Advertisement
Ένα από τα σχετικώς νεότερα επώνυμα στα Κύθηρα και με παρουσία λίγων οικογενειών, που ανήκουν στον ίδιο κλάδο.
Το επώνυμο δεν είναι γνωστό ποια ετυμολογική προέλευση έχει. Υπάρχει πιθανότητα να έχει σχέση με τη λέξη βεζά, που σημαίνει ένα είδος αποβουτυρωμένου τυριού και βέζος, αυτός που καταναλώνει ή παράγει αυτό το τυρί. Σύμφωνα πάντως με προφορική παράδοση στα Κύθηρα,1 το επώνυμο προέρχεται από το εθνικό–πατριδωνυμικό Γενοβέζος και με συγκοπή δύο συλλαβών, Βέζος. Η συγκοπή συνηθιζόταν σε ενετικά επώνυμα, αλλά και σε ελληνικά (πρβλ. Nicola-Cola, Silvestri-Vestri, Oliviero-Viero, Fredo-Fre, Fraro-Fra).2 Και σήμερα είναι γνωστή η συγκοπή ιδίως σε δυσπρόφερτα ή πολυσύλλαβα επώνυμα στο εξωτερικό (Διακόπουλος ή Παπαδόπουλος-Πούλος κ.ά.).
Advertisement
Το επώνυμο Γενοβέζος συναντάται τόσο στην Κρήτη παλαιότερα, όσο και στα Κύθηρα, αλλά είναι σπανιότατες οι μαρτυρίες γι’ αυτό. Το 1370 σε έγγραφο από την Κρήτη αναφέρεται ο Giorgio Genovese, κάτοικος Χάνδακα.3 Το 1536 σε κατάλογο στρατευσίμων της περιοχής Χανίων-Αποκορώνουαναφέρεται ο Jacomo Zenovese με άτομα της οικογενείας του.4 Στα Κύθηρα το επώνυμο αναφέρεται το 1731 σε ληξιαρχική πράξη (ανάδοχος σε βάφτιση στον Εσταυρωμένο Χώρας) ο Γρηγόρης Γκενουβέζε.5
Στο νησί το επώνυμο φθάνει στο τέλος του 18ου αι. από τη νότια Πελοπόννησο με πρόσφυγες, που εγκαταλείπουν την περιοχή μετά τις άγριες διώξεις των Τούρκων, που εγκατέστησαν ορδές Αλβανών και καταδίωκαν δεινά τον ντόπιο πληθυσμό ύστερα από την εξέγερση που έμεινε γνωστή στην ιστορία ως Ορλωφικά. Το 1788 αναφέρεται στην ενορία Παναγίας Δέσποινας στον Καραβά ένας Giorgi Veso q. papa Gianni.6 Αργότερα, μετά από γάμο η οικογένεια εμφανίζεται στη Χώρα. Το 1843 σε βάφτιση στο Στραπόδι ανάδοχος είναι «η γυνή του Ζαχαρίου Βέζου γεννημένη εις Ποταμόν».7
Σήμερα, την πελοποννησιακή καταγωγή του επωνύμου επιβεβαιώνει πρόσφατη εγκατάσταση στο νησί ατόμου καταγόμενου από την ευρύτερη περιοχή των Βατίκων. Όλες οι άλλες περιπτώσεις οικογενειών με το επώνυμο Βέζος στα Κύθηρα αφορούν άτομα που κατάγονται από την ίδια οικογένεια. Απόγονοι της οικογενείας ανιχνεύονται στην Αθήνα, ενώ αναφέρονται και περιπτώσεις στην Αυστραλία.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Αναφέρθηκε από τον Γ. Χαραμουντάνη από τη Χώρα, στον Επ. Βέζο από τα Βάτικα, ο οποίος εγκαταστάθηκε στα Κύθηρα τη δεκαετία του 1990.
2. Κρητικά επώνυμα, σελ. 41.
3. Mar. Gallina, Diversi livelli di ricchezza e di penuria…, Πλούσιοι και φτωχοί στην κοινωνία της EλληνολατινικήςAνατολής, Bενετία 1998, σελ. 287.
4. Κατάλογος στρατευσίμων, σελ. 298.
5. Ληξιαρχικά βιβλία Kυθήρων, πρ. 417, σελ. 110.
6. Απογραφές Kυθήρων Η΄ 1747 (Η οικογένεια συμπληρώνεται με τη σύζυγο Christina και τα παιδιά Dimitri και Panagioti. Παρατηρούμε ότι το τελευταίο είναι μέχρι σήμερα κύριο βαφτιστικό της οικογενείας.
7. Ληξιαρχικά βιβλία Στραποδίου, ΣΤ΄, σελ. 78.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ
Τα κείμενα για τα επώνυμα και τοπωνύμια, τα οποία δημοσιεύονται εδώ, είναι τα ίδια με όσα έχουν δημοσιευθεί στα αντίστοιχα βιβλία μας ΚΥΘΗΡΑΪΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ, ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΣΤΑ ΚΥΘΗΡΑΪΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ και ΚΥΘΗΡΑΪΚΑ ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ, τα οποία έχουν εκδοθεί από την Εταιρεία ΚυθηραϊκώνΜελετών (κυκλοφορούν και στα αγγλικά από: KytherianAssociation of Australia, KyhterianWorld HeritageFund και Kytherian Publishing and Media). Από τις αναδημοσιεύσεις εδώ απουσιάζουν συνήθως οι βιβλιογραφικές και λοιπές σημειώσεις, είναι δε ευνόητονότι για να αποκτήσει ο αναγνώστης πλήρη εικόνα για κάθε επώνυμο ή τοπωνύμιο είναι απαραίτητο να διαβάσει και τις εκτενείς αναφορές στα εισαγωγικά σημειώματα των παραπάνω βιβλίων, καθώς, χωρίς αυτά, οι γνώσεις του για το θέμα θα παραμένουν ελλιπείς.
Οι εκδόσεις στα Ελληνικά διατίθενται από την Εταιρεία Κυθηραϊκών Μελετών (βλ. στοιχεία στο σχετικό link σε αυτόν εδώ τον ιστότοπο) και στα Κυθηραϊκά βιβλιοπωλεία.
Kythira Online
