Τι πρέπει να ξέρετε για τα stents

Περίπου ένα εκατομμύριο ενδοπροθέσεις καρδιάς για τη διάνοιξη φραγμένων αρτηριών ή αρτηριών με στένωση εμφυτεύονται κάθε χρόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες και, με την ηλικία, αυξάνονται οι πιθανότητες να βρεθείτε μεταξύ εκείνων που έχουν ενδοπρόθεση. «Η τοποθέτηση ενδοπρόθεσης μπορεί να σας σώσει τη ζωή κατά τη διάρκεια μιας καρδιακής προσβολής, αλλά ό,τι κάνετε μετά την επέμβαση μπορεί να καθορίσει τη μελλοντική υγεία της καρδιάς σας», λέει ο δρ C. Michael Gibson, καρδιολόγος στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Beth Israel Deaconess Medical Center.

Βελτίωση της αιμάτωσης

Οι ενδοπροθέσεις ανοίγουν φραγμένες αρτηρίες. Οι στεφανιαίες αρτηρίες, οι οποίες τροφοδοτούν το μυοκάρδιο με οξυγονωμένο αίμα, είναι δυνατό να φράξουν από τη συσσώρευση εναποθέσεων λίπους, που σχηματίζει τη λεγόμενη (αθηρωματική) πλάκα.

Έτσι, η παροχή οξυγόνου στην καρδιά μειώνεται, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει εύκολη κόπωση, δύσπνοια και πόνο στο στήθος, στον βραχίονα ή στον αυχένα. (Ωστόσο, είναι επίσης πιθανό να υπάρχει στένωση ή απόφραξη χωρίς συμπτώματα.) Εάν σχηματιστεί θρόμβος στη φραγμένη αρτηρία και αυτός εμποδίζει πλήρως ή μερικώς τη ροή του αίματος, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι μια καρδιακή προσβολή (ή έμφραγμα).

Ο καρδιολόγος μπορεί να διανοίξει μια φραγμένη αρτηρία κατά τη διάρκεια μιας διαδικασίας που ονομάζεται αγγειοπλαστική. Ένας καθετήρας (δηλ. ένα λεπτό πλαστικό σωληνάριο) εισάγεται από τον καρπό ή τη βουβωνική χώρα και ο γιατρός τον οδηγεί μέσω των αιμοφόρων αγγείων στη φραγμένη στεφανιαία αρτηρία.

Στην άκρη του καθετήρα βρίσκεται ένα ξεφούσκωτο μπαλόνι καλυμμένο από το συρμάτινο δίχτυ της ενδοπρόθεσης. Φουσκώνοντας το μπαλόνι, η ενδοπρόθεση διαστέλλεται ώστε να εφαρμόσει στην εσωτερική επιφάνεια του τοιχώματος της αρτηρίας. Έτσι, η αρτηρία ανοίγει, επιτρέποντας στο αίμα να ρέει ελεύθερα. Το μπαλόνι και ο καθετήρας στη συνέχεια απομακρύνονται και η ενδοπρόθεση παραμένει, κρατώντας σταθερά ανοιχτή την αρτηρία (βλ. την εικόνα).

Για χρόνια, οι ενδοπροθέσεις αποτελούνταν μόνο από μέταλλο, αλλά περίπου 25% των στεφανιαίων αρτηριών που αντιμετωπίζονταν με αυτόν τον τρόπο έκλειναν ξανά έπειτα από περίπου έξι μήνες.

«Σήμερα, οι καρδιολόγοι χρησιμοποιούν πολύ συχνά ενδοστεφανιαίες προθέσεις που εκλύουν φάρμακο. Αυτές διαθέτουν επικάλυψη με ένα φάρμακο που αποτρέπει τον επανασχηματισμό έμφραξης, εμποδίζοντας τον σχηματισμό ουλώδους ιστού εντός της ενδοπρόθεσης, κάτι που συνιστά σημαντικό πρόβλημα με τις απλές μεταλλικές ενδοπροθέσεις», επισημαίνει ο δρ Gibson.

Oταν χρειαστείτε ενδοπρόθεση

Οι ενδοπροθέσεις χρειάζονται σε επείγουσες καταστάσεις, όπως σε μια καρδιακή προσβολή. Αγγειοπλαστική και ενδοπρόθεση μπορεί επίσης να ενδείκνυνται εάν έχετε επίμονα καρδιολογικά συμπτώματα, όπως πόνο στο στήθος, αδυναμία ή την ανάγκη να πάρετε ανάσα ύστερα από ήπια προσπάθεια.

Χρησιμοποιείται ανεξαρτήτως ηλικίας, καθώς μπορεί να τοποθετηθεί μια ενδοπρόθεση στην καρδιά και μετά τα 80 έτη στις περισσότερες περιπτώσεις.

Πριν εξετάσετε το ενδεχόμενο τοποθέτησης ενδοπρόθεσης για στηθάγχη (πόνο στο στήθος κατά την προσπάθεια), ο γιατρός σας θα σας προτείνει μεθόδους αλλαγής του τρόπου ζωής ως θεραπεία πρώτης γραμμής. Σε αυτές συγκαταλέγονται η υιοθέτηση μιας υγιεινής για την καρδιά διατροφής, η οποία περιλαμβάνει άφθονα λαχανικά και υγιεινά λιπαρά όπως ιχθυέλαια, καθώς και λιγότερες ακατέργαστες και υψηλής περιεκτικότητας σε σάκχαρα τροφές, αλλά και αεροβική άσκηση.

Ο γιατρός σας θα θελήσει επίσης να αυξήσει στο μέγιστο τη φαρμακευτική σας αγωγή, που συνήθως σημαίνει τη λήψη χαμηλής δόσης ασπιρίνης για την πρόληψη θρόμβων, μια στατίνη σε υψηλή δόση για τη μείωση της χοληστερόλης και την πρόληψη περαιτέρω συσσώρευσης πλάκας και φάρμακα για τη διατήρηση φυσιολογικής αρτηριακής πίεσης. Εάν η πάθησή σας δεν βελτιώνεται, ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει την τοποθέτηση ενδοπρόθεσης.

Τι να περιμένετε

Η τοποθέτηση μιας καρδιακής ενδοπρόθεσης θεωρείται ελάχιστα επεμβατική διαδικασία –θα λάβετε ένα κατασταλτικό για να χαλαρώσετε– η οποία στο σύνολό της διαρκεί μερικές ώρες.

Παραμένετε σε θάλαμο ανάνηψης του νοσοκομείου για αρκετές ώρες πριν επιστρέψετε στο σπίτι ή μπορεί να χρειαστεί να παραμείνετε το βράδυ, ανάλογα με την κατάστασή σας και με το εάν υποβάλλεστε στη διαδικασία λόγω καρδιακής προσβολής. Οι μώλωπες ή ο πόνος στο σημείο εισαγωγής είναι συνήθεις, και ενδέχεται να αισθάνεστε κούραση για μερικές μέρες.

Θα πρέπει ωστόσο να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια εάν εμφανίσετε οποιοδήποτε από τα παρακάτω συμπτώματα:

– ερυθρότητα, οίδημα, ροή υγρού ή πυρετό,
– αλλαγές στη θερμοκρασία ή στο χρώμα του βραχίονα ή του ποδιού όπου πραγματοποιήθηκε η επέμβαση,
– τάση για λιποθυμία ή αδυναμία,
– πόνο στο στήθος ή δύσπνοια.

Συνήθως χρειάζεται να λάβετε ασπιρίνη χαμηλής δόσης και ένα άλλο αντιαιμοπεταλιακό φάρμακο για τουλάχιστον έξι μήνες, για την πρόληψη θρόμβων αίματος. Τα περισσότερα άτομα λαμβάνουν ασπιρίνη χαμηλής δόσης επ’ αόριστον.

Οι υποβληθέντες στην επέμβαση συχνά μπορούν να επιστρέψουν σε ελαφρές καθημερινές δραστηριότητες έπειτα από μερικές μέρες. Συνήθως είναι ασφαλές να επανέλθετε σε επίπονη σωματική δραστηριότητα (όπως να σηκώνετε βαριά αντικείμενα) μετά τρεις με τέσσερις εβδομάδες, αλλά είναι απαραίτητο να συμβουλευτείτε πρώτα τον γιατρό σας. Οι ενδοπροθέσεις είναι μόνιμες, αλλά σε ένα ποσοστό 5% θα αναπτύξουν ξανά έμφραξη, που μπορεί να προκαλέσει και πάλι καρδιολογικά συμπτώματα.

«Αλλά εάν δεν είχατε προβλήματα μετά τους έξι μήνες περίπου, οι πιθανότητες να εμφανίσετε κάποιο πρόβλημα στη συνέχεια μειώνονται όλο και περισσότερο», λέει ο δρ Gibson.

Διατηρήστε τις καλές συνήθειες για την καρδιά

Μη νομίζετε ότι μια ενδοπρόθεση (stent) αποτελεί δικαιολογία για να προσέχετε λιγότερο την υγεία της καρδιάς σας. Η έρευνα έχει διαπιστώσει μάλιστα ότι δεν παρατείνουν το προσδόκιμο επιβίωσης. «Μια ενδοπρόθεση δεν θα σταματήσει ούτε θα προλάβει την απόφραξη σε άλλες περιοχές, και για τον λόγο αυτόν είναι απαραίτητο να τηρείτε τις υγιεινές συνήθειες για την καρδιά», λέει ο καρδιολόγος του Χάρβαρντ δρ C. Michael Gibson. Σε αυτές περιλαμβάνονται η διαχείριση της χοληστερόλης, η διατήρηση μιας υγιεινής διατροφής και βάρους και η πολλή άσκηση.