Το ελληνικό εργοστάσιο με τους 1.200 εργάτες, το λουκέτο και οι Τούρκοι

Αναζητώντας την επιχειρηματική ιστορία της χώρας αυτό που θα βρει κανείς είναι πως το πρώτο εργοστάσιο στην Ελλάδα που είχε ως αντικείμενο την παραγωγή χαρτιού ιδρύθηκε το 1877 στο Νέο Φάληρο. Παρέμενε το μοναδικό μέχρι τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, ενώ από το 1925 έως το 1928 άνοιξαν τρία μεγάλα εργοστάσια στην Ελλάδα, στον Αίγιο, στην Αθήνα και στην Πάτρα.

Κύριο αντικείμενο ήταν η παραγωγή χαρτιού γραφής και τυπογραφίας, μια παραγωγή που εξελίχθηκε στην πορεία των ετών και μπήκε και σε άλλα προϊόντα. Σήμερα κανένα από αυτά τα εργοστάσια δεν υπάρχει…

Εμβληματική επιχείρηση στην ιστορία του χαρτιού στην Ελλάδα ήταν η Χαρτοβιομηχανία του Ευάγγελου Λαδόπουλου.

Τα κτίρια δεσπόζουν και σήμερα στην Πάτρα και αποτελούν σημείο αναφοράς.

Η ιστορία της αρχίζει με την πρώτη ελληνική «βιομηχανική επανάσταση» μετά την Μικρασιατική καταστροφή.

Ένας δαιμόνιος επιχειρηματίας από την Πάτρα, ο Ευάγγελος Λαδόπουλος στήνει τη χαρτοβιομηχανία και λίγα χρόνια μετά καταφέρνει να τη κάνει τη μεγαλύτερη των Βαλκανίων, να φτάσει τους 1.200 εργάτες, να κάνει εξαγορές και να «χτυπιέται» με τη Softex που ήταν σχετικά νεότερη, αλλά είχε μπει στα ελληνικά σπίτια.

Η βιομηχανία του Λαδόπουλου, την οποία μέχρι σήμερα συνοδεύουν μια σειρά από αστικούς μύθους, ιδρύθηκε στη συνοικία Κρύα Ιτεών το 1928 από τον Ευάγγελο Λαδόπουλο.

Μετά από πολλές περιπέτειες το 1929 φτάνει η πρώτη χαρτοποιητική μηχανή από τη Γερμανία. Τα μηχανήματα έφταναν ακτοπλοϊκώς από τη Γερμανία όμως κοντά στο λιμάνι το πλοίο βυθίστηκε. Παρόλα αυτά το εργοστάσιο πήρε μπροστά και τέθηκε τελικά σε πλήρη λειτουργία το 1931, σε έκταση 48 στρεμμάτων.

Σταδιακά στο εργοστάσιο έμπαιναν νέες μηχανές σύγχρονες για λεπτό χαρτί, χαρτί υγείας και τυπογραφικό χαρτί.

Η εταιρεία αρχίζει να ακμάζει, οι θέσεις εργασίας μεγαλώνουν, όπως και οι επενδύσεις.

Μαζί μεγαλώνει και ο ανταγωνισμός. Η βιομηχανία του Λαδόπουλου γίνεται η μεγαλύτερη των Βαλκανίων, όμως κάνει την εμφάνισή της η Softex. Ξεκινάει το 1937 στο Βοτανικό η «Αθηναϊκή Χαρτοποιία – Γ. Γιαννουλάτος, Κ. Κεφάλας και Σία Ο.Ε.». Η εταιρεία άρχισε τη λειτουργία της με λίγο προσωπικό και το 1945 έφτασε να αριθμεί 88 εργατοϋπάλλουλους. Η πορεία της θα είναι ανοδική και οι 88 εργατοϋπάλληλοι του 1945, έφτασαν τους 1.030 το 1969. Μέχρι το 1974 η εταιρεία θα έχει 9 μηχανές χαρτιού και θα παράγεται κάθε είδους χαρτί.

Ο ανταγωνισμός των δύο μεγάλων βιομηχανιών, της Αθηναϊκής Χαρτοποιίας και του Ευάγγελου Λαδόπουλου -θα οδηγήσει σε ξέφρενη κούρσα επενδύσεων, πολλά δάνεια, υπερχρέωση και τελικά στην πτώχευση και των δυο.

Στη βιομηχανία του Λαδόπουλου στην Πάτρα από το 1965 την ουσιαστική διαχείριση ασκούσε ο Γεώργιος Λαδόπουλος γιος του ιδρυτή της.

Όπως αναφέρθηκε οι επενδύσεις είναι πολλές και η ΕΓΛ δημιουργεί νέα χαρτοποιία στη Θεσσαλονίκη την περίοδο 1964-1965, τη Μακεδονική Εταιρεία Λαδόπουλου, ενώ το 1968 εξαγοράζει τη μεγάλη χαρτοποιία Αιγίου. Η Χαρτοποιία Αιγίου δεν ήταν μια τυχαία εταιρεία. Δημιουργήθηκε το 1927 πλησίον του λιμανιού της πόλης του Αιγίου και αποτέλεσε πυρήνα δραστηριότητας και αναπτυξιακό κέντρο για την ευρύτερη περιοχή. Οι κτιριακές εγκαταστάσεις σχεδιάστηκαν από Σουηδούς αρχιτέκτονες, ενώ η τοποθέτηση των μηχανημάτων και του απαραίτητου εξοπλισμού πραγματοποιήθηκε από Νορβηγούς και Σουηδούς.

Η Αθηναϊκή Χαρτοποιία απαντά με επέκταση στην Αθήνα και τη δημιουργία δεύτερου εργοστασίου στη Δράμα.

Στα επόμενα χρόνια θα αρχίσει κάμψη της παραγωγής, καθυστερήσεις πληρωμών και το 1974 ξεκινούν οι κινητοποιήσεις με την πρώτη απεργία και κορυφώνονται το 1975 με την απεργία των 100 ημερών.

Σύμφωνα με όσα έχει γράψει ο «Ριζοσπάστης» η απεργία στη «Χαρτοποιία ΕΓΛ» στην Πάτρα άρχισε στις 16 Σεπτέμβρη και κράτησε 93 μέρες. Οι  εργάτες διεκδικούσαν καταβολή δεδουλευμένων ημερομισθίων, ορισμό τακτικών ημερομηνιών, στις 20 και 5 κάθε μήνα για την καταβολή των ημερομισθίων κ.ά.

Η απεργία έληξε στις 18 Δεκέμβρη του 1975 με νίκη των απεργών. Σύμφωνα με συνδικαλιστές ικανοποιήθηκε το 85% των αιτημάτων τους.

Η αντίστροφη μέτρηση για τη βιομηχανία είχε ωστόσο ξεκινήσει.

Τη διαχείριση αναλαμβάνει η Εθνική τράπεζα της Ελλάδας διορίζοντας αλλεπάλληλες διοικήσεις από το 1977 έως το 1981 που δεν καταφέρνουν να αναστρέψουν το κλίμα.

Το 1984 τελικά η ΕΓΛ υπάγεται στο καθεστώς προβληματικών επιχειρήσεων και το 1988 τίθεται υπό την εποπτεία του Οργανισμού Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων.

Τελικά, η άλλοτε μεγαλύτερη βιομηχανία χαρτιού των Βαλκανίων, στις 7 Απριλίου του 1988 τίθεται υπό εκκαθάριση.

Στη θέση της δημιουργείται η εταιρεία «ΕΓΛ Χαρτοποιίες Δυτικής Ελλάδας» με 391 εργαζόμενους και εκπονείται σχέδιο εκσυγχρονισμού των εργοστασίων Πάτρας και Αιγίου.

Εγκρίνονται επενδύσεις από τον Οργανισμό Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων αλλά το κλίμα δεν αντιστρέφεται. Το 1991 πέφτουν οι τίτλοι τέλους και έρχεται η οριστική παύση της λειτουργίας της.

Από το οικοδόμημα του Λαδόπουλου στην Πάτρα αυτό που τελικά επιβίωσε και συνεχίζει μέχρι σήμερα είναι η εταιρεία που πήγε στη βόρεια Ελλάδα, η ΜΕΛ.

Η ΜΕΛ ιδρύθηκε το 1964 στην Πάτρα από τον Γεώργιο Λαδόπουλο. Το 1967 η εταιρεία μεταφέρει την έδρα της στη Βόρεια Ελλάδα, όπου και αναπτύσσεται.

Το 1984 η ΜΕΛ υπάγεται στον Οργανισμό Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων ενώ το 1998 ιδιωτικοποιείται.

Aπό το Μάρτιο του 2012 η ΜΕΛ γίνεται πλέον μέλος του ομίλου Pak, ο οποίος είναι και ο μοναδικός μέτοχος της. Σήμερα η ΜΕΛ Μ.Α.Ε. αποτελεί τη μεγαλύτερη δύναμη στον κλάδο παραγωγής ανακυκλωμένου χαρτονιού στην Ελλάδα και στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων, της Ευρώπης, των χωρών της Βορείου Αφρικής και της Μέσης Ανατολής.

Ο όμιλος ανήκει στην οικογένεια Pak και έχει πολυσχιδείς δραστηριότητες στην Τουρκία και όχι μόνο. Είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός ξηρής μαγιάς στην Τουρκία και παράγει κυρίως προϊόντα αρτοποιίας και ζαχαροπλαστικής. Ιδρύθηκε το 1973, είναι εισηγμένος στο Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης και διαθέτει θυγατρικές στη Ρουμανία.

Ο όμιλος Pak είναι εξίσου παλιός καθώς ιδρύθηκε το 1923, ενώ σήμερα συναποτελείται από 19 εταιρείες, oι οποίες εξειδικεύονται σε: Τρόφιμα, εύκαμπτη συσκευασία, χαρτόνια και Real Estate.

Ο συνολικός ακαθάριστος κύκλος εργασιών του τούρκικου ομίλου Pak ξεπερνά τα 500 εκατομμύρια δολάρια, ενώ απασχολεί περίπου 1.650 άτομα.