Το «νερό του Καματερού» και το εμπόριο της ελπίδας

«Όσοι υποφέρουν δεν έχουν άλλη παρηγοριά απ’ την ελπίδα», είχε γράψει ο Ουίλιαμ Σέξπιρ και δεν είναι λίγοι εκείνοι οι επιτήδειοι που «πατάνε» ακριβώς εκεί προκειμένου να κερδίσουν οι ίδιοι πολλαπλά οφέλη. Το «εμπόριο της ελπίδας», άλλωστε, δεν είναι άγνωστη έννοια. Την έχουμε δει πολλές φορές να «πρωταγωνιστεί» σε θλιβερές (έως εξοργιστικές) υποθέσεις εξαπάτησης.

Μια τέτοια υπόθεση, έμεινε γνωστή στην ιστορία ως «το νερό του Καματερού». Τα «συστατικά» της απάτης λίγα και καλά. Ένας δικηγόρος που μπορούσε να πείσει όσους τον άκουγαν να μιλάει, ένα καλό «παραμύθι» και κυρίως μια αρρώστια που εκείνη την εποχή έδειχνε αλλά και ήταν ανίκητη. Ο καρκίνος.

Ο Καματερός μπόρεσε να εξαπατήσει πολλούς πριν καταδικαστεί ως απατεώνας, η ιστορία αυτή, ωστόσο, άφησε ένα μεγάλο μαύρο στίγμα στο «ποινικό μητρώο» του ελληνικού Τύπου που (με λίγες φωτεινές εξαιρέσεις) έπαιξε το παιχνίδι του αετονύχη δικηγόρου προκειμένου να πουλάει εκατοντάδες χιλιάδες φύλλα καθημερινά.

Ο απατεώνας Καματερός και το «θαυματουργό» νερό του

Στις αρχές Φεβρουαρίου του 1976, η Ελλάδα ακούει το όνομα Γιώργος Καματερός. Πρόκειται για έναν 36χρονο τότε δικηγόρο, ο οποίος ούτε λίγο, ούτε πολύ, ανακοίνωσε πως ανακάλυψε το φάρμακο του καρκίνου.

Ο Καματερός ισχυριζόταν πως σε μια από τις πηγές της Κω, νησί από το οποίο καταγόταν, ανακάλυψε ένα ραδιενεργό πέτρωμα, το οποίο το διέλυε σε νερό και με αυτό τον τρόπο παρασκεύαζε το Ήλιον, το νερό που θεράπευε από τις ανίατες ασθένειες.

Ο αδιανόητος αυτός ισχυρισμός μέσα σε λίγες μόνο ημέρες λαμβάνει τεράστιες διαστάσεις. Ο δικηγόρος ξεκινάει και φέρνει στην Αθήνα από την Κω με βυτιοφόρα το «θαυματουργό» νερό κι αρχίζει το εμπόριο της ελπίδας. Πότε σε σωληνάρια σε σκόνη η οποία έπρεπε να διαλυθεί σε νερό, πότε έτοιμο σε μπουκαλάκια με νερό, χρέωνε το εμπόριο της ελπίδας για  20 δραχμές το ένα.

Κάθε ημέρα που περνούσε, η υστερία για το νερό του Καματερού γινόταν όλο και μεγαλύτερη. Όπου γινόταν η διαμονή εκτυλίσσονταν σκηνές αλλοφροσύνης με εκατοντάδες απελπισμένους να συρρέουν για να αποκτήσουν ένα μπουκαλάκι με νερό που θα τους χάριζε την πολυπόθητη υγεία.

Ήταν τέτοιος ο χαμός που γινόταν που ο Καματερός χρησιμοποίησε ακόμα και το γήπεδο της ΑΕΚ για να μοιράσει το νερό του. Για να εξυπηρετηθεί ο κόσμος άνοιξαν δυο θύρες του γηπέδου. Η 14 από την οποία έμπαιναν και η 13 από την οποία έβγαιναν! Ανάμεσα στον απλό κόσμο που στήθηκε στην ουρά για το νερό, σύμφωνα με δημοσιεύματα της εποχής, ήταν και πέντε ποδοσφαιριστές της ΑΕΚ (Σκρέκης, Παπαδόπουλος, Ραβούσης, Δέδες, Στεφανίδης) οι οποίοι περίμεναν καρτερικά να έρθει η σειρά τους. Μέχρι νωρίς το μεσημέρι ο Καματερός είχε ξεπουλήσει.

Και μετά, γέμιζε το επόμενο βυτιοφόρο και πήγαινε στην επόμενη γειτονιά, για να ξεπουλήσει και εκεί. Και το εμπόριο της ελπίδας συνεχιζόταν.

Η μαύρη σελίδα των εγχώριων ΜΜΕ και οι τραγικές συνέπειες

Είναι κάτι παραπάνω από προφανές πως ο Καματερός δύσκολα θα μπορούσε να καταφέρει πολλά από μόνος του. Δυστυχώς, στην εξάπλωση της απάτης διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο τα ΜΜΕ. Στη συντριπτική τους πλειονότητα αφού είδαν τις πωλήσεις να εκτοξεύονται επέλεξαν να παίξουν το «παιχνίδι» του Καματερού και με καθημερινά πρωτοσέλιδα, όχι απλά συντηρούσαν την απάτη αλλά της έδιναν και την απαραίτητη νομιμοποίηση.

Είναι ενδεικτικό πως κάποιες από τις εφημερίδες έφτασαν να πουλάνε ακόμα και μισό εκατομμύριο φύλλα την ημέρα! Χαρακτηριστικό παράδειγμα πως η «Απογευματινή» της 16ης Μαρτίου κυκλοφόρησε με τιράζ 300.000 φύλλων και εξαντλήθηκε από τα περίπτερα όλης της χώρας μέσα σε ελάχιστες ώρες!

Τίτλοι όπως «ο καρκίνος νικήθηκε» ή «και υπουργοί προμηθεύτηκαν το νερό» ή «το νερό σταματά την ανάπτυξη του καρκίνου και ενισχύει την ανοσία» ήταν καθημερινό φαινόμενο. Οι εφημερίδες φιλοξενούσαν και δηλώσεις επωνύμων που επιβεβαίωναν πως το νερό ήταν θαυματουργό. Μεταξύ αυτών και η Γκιζέλα Ντάλι η οποία θεωρούσε (χωρίς ποτέ να έχει επιβεβαιωθεί ιατρικά) πως πάσχει από καρκίνο στο λαιμό και δεν μπορούσε να τραγουδήσει και πως αφού ήπιε το νερό ήταν μια χαρά και υγιέστατη!

Στην κεφαλή της «σταυροφορίας» υπέρ του νερού βρίσκονταν ιστορικές εφημερίδες όπως «Τα Νέα» και η «Απογευματινή». Στον αντίποδα, δεν έπεσαν στην παγίδα οι: «Καθημερινή», «Ελευθεροτυπία», «Εστία», «Ριζοσπάστης» και «Αυγή».

Εκμεταλλευόμενοι τη μαζική υστερία ο Καματερός και οι συνεργάτες του δεν δίστασαν να προτρέπουν τους ασθενείς να σταματήσουν τη φαρμακευτική αγωγή που έπαιρναν γιατί δεν λειτουργούσε αν την έπαιρναν ταυτόχρονα με το «θαυματουργό νερό»! Αποτέλεσμα; Οι γονείς 18 παιδιών που νοσηλεύονταν με λευχαιμία και κακοήθεις όγκους στο νοσοκομείο «Αγλαΐα Κυριακού», σταμάτησαν την κλασική θεραπεία και έδιναν στα παιδιά το νερό του Καματερού. Ως αποτέλεσμα, ένα από τα παιδιά πέθανε και η κατάσταση των υπολοίπων παρουσίασε επιδείνωση…

Το τέλος της δράσης του Καματερού και η αυτοκτονία

Νιώθοντας ανίκητος ο Καματερός άρχισε να κάνει ακόμα και πολιτικά σχέδια για το μέλλον του. Η αντίστροφή μέτρηση, ωστόσο, άρχισε με το θάνατο του παιδιού. Οι φωνές των επιστημόνων άρχισαν να ακούγονται πιο έντονα, ενώ μια-μια και οι εφημερίδες που τον στήριζαν άρχισαν να υποχωρούν.

«Αύριο θα κάνω τυφλό να δει το φως του. Όλοι εδώ την ίδια ώρα. Αν δεν γίνει καλά ο τυφλός, να με πυροβολήσετε με περίστροφο. Επειδή όμως θα γίνει, όλοι μαζί μετά θα πάμε στη Βουλή να τους μιλήσουμε για τη δύναμη που έχει το Ήλιον», είχε πει ο Καματερός σε μια συγκέντρωση και αυτό θορύβησε τον πολιτικό κόσμο της χώρας που ζήτησε από τις Αρχές ν’ αρχίσουν να «ψάχνουν» την περίπτωση του Καματερού.

Όπως είναι φυσιολογικό, μόλις η πολιτεία ασχολήθηκε σοβαρά με την υπόθεση η απάτη αποκαλύφθηκε. Από αναλύσεις που έγιναν αποδείχθηκε πως το νερό αυτό όχι μόνο δεν είχε κάτι το θαυματουργό, αλλά ήταν και επικίνδυνο, αφού περιείχε ραδιενέργεια σε ποσοστό 35-38%.

Το θέμα έφτασε μέχρι τη Βουλή, έγινε αντικείμενο κοινοβουλευτικού ελέγχου μετά από ερώτηση του Προέδρου της ΕΔΑ, Ηλία Ηλιού και πήρε το δρόμο της Δικαιοσύνης. Στις 30 Μαρτίου, η Εισαγγελία Πλημμελειοδικών Αθηνών ασκεί δίωξη κατά παντώς υπευθύνου για την παρασκευή και την διάθεση υλικού επικίνδυνου για τη δημόσια υγεία.

Η δίκη του Καματερού και των συνεργατών του θα γίνει στα μέσα Οκτωβρίου όταν η μανία είχε πλέον κοπάσει και το κλίμα έχει αντιστραφεί πλήρως. Ο Καματερός, στο τέλος της διαδικασίας, καταδικάζεται σε εξαγοράσιμη οκτάμηνη φυλάκιση και πρόστιμο 8.000 δραχμών, ο δε εφοπλιστής – οικονομολόγος  και βασικός συνεργάτης του Γ. Γράτσος σε επίσης εξαγοράσιμη φυλάκιση 4 μηνών και πρόστιμο 5.000 δραχμών.

Μετά την δίκη του ο Καματερός έφυγε για ένα μεγάλο διάστημα στο εξωτερικό όπου ασχολήθηκε με διάφορες (χωρίς επιτυχία, αφού δεν ήταν… θαυματουργές) επιχειρήσεις. Επέστρεψε στην Ελλάδα περίπου 22 χρόνια αργότερα και έζησε στο νησί του. Εκεί, περίπου στις 10 το πρωί της 6ης  Μαΐου του 1998, ο Καματερός αυτοκτόνησε μέσα στο μαγαζί του αδερφού του στο κέντρο της πόλης της Κω, εξαιτίας τεράστιων χρεών που είχε απέναντι σε ιδιώτες και τράπεζες.