Το μοναστήρι του Αγίου Μηνά, όπου ξεκίνησε η Σφαγή της Χίου

Επισκεφτήκαμε τη Ιερά Μονή του Αγίου Μηνά στη Χίο, από όπου ξεκίνησε η φρικιαστική Σφαγή από τους Τούρκους, το 1822.

Η Χίος, πέρα από μοναδική γαστρονομία, υπέροχα τοπία, παραλίες που θέλεις να βουτήξεις μέσα τους και να μην ξαναβγείς, χωριά υπέροχα, που μοιάζουν να έχουν βγει από μεσαιωνικό παραμύθι, έχουν και μια πλούσια ιστορία, που αξίζει κανείς να γνωρίζει. Η Σφαγή της Χίου, μια από τις πιο φρικιαστικές εκδηλώσεις μίσους στη σύγχρονη ελληνική ιστορία, αποτελεί μελανό σημείο της.

Κατά την Αναστάσιμη Θεία Λειτουργία της 2ας Απριλίου του 1822 όπου λειτουργούσε ο Ιεροκήρυκας της Ιεράς Μητροπόλεως Χίου π. Ιάκωβος Μαύρος, οι Τούρκοι ξεκίνησαν τη σφαγή των Χιωτών από το Μοναστήρι του Αγίου Μηνά. Παρά την αρχική αντίσταση και θανάτωση αρκετών Οθωμανών πολιορκητών από τους οπλισμένους κατοίκους του νησιού, υπό τις οδηγίες των Ιωάννη Φατούρου και Κωνσταντίνου Μονογιού (του οποίου υπάρχει προτομή στον ιερό χώρο της Μονής), αμέτρητοι Χιώτες βρήκαν τραγικό θάνατο.

Ας σημειωθεί ότι από τους περίπου 112.000 κατοίκους της Χίου, το Πάσχα του 1822 σφαγιάστηκαν 42.000 και αιχμαλωτίστηκαν 52.000, οι οποίοι και πουλήθηκαν σκλάβοι. Περίπου 22.000 έφυγαν φυγάδες από το νησί. Και κάπου 900 με 1.800 έμειναν πίσω.

Οι οχυρωμένοι χριστιανοί προσπάθησαν να εισέλθουν στη μονή, ενώ όσοι δεν πρόλαβαν, σφαγιάστηκαν από τους Τούρκους. Όσοι είχαν κλειστεί εντός του Καθολικού της Μονής, κάηκαν ζωντανοί και μάλιστα εμφανίζονται στο δάπεδο σχηματισμοί αίματος και κρανίων. Τον Ηγούμενο της Μονής Θεοδόσιο Λουφάκη τον σκότωσαν αμέσως και τον Ιεροκήρυκα της Μητροπόλεως τον ανασκολόπισαν στο Κοντάρι της Αναστάσεως. Γυναίκες με βρέφη και παιδιά, προσπάθησαν να κρυφτούν σε στεγνή φουντάνα στο πίσω μέρος της Μονής -η οποία βρίσκεται ακόμα εκεί και έχει διατηρηθεί στην ίδια μορφή- αλλά προδόθηκαν από τα κλάματα των βρεφών και οι Τούρκοι τους πέταξαν αναμμένα στουπιά και τους έκαψαν όλους ζωντανούς.

Η εκκλησία καταστράφηκε ολοσχερώς, έμεινε μόνο το πάτωμα και τα τείχη τα οποία διατηρούνται στην ίδια μορφή. Όταν γίνονταν οι εργασίες για να ξαναχτιστεί, βρίσκονταν οστά από τα θύματα των Τούρκων κι ένα μέρος τους βρίσκεται στο παρεκκλήσι, ως φόρος τιμής -το θέαμα είναι αντριχιαστικό.

Στο μοναστήρι μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα ζούσαν μοναχές, αλλά πλέον έχει μείνει μόνο μια. Όπως μας ενημέρωσαν, γίνονται εργασίες, με σκοπό ίσως να λειτουργήσει ξανά ως τόπος κατοικίας μοναχών, αλλά σίγουρα να δώσουν μια νέα πνοή στον ιερό αυτό χώρο με την πλούσια ιστορία.

Εδώ και μερικούς μήνες λειτουργεί στον χώρο της Μονής «Το μουσείο της Σφαγής», με τον χαρακτηριστικό επίσημο τίτλο «Ιστορίης απόδεξις ήδε» («αυτή είναι η απόδειξη της ιστορίας») -φράση που προέρχεται από το Προοίμιο των Ιστοριών του Ηροδότου-, το οποίο δημιουργήθηκε στον παλιό χώρο ζωγραφικής της Μονής. Η αρχιτεκτονική και μουσειολογική επιμέλεια είναι του αρχιτέκτονα Μανώλη Βουρνού και η ιστορική υποστήριξη της έκθεσης της ιστορικού Αθηνάς Ζαχαρού-Λουτράρη.

Το εντυπωσιακό αντίγραφο του εμβληματικού πίνακα «Η Σφαγή της Χίου» του Ευγένιου Ντελακρουά/ Φωτογραφία: Bovary.gr

Στην πρώτη αίθουσα συναντά κανείς ένα εντυπωσιακό αντίγραφο του εμβληματικού πίνακα «Η Σφαγή της Χίου» του Ευγένιου Ντελακρουά, του οποίου το πρωτότυπο βρίσκεται στο Μουσείο του Λούβρου.

Tο ένα φύλλο της πόρτας του μοναστηριού/ Φωτογραφία: Bovary.gr

Ακολουθεί η έκθεση που σχετίζεται με τα γεγονότα της Σφαγής, όπου παρουσιάζονται ιστορικά αντικείμενα και πληροφορίες, μέσα από γραπτά και ψηφιακές απεικονίσεις. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το ένα φύλλο της πόρτας του μοναστηριού που έριξαν οι Τούρκοι για να δολοφονήσουν τους Χιώτες -διακρίνονται ακόμα τα σημάδια από τα βόλια των Οθωμανών, αλλά και αποκόμματα από εφημερίδες της εποχής, που δείχνουν το κύμα φιλελληνισμού που προκάλεσε η σφαγή των Χιωτών τον Απρίλιο του 1822.