασθενούς.