Το παράδειγμα της ισπανικής γρίπης του 1918 που απέδειξε πως η απομόνωση σώζει ζωές

Η κοινωνική απομόνωση είναι το μεγαλύτερο όπλο που έχει η ανθρωπότητα στα χέρια της ενάντια στην εξάπλωση του κορονοϊού κι αυτό είναι μια κοινή αλήθεια που φαίνεται να γίνεται αντιληπτή από τους περισσότερους, παρόλο που στην αρχή προκάλεσε αντιδράσεις.

Οι επιστήμονες, καθημερινά, απευθύνουν έκκληση στους πολίτες να κάτσουν στο σπίτι τους και να αποφύγουν τις εξόδους, τονίζοντας πως αυτός είναι ο μόνος τρόπος να προστατέψουν τους ίδιους αλλά και την δημόσια υγεία.

Η ισπανική γρίπη, η οποία πήρε το όνομά της από το γεγονός ότι σε περίοδο αυστηρής λογοκρισίας σε Ευρώπη και Βόρεια Αμερική λόγω πολέμου μόνο ο Τύπος της ουδέτερης Ισπανίας είχε την ευχέρεια να δημοσιεύει αναφορές για το ξέσπασμα της πανδημίας, έπληξε και την Φιλαδέλφεια το καλοκαίρι του 1918.

Εξαιτίας της μόνο στην αμερικανική πόλη έχασαν την ζωή τους 20.000 άνθρωποι τους πρώτους έξι μήνες. Καταλυτικό ρόλο για την εξάπλωση της ασθένειας διαδραμάτισε μια πατριωτική παρέλαση, η οποία πραγματοποιήθηκε στην πόλη στις 28 Σεπτεμβρίου 1918 με στόχο την συγκέντρωση χρημάτων για τις αμερικανικές στρατιωτικές επιχειρήσεις στα μέτωπα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου.

Μάλιστα, σύμφωνα με τα ιστορικά δεδομένα, τρεις μόλις μέρες μετά την παρέλαση, όλα τα κρεβάτια στα 31 νοσοκομεία της Φιλαδέλφειας ήταν γεμάτα με ασθενείς που έφεραν συμπτώματα της γρίπης. Μέχρι το τέλος της εβδομάδας, πάνω από 4.500 άτομα είχαν πεθάνει. Όταν οι πολιτικοί αποφάσισαν να υιοθετήσουν έκτακτα μέτρα και να δώσουν εντολή για απομόνωση, ήταν ήδη αργά.

Mια διαφορετική ιστορία εκτυλίχθηκε στην περιοχή Σεντ Λούις, μόλις 900 μίλια μακριά από την Φιλαδέλφεια. Δύο μόλις μέρες μετά την ανίχνευση των πρώτων κρουσμάτων, στην πόλη έκλεισαν σχολεία, παιδικές χαρές, βιβλιοθήκες, αίθουσες εκδηλώσεων, ακόμα και εκκλησίες. Οι βάρδιες των εργαζομένων ήταν κλιμακωτές, ενώ επιβλήθηκαν περιορισμοί στις βόλτες. Οι δημόσιες συγκεντρώσεις άνω των είκοσι ατόμων απαγορεύτηκαν επίσης.

Tα ακραία τότε, κατά πολλούς, μέτρα που κλήθηκε να πάρει η κυβέρνηση, φαίνεται πως είχαν αποτέλεσμα στην γειτονική πόλη. Εκεί, οι θάνατοι ήταν οι μισοί περίπου απ’ ότι στην Φιλαδέλφεια, σύμφωνα με έγγραφα που έδωσε στην δημοσιότητα η Εθνική Ακαδημία Επιστημών το 2007.

Η περίπτωση της Φιλαδέλφειας φέρνει στο μυαλό την κατάσταση που έχει σήμερα να διαχειριστεί η Ευρώπη. Εάν ένας ιός δεν μπορεί με τίποτα να περιοριστεί, τότε αυτόματα ο επόμενος στόχος είναι η επιβράδυνση της εξάπλωσης του. Η μεταβολή στην καμπύλη της μετάδοσης είναι το ζητούμενο των επιστημόνων και ο στόχος όλων μας.

Περιθώρια δεν υπάρχουν πολλά, όσοι ξέρουν όμως, τονίζουν πως ακόμα είναι νωρίς και αν ξεκινήσουμε τώρα την δράση, τότε σίγουρα θα έχουμε αποτελέσματα. Η εκθετική αύξηση των λοιμώξεων επιβαρύνει δραματικά την ήδη δύσκολη κατάσταση των υγειονομικών συστημάτων περίθαλψης ανά τον κόσμο, αλλά με λιγότερους ασθενείς και περιστατικά, θα έχουμε λιγότερους θανάτους και την ίδια στιγμή πιο θωρακισμένο σύστημα υγείας. Και όλα αυτά με την σειρά τους, θα δώσουν χρόνο στους ερευνητές να αναπτύξουν θεραπείες κατά των ιών και στους γιατρούς να αντιμετωπίσουν με συνέπεια την πληθώρα των περιστατικών.

Σε τέσσερα χρόνια από τώρα, στο μουσείο ιατρικής ιστορίας «Mütter» της Φιλαδέλφειας των Ηνωμένων Πολιτειών θα ολοκληρωθεί η έκθεση «Spit Spreads Death: The Influenza Pandemic of 1918-1919 in Philadelphia» που έχει ως στόχο να εγείρει ερωτήματα για σύγχρονα ζητήματα όσον αφορά την δημόσια υγεία. Η διοργάνωση πέρα από το γεγονός ότι είναι προγραμματισμένη εδώ και καιρό, είναι και πάρα πολύ επίκαιρη, δεδομένων των συνθηκών που έχουν κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου σε ολόκληρο τον πλανήτη.

Σαφώς όταν η έκθεση ξεκίνησε το 2019, επέτειο εκατό χρόνων από τέλος της πανδημία της ισπανικής γρίπης, κανείς δεν είχε στο μυαλό του ότι περίπου ένα χρόνο μετά, η ανθρωπότητα θα ερχόταν και πάλι αντιμέτωπη με μια πανδημία, αυτή του Covid-19 που θα ξεκινούσε από την Κίνα. Η ιστορία επαναλαμβάνεται. Ας πάρουμε τουλάχιστον όλοι μαθήματα και ας δράσουμε αναλόγως.