Τι θα γίνει με την αφή του Αγίου Φωτός και την μεταφορά του στην Ελλάδα

Υπάρχουν πολλοί που μεταξύ σοβαρού και αστείου λένε πως το μόνο πράγμα που θα θυμίζει εφέτος Πάσχα θα είναι η θρυλική, πλέον, τηλεοπτική σειρά του Φράνκο Τζεφιρέλι «ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ»!

Όπως τονίζουν σε κάθε τόνο οι αρμόδιοι ούτε σούβλισμα, ούτε μεγάλα οικογενειακά γλέντια, ούτε συναθροίσεις στις εκκλησίες. Ο κίνδυνος της εξάπλωσης του κορονοϊού στη χώρα μας, παρά τα πολλά θετικά μηνύματα, είναι ακόμα υπαρκτός.

Πέρα από την ημέρα του Πάσχα, ωστόσο, υπάρχει προβληματισμός για δυο ακόμα ημέρες. Η μία είναι η Μεγάλη Παρασκευή και η περιφορά του επιταφίου και η δεύτερη το βράδυ της Ανάστασης και το τι θα κάνουν οι πιστοί με το Άγιο Φως και βέβαια τη Θεία Λειτουργία το βράδυ του Μ. Σαββάτου.

Η Ιερά Σύνοδος, από την πλευρά της, ήδη έχει αποφασίσει να γίνουν οι λειτουργίες της Μεγάλης Εβδομάδας κεκλεισμένων των θυρών και προσευχή των πιστών από το σπίτι και τη φυσική παρουσία στις εκκλησίες μόνο όσων είναι απαραίτητοι για να τελεστεί η Θεία Λειτουργία. Ούτε αυτό, όμως, είναι σίγουρο πως θα κρατήσει στα σπίτια τους, τους πιστούς.

Θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο πως η κυβέρνηση θα λάβει αυστηρά περιοριστικά μέτρα.

Όπως γίνεται εύκολα κατανοητό μόνο απλή υπόθεση δεν είναι να προβλέψει κάποιος τι ακριβώς θα γίνει καθώς τα δεδομένα και οι όποιες αποφάσεις μπορεί να ανατραπούν από τη μια στιγμή στην άλλη.

Και αυτό γιατί, ειδικά στην περίπτωση του Αγίου Φωτός, δεν αρκεί απλά οι αποφάσεις της ελληνικής κυβέρνησης αλλά και να δούμε τι γίνεται στην Ιερουσαλήμ και τα περιοριστικά μέτρα που έχει λάβει η αντίστοιχη Ισραηλινή.

Πώς είναι σήμερα η κατάσταση

Με τα τωρινά δεδομένα η κυβέρνηση Νετανιάχου φαίνεται να έχει αποφασίσει να επιτραπεί η τέλεση της αναστάσιμης λειτουργίας στον Πανάγιο Τάφο αλλά με την παρουσία μόνο ενός εκπροσώπου από κάθε χριστιανικό δόγμα. Στη συνέχεια το Άγιο Φως θα μεταφερθεί στο αεροδρόμιο του Τελ Αβίβ, όπου θα δοθεί στις αντιπροσωπείες των χριστιανών, που όμως δεν πρόκειται να αποβιβαστούν στο έδαφος του Ισραήλ καθώς είναι σε πλήρη ισχύ η καραντίνα.

Το Ισραήλ θα δεχθεί κανονικά στις ειδικές πτήσεις που θα υπάρχουν από χώρες όπως η Ρωσία, η Ουκρανία και βέβαια η Ελλάδα.

Όταν η ειδική πτήση που θα μεταφέρει το Άγιο Φως, φτάσει στην Αθήνα, θα ακολουθηθεί η ίδια διαδικασία που ακολουθείται κάθε χρόνο για να φτάσει σε κάθε εκκλησία, σε κάθε γειτονιά, σε κάθε πόλη της χώρας αλλά με σχεδιασμό που θα έχει προσαρμοστεί στα περιοριστικά μέτρα που έχει εκπονήσει το κράτος.

Το πρόβλημα, ωστόσο, ξεκινάει από εκεί και έπειτα και στο κατά πόσο οι πιστοί θα δείξουν διάθεση να υπακούσουν στα μέτρα της κυβέρνησης και τις συμβουλές της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου.

Και αν για το τι θα γίνει σε μερικές ημέρες δεν μπορούμε να είμαστε απόλυτα σίγουροι, ένα από τα δεδομένα που σίγουρα προκαλεί εντύπωση είναι πως ο κορονοϊός «κατάφερε» κάτι που μέχρι σήμερα μόνο η πανούκλα, η πανδημία που είχε χαρακτηριστεί και ως «Μαύρος Θάνατος», είχε καταφέρει. Να κλείσει ο Πανάγιος Τάφος!

Κάτι ανάλογο είχε συμβεί τελευταία φορά το 1349 εν μέσω της πανδημίας της Μαύρης Πανώλης, η οποία εκτιμάται ότι σκότωσε 100-200 εκατομμύρια ανθρώπους στην Ευρώπη και την Ασία.

«Δεύτε λάβετε φως εκ του ανεσπέρου φωτός…»

Το 1118 μ.Χ. ο Άραβας Σαλάχ Ελ Ντιν παραχώρησε στους ορθόδοξους μοναχούς τα προσκυνήματα των Αγίων Τόπων. Ο Ελ Ντιν όριζε ότι «ο πατριάρχης των Ελλήνων θα είναι ο κύριος του Καμαρέ και αυτός θα παίρνει από τον τάφο του Ικάς το Άγιον Φως για να το μοιράζει στους Ναζωραίους». Διευκρινιστικά πρέπει να ειπωθεί πως «Καμαρέ» είναι ο ναός του Πανάγιου Τάφου και Ναζωραίοι οι χριστιανοί.

Να σημειωθεί ότι μόνο τρεις Εκκλησίες έχουν κυριαρχικά δικαιώματα στον Ναό της Αναστάσεως. Το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, το Τάγμα των Φραγκισκανών Μοναχών και το Αρμενικό Πατριαρχείο.

Σήμερα, στην Ορθόδοξη Εκκλησία, Άγιο Φως ή Φως της Αναστάσεως ονομάζεται η φωτιά η οποία συμβολίζει την Ανάσταση και μεταδίδεται από τον Αρχιερέα στους πιστούς κατά την τελετή της Αναστάσεως το Μεγάλο Σάββατο. Σε ότι αφορά τους καθολικούς, τον 13ο αιώνα ο Πάπας Γρηγόριος ΙΧ ανακοίνωσε ότι δεν θεωρούσε την Αφή του Αγίου Φωτός ως θαύμα. Από τότε οι Καθολικοί δεν πιστεύουν σε αυτήν και δεν αναγνωρίζουν την αυθεντικότητά της, ενώ μέχρι και σήμερα η επίσημη θέση του Βατικανού είναι μάλλον… ουδέτερη.

Η φλόγα ανάβει πάντα εντός του Παναγίου Τάφου και μόνο υπό την παρουσία του Ελληνορθόδοξου Πατριάρχη Ιεροσολύμων. Το Πατριαρχείο ονομάζει «θαύμα» το όλο τελετουργικό χωρίς να διευκρινίζεται αν το θαύμα θεωρείται πως είναι ο καθαγιασμός της φυσικής φωτιάς ή το άναμμα καθεαυτό.

Η τελετή του Αγίου Φωτός γίνεται στις 12 το μεσημέρι του Μεγάλου Σαββάτου.

Έως το 1988 το Άγιο Φως έφτανε στην Ελλάδα με πλοίο μια βδομάδα μετά το Μεγάλο Σάββατο. Το 1988, με πρωτοβουλία του ιδιοκτήτη ταξιδιωτικού πρακτορείου Ιάκωβου Οικονομίδη, στον οποίον αργότερα απονεμήθηκαν οι τίτλοι του «Μεγάλου Άρχοντα Ρεφερενδάριου» και του «Μεγαλόσταυρου», και σε συνεργασία με τον Θόδωρο Τσακιρίδη (μετέπειτα πρόεδρο των Ολυμπιακών Αερογραμμών) και τον τότε έξαρχο του Πανάγιου Τάφου στην Αθήνα (και μετέπειτα πατριάρχη Ιεροσολύμων) Ειρηναίο, ξεκίνησε η μεταφορά του Αγίου Φωτός στην Ελλάδα με αεροπλάνο αμέσως μετά την αφή του στον Πανάγιο Τάφο με ειδική πτήση της Ολυμπιακής, τα έξοδα της οποίας κάλυπτε το ελληνικό κράτος.

Δεν ήταν λίγοι πάντως εκείνοι που τότε μιλούσαν για «σπονσοράρισμα» του Αγίου Φωτός από το συγκεκριμένο ταξιδιωτικό γραφείο το οποίο πραγματοποιούσε παράλληλα προσκυνηματικές εκδρομές στους Αγίους Τόπους.

Η αεροπορική μεταφορά του Αγίου Φωτός γινόταν με την ευθύνη του ταξιδιωτικού γραφείου ως το 2002, οπότε την ανέλαβε το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών. Από εκείνη την χρόνια και έπειτα την οργάνωση της μεταφοράς ανέλαβε το υπουργείο Εξωτερικών, με πρωτοβουλία του τότε υφυπουργού Απόδημου Ελληνισμού, Γιάννη Μαγκριώτη.

Κάθε χρόνο ο έξαρχος του Παναγίου Τάφου της Αθήνας παραλαμβάνει το ιερό ή «ανέσπερον» φως και είναι ο υπεύθυνος μέχρι να φτάσει στη χώρα μας. Το Άγιο Φως φτάνει με ειδική πτήση στην Αθήνα (όχι πλέον με αεροσκάφος της Ο.Α όπως γινόταν πριν) και συγκεκριμένα με κυβερνητικό αεροσκάφος (Εμπραέρ), και γίνεται δεκτό με τιμές αρχηγού κράτους στην Αθήνα. Στη συνέχεια, αρχικά μεταφέρεται στη Μητρόπολη Αθηνών. Έπειτα με διάφορους τρόπους φτάνει σε ένα μεγάλο αριθμό άλλων Μητροπόλεων και από εκεί στις τοπικές ενορίες.