Το αδιανόητο βασανιστήριο των Βίκινγκ που κάποιοι ιστορικοί αρνούνται να πιστέψουν

Η εποχή των Βίκινγκ συνεχίζει να καλύπτεται από ιστορικό μυστήριο και μυθολογικές αναφορές, και σίγουρα δεν βοηθάει καθόλου που οι επαφές τους με τους άλλους λαούς ήταν συνήθως βουτηγμένες στο αίμα.

Οι επικές σάγκες τους μπολιάζουν παράδοση, φολκλόρ και μυθολογία, αποτελώντας ένα γοητευτικό μείγμα ιστορικής αλήθειας και ανατριχιαστικών θρύλων.

Η μακρινή και παγωμένη Σκανδιναβία παρείχε άφθονες μεσαιωνικές ιστορίες που ήθελαν τη Δανία, την Ισλανδία και τη Νορβηγία να κατοικούνται από αιμοδιψείς πολεμιστές, που όταν δεν λάτρευαν τους παγανιστές θεούς τους, επέβαιναν στα μακρά πλοία τους και κατέβαιναν θάλασσες και ποτάμια για να λεηλατήσουν μοναστήρια, να αρπάξουν παρθένες και να πέσουν σε εκείνη την έκσταση που τους έκανε διαβόητους στην Ευρώπη των Σκοτεινών Χρόνων.

Σήμερα βέβαια τα πράγματα έχουν καταλαγιάσει κάπως και η ακαδημαϊκή Ιστορία έχει βάλει τα πράγματα στη θέση τους: οι Βίκινγκ δεν ήταν ένας αιμοσταγής λαός βάρβαρων σφαγέων και βιαστών ή τουλάχιστον δεν ήταν μόνο αυτό. Ήταν ένας λαός εμπόρων, ναυπηγών και μεταλλουργών με σημαντικά επιτεύγματα στις φαρέτρες τους (όπως η άφιξη στον Νέο Κόσμο) και μερίδα ιστορικών (ειδικά στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ) διατείνεται μάλιστα πως αποτέλεσαν πηγή οικονομικής ευμάρειας, πριν πέσουν θύματα των πολυάριθμων και υπέρτερων εχθρών τους.

Οι Βίκινγκ καλλιεργούσαν τη γη τους, έφτιαξαν τον δικό τους πολιτισμό και επιδόθηκαν στη μεταλλουργία με μεγάλο ζήλο, οι ιστορικές αποδείξεις είναι ωστόσο εδώ να μας υπενθυμίζουν πως ταυτοχρόνως υποδούλωσαν χιλιάδες ανθρώπους και άξιζαν τελικά τη ζοφερή φήμη τους ως ατρόμητοι πολεμιστές και ταγμένοι μισθοφόροι. Βίκινγκ σωματοφύλακες δεν είχαν εξάλλου οι βυζαντινοί αυτοκράτορες μεταξύ 10ου-14ου αιώνα για να προστατεύονται από δολοφονίες (Βαράγγεια Φρουρά);

Ως εχθροί μάλιστα ήταν αδυσώπητοι και άπληστοι και κατάφεραν να γονατίσουν αρκετά κραταιά βασίλεια μέσα στους αιώνες, κάτι που οι Αγγλοσάξονες ξέρουν ιδιαιτέρως καλά. Ήταν ουσιαστικά οι ίδιοι αγρότες και μεταλλοτεχνίτες που ευθύνονταν για τις λεηλασίες και τους βιασμούς, καθώς τον πρώτο λόγο έπαιρνε εδώ η επιβίωση: οι Βίκινγκ έσπερναν τους σπόρους του στη γη της Νορβηγίας, της Δανίας και της βόρειας Σκοτίας την άνοιξη, περνούσαν τα καλοκαίρια τους λαφυραγωγώντας και επέστρεφαν στις βάσεις τους πάνω στην ώρα για τη συγκομιδή της σοδειάς.

Παρεξηγημένοι και κατασυκοφαντημένοι είναι σίγουρα ως λαός, αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως ήταν ειρηνικοί και φιλήσυχοι. Κάθε άλλο! Όπως εξάλλου μας λένε τα χρονικά των βόρειων γειτόνων και οι σάγκες των λαών του Βορρά, διψούσαν για αίμα και τελετουργικούς φόνους, ειδικά όταν απέναντί τους είχαν υψηλόβαθμους αξιωματούχους του εχθρού.

Ο σάξονας βασιλιάς Έντμουντ ο Μάρτυρας το γνωρίζει αυτό καλά, καθώς τον έδεσαν το 869 μ.Χ. σε έναν δέντρο, τον μαστίγωσαν, του έβγαλαν τις σάρκες και τον μετέτρεψαν σε στόχο για τα βέλη τους, «ώσπου να καλυφθεί όλο του το σώμα με βέλη όπως κάνουν τα αγκάθια ενός σκαντζόχοιρου», μας λέει το «Αγγλο-Σαξονικό Χρονικό» των τελών του 9ου αιώνα μ.Χ.

Όσα έπαθε ήταν ασφαλώς «χάδι» σε σχέση με αυτά που θα υπέφερε ο Αέλα της Νορθουμβρίας, ο οποίος δύο χρόνια νωρίτερα γνώρισε την εκδικητική μήνη των Βίκινγκ και το πλέον διαβόητο τελετουργικό βασανιστήριό τους, τον «ματωμένο αετό». Τον οποίο περιγράφουν λεπτομερώς οι σάγκες των Βορείων ως βασανιστήριο αίματος και φρίκης προς τιμήν του θεού Όντιν και μας λένε μάλιστα πως είναι το πιο επώδυνο και ανατριχιαστικό δεινό που δημιούργησε ποτέ ανθρώπου χέρι.

«Πήρε τον Χάλφνταν και του σκάλισε τον ματωμένο αετό στην πλάτη με αυτόν τον τρόπο», περιγράφουν οι νορβηγικές σάγκες, «βύθισε το σπαθί του στον κορμό του από τη σπονδυλική στήλη και έκοψε όλα τα πλευρά, από τη σπονδυλική στήλη ως τα λαγόνια, βγάζοντας έξω τους πνεύμονες…».

Παρά το γεγονός ότι ο ματωμένος αετός αναφέρεται στις σάγκες των λαών του Βορρά και περιγράφεται με σχετική επάρκεια, υπάρχουν και αρκετές δευτερεύουσες πηγές που έχουν ανασυγκροτήσει τον τρόπο της τελετουργικής θανάτωσης. Σταθμός εδώ αποτελεί το ιστορικό σύγγραμμα του Σάρον Τέρνερ («Ιστορία των Αγγλο-Σαξώνων») του 1799, αλλά και η «Ιστορία της Αγγλίας υπό τους Αγγλο-Σάξονες Βασιλιάδες» του Λάπενμπεργκ (1834), τα οποία μας περιγράφουν αναλυτικά τα στάδια της φρίκης.

Πρώτα-πρώτα λοιπόν το θύμα δενόταν σφιχτά και κάποιες φορές ακόμα και ανάποδα (με το πρόσωπο κάτω), ώστε να αποφεύγονται οι απότομες κινήσεις. Κατόπιν χάραζαν στην πλάτη του το σχήμα ενός «αετού με ανοιχτές τις φτερούγες». Αφού πετσόκοβαν τη σάρκα με το σπαθί, αφαιρούσαν τα πλευρά από τη σπονδυλική στήλη με τη βοήθεια ενός μικρού τσεκουριού. Και τα αφαιρούσαν ένα-ένα, ώστε τα κόκαλα και το δέρμα και στις δύο πλευρές να τραβηχτούν προς τα έξω, δημιουργώντας ένα ζεύγος «φτερών» στην πλάτη του δύσμοιρου.

Μεγάλη μέριμνα δινόταν ώστε να παραμείνει ζωντανό το θύμα καθ’ όλη τη διαδικασία ώστε να βιώσει τον ανείπωτο πόνο και να ζήσει το ζοφερό απόγειο του βασανιστηρίου, αυτό που ο Τέρνερ αποκαλεί «αλατούχο διάλυμα»: το τρίψιμο αλατιού δηλαδή πάνω στην τεράστια πληγή.

Όταν το θύμα ήταν έτοιμο να πεθάνει, ξερίζωναν τα ακάλυπτα πνευμόνια του και τα κάρφωναν στα «φτερά», προσφέροντας στο εκστατικό κοινό ένα τελευταίο «φτερούγισμα»…

Παρά τις ιστορικές περιπέτειες αναφορικά με την ύπαρξη του βασανιστηρίου, η ιστορική σκέψη μάς λέει σήμερα πως ήταν πιθανότατα πολύ πραγματικό. Ο διαπρεπής ιστορικός του Μεσαίωνα, Τζ.Μ. Ουάλας-Χαντρίλ, θεωρεί πως θύματά του δεν ήταν μόνο ο Αέλα της Νορθουμβρίας, αλλά και ο Χάλφνταν, ο γιος του πρώτου βασιλιά της Νορβηγίας Χάραλντ (που περιγράφουν οι νορβηγικές σάγκες), καθώς και ο ιρλανδός βασιλιάς του Μάνστερ.

Και δεν είναι καθόλου τυχαίο εξάλλου πως δύο από τους τραγικούς αυτούς βασιλιάδες που πέθαναν με τον ματωμένο αετό ήταν θύματα του τρομερού πολέμαρχου Άιβαρ του Ασπόνδυλου, του πλέον αιμοσταγούς Βίκινγκ της εποχής.

Ο Άιβαρ ήταν γιος του εξίσου διαβόητου (και οριακά πραγματικού) Ράγκναρ Λόθμπροκ, του ανθρώπου που λεηλάτησε δηλαδή το Παρίσι το 845 μ.Χ. και έσπειρε χάος και καταστροφή στην Ευρώπη. Ο Ράγκναρ πιάστηκε αιχμάλωτος από τον Αέλα της Νορθουμβρίας και ρίχτηκε σε έναν λάκκο με φίδια, αναγκάζοντας τους ατρόμητους γιους του να επιτεθούν στην Ανατολική Αγγλία (σημερινό Γιορκ) το 865 μ.Χ. διψασμένοι για εκδίκηση.

Ο Άιβαρ τον έπιασε τελικά δυο χρόνια αργότερα και του σκάλισε τον ματωμένο αετό στην πλάτη, παίρνοντας εκδίκηση για τον θάνατο του πατέρα του και φέρνοντας την πανίσχυρη Μεγάλη Παγανιστική Στρατιά των Δανών στην Αγγλία, που λίγο έλειψε να γίνει σμπαράλια από αυτή την επιδρομή. Στην ίδια κατακτητική λεηλασία, ισλανδοί ιστορικοί της εποχής αναφέρουν άλλον έναν ματωμένο αετό από τα χέρια του Άιβαρ, αυτή τη φορά στην πλάτη ενός αρχιεπισκόπου.

Άλλος ένας βίκινγκ ηγέτης περιγράφεται από τις ισλανδικές σάγκες των τελών του 12ου αιώνα ως θύμα του ματωμένου αετού, ο Χάλφνταν ο Μακρυπόδης, που υπέστη τα πάνδεινα από τον Έιναρ Ρονβάλνταρσον, δίνοντας στο μαρτύριο τον χαρακτήρα της θρησκευτικής θυσίας στον Όντιν. Αγγλία, Ιρλανδία και πιθανότατα και η Γαλλία γνώρισαν το φρικιαστικότερο βασανιστήριο των Βίκινγκ, ένα τόσο τρομακτικό δεινό που για καιρό πολλοί ιστορικοί θεωρούσαν πως ήταν καθαρή μυθολογία.

Ίσως έφταιγε πως η ανατριχιαστική πρακτική έλαβε χώρα κατά τον 9ο και 10ο αιώνα, πολύ παλιά δηλαδή για να έχουμε ολότελα αξιόπιστες πηγές. Ο περίφημος δανός ιστορικός του 13ου αιώνα Σάξων ο Γραμματικός πίστευε ας πούμε ότι όλα ήταν παραφουσκωμένες διηγήσεις των Βίκινγκ για να μοιάζουν ακόμα τρομακτικότεροι στους εχθρούς τους.

Μύθος ή πραγματικότητα, παραμένει ένα από τα πιο ακραία βασανιστήρια που σκέφτηκε ποτέ ο νοσηρός ανθρώπινος εγκέφαλος…