Το επώνυμο “Ζαντιώτης”

Επώνυμο με σχετικά μικρή διάδοση στα Κύθηρα για το οποίο τα υπάρχοντα στοιχεία είναι πενιχρά.

Ετυμολογικά υπάρχουν δύο εκδοχές για την προέλευσή του. Η μία αναφέρει ότι προέρχεται από την τουρκική και περσική λέξη zade (=γόνος, παιδί, γιος, ευγενής). Η άλλη θεωρεί το επώνυμο πατριδωνυμικό και προερχόμενο από την ονομασία της Ζακύνθου κατά την ενετοκρατία, Ζάντε, και από αυτό το Ζαντιώτης, δηλαδή ο καταγόμενος από τη Ζάκυνθο. Αυτή η τελευταία εκδοχή είναι και η ορθή, καθώς η κατάληξη –ιώτης οδηγεί σε εθνικό-πατριδωνυμικό επώνυμο (πρβλ. Κυπριώτης, Χανιώτης, Καντιώτης κ.ά). Ακόμη είναι γνωστό ότι η πιο συχνή μορφή που προκύπτει από την τουρκική αυτή λέξη είναι το επώνυμο Ζαδές.

Πότε ακριβώς εμφανίζεται το επώνυμο Ζαντιώτης στα Κύθηρα δεν είναι γνωστό, το πιθανότερο όμως είναι να συμβαίνει αυτό στο 17ο αι. Στις ενετικές απογραφές της εποχής αναφέρεται το επώνυμο από το 1721, κυρίως στην περιοχή του Ποταμού και μάλιστα την εποχή αυτή υπάρχουν αρκετές οικογένειες στο νησί, κάτι που δείχνει ότι το επώνυμο είναι παλαιότερο. Εκείνο που παρουσιάζει ενδιαφέρον είναι ότι το 1721 αναφέρεται μία και μοναδική παρουσία ενός Stamati Zantioto Zoto(;) στη μονή Αγ. Γεωργίου, στις Καψοχειλάδες (σήμερα Κατελουζιάνικα). Δεν είναι διευκρινισμένη η σχέση που έχει με τους λοιπούς Ζαντιώτες. Για να είναι όμως σ’ αυτή την ενορία (που εμφανίζεται ως ενορία μόνο στη συγκεκριμένη απογραφή), η οποία την εποχή αυτή είναι μονή και να απογράφεται μαζί με άλλη οικογένεια (του Nicolo Tavolari)  πιθανότατα πρόκειται για πρόσφυγες της εποχής, ίσως από την Πελοπόννησο, στην οποία το Ταβουλάρης ήταν συνηθισμένο επώνυμο από παλαιά. Το επώνυμο αναφέρεται και στη Χώρα (Σωτήρας στα Σφακιανά) το 1788 με τον Dionisio Zantioto (και εδώ είναι πιθανό να πρόκειται για προσδιοριστικό καταγωγής και όχι για επώνυμο).

Η οικογένεια εξαπλώνεται από τον Ποταμό στις γύρω περιοχές (Αγ. Αναστασία, Παναγία Δέσποινα στο Βουνό και Αγία Πελαγία) στα επόμενα χρόνια.

Από την κυθηραϊκή διασπορά το επώνυμο αναφέρεται στην Αυστραλία, όπου υπάρχουν Κυθήριοι Ζαντιώτες από πολύ παλιά, και τις ΗΠΑ. Στην περιοχή των Αθηνών υπάρχουν επίσης αρκετές οικογένειες κυθηραϊκής καταγωγής σήμερα, ενώ στα Κύθηρα Ζαντιώτες υπάρχουν στον Ποταμό και την Αγία Πελαγία.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ

Τα κείμενα για τα επώνυμα και τοπωνύμια, τα οποία δημοσιεύονται εδώ, είναι τα ίδια με όσα έχουν δημοσιευθεί στα αντίστοιχα βιβλία μας ΚΥΘΗΡΑΪΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ, ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΣΤΑ ΚΥΘΗΡΑΪΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ και ΚΥΘΗΡΑΪΚΑ ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ, τα οποία έχουν εκδοθεί από την Εταιρεία Κυθηραϊκών Μελετών (κυκλοφορούν και στα αγγλικά από:  Kytherian Association of Australia,  Kyhterian World Heritage Fund και Kytherian Publishing and Media). Από τις αναδημοσιεύσεις εδώ απουσιάζουν συνήθως οι βιβλιογραφικές και λοιπές σημειώσεις, είναι δε ευνόητον ότι για να αποκτήσει ο αναγνώστης πλήρη εικόνα για κάθε επώνυμο ή τοπωνύμιο είναι απαραίτητο να διαβάσει και τις εκτενείς αναφορές στα εισαγωγικά σημειώματα των παραπάνω βιβλίων, καθώς, χωρίς αυτά, οι γνώσεις του για το θέμα θα παραμένουν ελλιπείς.

Οι εκδόσεις στα Ελληνικά διατίθενται από την Εταιρεία Κυθηραϊκών Μελετών (βλ. στοιχεία στο σχετικό link σε αυτόν εδώ τον ιστότοπο) και στα Κυθηραϊκά βιβλιοπωλεία.