Το τριπλό στρες που απειλεί την ελιά

Δακοπροσβολή

Η υψηλή θερμοκρασία επηρεάζει τον δάκο. Οι καιρικές και μετεωρολογικές συνθήκες επιβαρύνουν την ελιά, με συνέπειες που μπορεί να επηρεάσουν την παραγωγή και το επόμενο έτος. Προς το παρόν, στις περισσότερες περιοχές όσον αφορά το δάκο, η κατάσταση είναι ήρεμη. Υπάρχουν κάποιες περιοχές όπου έχουν ξεπεράσει το όριο, αλλά λόγω του καύσωνα το πρόβλημα ξεπεράστηκε.

Με θερμοκρασίες 32 βαθμών Κελσίου για λίγες ώρες την ημέρα η θνησιμότητα των προνυμφών μπορεί να υπερβεί το 50%, για να φτάσει στο 100% με θερμοκρασίες άνω των35 βαθμών. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί, όμως, γιατί οι ενήλικες δάκοι δεν είναι νεκροί, αλλά απλά παραμείνουν ακίνητοι σε επαφή με υγρές επιφάνειες.

Το τριπλό στρές

Αν και δεν χρειάζεται να ανησυχούμε για το δάκο, δεν συμβαίνει το ίδιο με τις θερμοκρασίες όσον αφορά την ελιά. Ένα τριπλό στρες επηρεάζει το φυτό: υψηλές θερμοκρασίες, έλλειψη νερού και υψηλή ηλιακή ακτινοβολία. Και στις τρεις περιπτώσεις θέτουν σε κίνδυνο την ικανότητα του δέντρου να αναπτυχτεί και να ολοκληρώσει την ανάπτυξη και την ωρίμανση του καρπού.

Υψηλές θερμοκρασίες

Λόγω των υψηλών θερμοκρασιών οι μεμβράνες των χλωροπλαστών, όπου περιέχεται χλωροφύλλη, μπορεί να υποστούν βλάβη. Η κρίσιμη θερμοκρασία, πάνω από την οποία αρχίζουν να καταστρέφονται οι μεμβράνες, είναι 46-47 ⁰C. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί, επειδή η θερμοκρασία του φύλλου δεν είναι η ίδια με αυτή του περιβάλλοντος. Δεν υπάρχει άμεση μέτρηση των θερμοκρασιών στα φύλλα ελιάς αλλά είναι γνωστό ότι, για τα φύλλα βελανιδιάς, τα οποία είναι παρόμοια σε δομή με εκείνα της ελιάς, οι θερμοκρασίες των φύλλων είναι 4-8 βαθμούς υψηλότερες από αυτή του περιβάλλοντος. Ωστόσο, η κρίσιμη θερμοκρασία εξαρτάται και από την ποικιλία. Για τις Leccino, Frantoio και Coratina, η θερμοκρασία πάνω από την οποία το 50% των φύλλων υφίσταται μόνιμη βλάβη, είναι 50⁰C, για τις Pendolino και Moraiolo είναι 48 ⁰C και 49 για την Maurino. Σε γενικές γραμμές μπορούμε να πούμε ότι με θερμοκρασία περιβάλλοντος υψηλότερη των 35 βαθμών, η ελιά ξεκινά τις φυσιολογικές διαδικασίες αντίστασης, όπως τη σύνθεση των πρωτεϊνών θερμικού σοκ, ή αλλιώς προστατευτικές πρωτεΐνες.

Η λειψυδρία

Είναι γνωστή η ικανότητα της ελιάς να αντέχει στην έλλειψη νερού. Αλλά τι σημαίνει να αντισταθεί; Ουσιαστικά να ξεκινήσει λειτουργίες που θα της επιτρέψουν  να συνεχίσει τη διαδικασία της φωτοσύνθεσης, και, σε περίπτωση σοβαρής ή παρατεταμένης έλλειψης νερού, να προστατέψει το συγκρότημα φωτοσύνθεσης από την οξείδωση. Όντως, τα φύλλα του δέντρου που υποφέρουν από λειψυδρία, πριν από την πτώση τους αποχρωματίζονται.

Φυσικά υπάρχουν συνέπειες και για τους καρπούς. Η έλλειψη νερού μειώνει σημαντικά τον όγκο των φρούτων. Η πλειονότητα των κυττάρων της πούλπας σχηματίζεται πριν την σκλήρυνση του πυρήνα, μα ένας αρκετά σημαντικός αριθμός αναπτύσσεται και μετά. Παρά το χαμηλό αριθμό των κυττάρων, η ελαστικότητα της ελιάς επιτρέπει στα μεμονωμένα κύτταρα να αναπτυχθούν και να μεγαλώσουν περισσότερο. Συνολικά, ως εκ τούτου, θα έχουμε μια χαμηλότερη απόδοση σε ελαιόλαδο, λόγω του μικρότερου αριθμού των κυττάρων, αλλά αν το στρες είναι βραχείας διάρκειας, η ελιά έχει εξαιρετικά περιθώρια ανάκτησης.

Υψηλή ηλιακή ακτινοβολία

Πέρα από ορισμένα όρια και το φως του ήλιου, μπορεί να γίνει επικίνδυνο. Ειδικότερα, όταν έχουμε συνδυασμό έλλειψης νερού και υψηλής ακτινοβολίας. Η  ελιά, σε αυτή την περίπτωση, ενεργοποιεί μηχανισμούς διάχυσης ενέργειας, όπως τον κύκλο των ξανθοφύλλων. Είναι γνωστό ότι οι μηχανισμοί αυτοί παραμένουν ενεργοί για μεγάλο χρονικό διάστημα ακόμα και μετά την παύση του στρες. Προφανώς αυτοί οι μηχανισμοί εξαρτώνται από την ποικιλία, με τη Coratina υποφέρει περισσότερο το στρες, σε σύγκριση με Biancolilla, αλλά έχει μεγαλύτερες δυνατότητες ανάκτησης.

Τρόποι αντιμετώπισης

Άρδευση: Ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες της θερμορύθμισης είναι εξατμισοδιαπνοή. Μέσω αυτής της διαδικασίας η ελιά χάνει θερμότητα και μειώνει τη θερμοκρασία των ιστών, αποφεύγοντας έτσι το οξειδωτικό στρες. Ως εκ τούτου, το σταθερό πότισμα βοηθά στην πρόληψη των ζημιών από υψηλή θερμοκρασία και υψηλή ηλιακή ακτινοβολία.

Χρήση καολίνη / ανθρακικού ασβεστίου και χαλκού: η καολίνη, γνωστή και για τη χρήση κατά του δάκου της ελιάς, είναι αποτελεσματική και κατά της θερμότητας. Δημιουργεί μία μεμβράνη στο φύλλο μειώνοντας έτσι την εξάτμιση, την αύξηση της θερμοκρασίας του ιστού σε σχέση με τη θερμοκρασία περιβάλλοντος και, εν μέρει, αντανακλά την ηλιακή ακτινοβολία.

Πηγή – olivenews.gr