Τρόφιμα: Τι πραγματικά σημαίνουν οι ημερομηνίες λήξης – Τι μπορείτε να τρώτε και τι όχι

Κάθε κάτοικος της Ευρωπαϊκής Ένωσης πετά στα σκουπίδια 131 κιλά φαγητά τον χρόνο, με τα στοιχεία της Eurostat να δείχνουν ότι οι Έλληνες είναι ανάμεσα στους πιο σπάταλους Ευρωπαίους. Στις ΗΠΑ, υπολογίζεται ότι περίπου τα ένα τρίτο της συνολικής προσφοράς τροφίμων, ή αλλιώς 80 εκατ. τόνοι, καταλήγουν στα σκουπίδια. Σε μεγάλο βαθμό, η σπατάλη αυτή έχει να κάνει με την παρερμηνεία και την ασάφεια γύρω από τις ημερομηνίες λήξης.

Το πρόβλημα είναι πολύ σοβαρό, εάν αναλογιστεί κανείς ότι μόνο στις ΗΠΑ, τα τρόφιμα που πετιούνται αντιστοιχούν σε 149 δισεκατομμύρια γεύματα, ενώ για αυτά χρησιμοποιείται σχεδόν το ένα τέταρτο των πόρων καθαρού νερού και το 16% της καλλιεργήσιμης γης της χώρας, συνεισφέροντας κατά 6% στις συνολικές εκπομπές αερίων. Και ενώ τρόφιμα καταλήγουν στις χωματερές σε όλα τα στάδια της παραγωγικής αλυσίδας, περίπου το 50% της σπατάλης γίνεται στο επίπεδο των νοικοκυριών.

«Οι ημερομηνίες λήξης είναι πραγματικά σαν την Άγρια Δύση – δεν υπάρχουν στάνταρ», λέει στον Guardian ο Jeffrey Costantino, εκπρόσωπος της ReFed, μιας μη κερδοσκοπικής οργάνωσης που δουλεύει για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων.

«Δεν υπάρχει τίποτα βέβαιο σε αυτές τις ημερομηνίες σε σχέση με τις ασθένειες που προκαλούνται από τα τρόφιμα», εξηγεί στον Guardian η Andrea Glenn, ερευνήτρια και διαιτολόγος εγγεγραμμένη στο Harvard T H Chan School of Public Health. Το γεγονός ότι τα τρόφιμα ταξιδεύουν πιο μακριά στο παγκόσμιο σύστημα παραγωγής αλλά και οι πρακτικές διαχείρισης των τροφίμων παίζουν σημαντικότερο ρόλο στην ασφάλεια, όπως σημειώνει.

«Οι ημερομηνίες αυτές γενικά αφορούν το πότε θα έχει ένα προϊόν την καλύτερη γεύση ή έως πότε πρέπει να πωλείται το προϊόν και δεν σχετίζονται με την ασφάλεια του τρoφίμου», προσθέτει η Glenn.

Αντ΄αυτού, συστήνει στους καταναλωτές να κοιτάζουν για σημάδια διαρροής στη συσκευασία ή αλλιώς ενδείξεις που μαρτυρούν ότι το τρόφιμο έχει κάποια παράξενη μυρωδιά, γεύση ή χρώμα.

Σύμφωνα με τον Guardian, ένας γενικός οδηγός για το ποια τρόφιμα είναι ασφαλές να καταναλώνουμε, ανεξάρτητα από την ημερομηνία λήξης τους, είναι αυτός:

Φρέσκα φρούτα και λαχανικά

Τα μαραμένα λαχανικά είναι ασφαλή για κατανάλωση. Προσέξτε για άσχημες μυρωδιές ή ορατά σημάδια μούχλας. Είναι καλύτερο να πετάτε τα φρούτα και τα λαχανικά όταν γίνουν καφέ, είναι γλοιώδη, ζαρωμένα ή έχουν άσχημη μυρωδιά.

Γάλα

Το χαλασμένο γάλα συνήθως γίνεται εύκολα αντιληπτό από την ξινή μυρωδιά ή την υφή του, που συχνά αναπτύσσει όγκους. Επομένως μυρίστε και δώστε προσοχή όταν το χύνετε από το μπουκάλι στο ποτήρι. Εάν είναι κατάλληλα συντηρημένο, λογικά παραμένει κατάλληλο για κατανάλωση και μετά την ημερομηνία λήξης.

Αυγά

Τα χαλασμένα αυγά μπορεί να μην έχουν διαφορετική  οσμή ή εμφάνιση, εάν δεν έχουν ραγίσει. Το αλάνθαστο κόλπο για να τα καταλάβετε είναι να βυθίσετε σε νερό. Εάν βουλιάζουν, είναι καλά. Εάν επιπλέουν, μην τα σπάσετε. Εάν ένα αυγό βουλιάζει, αλλά στέκεται κάθετα, καλύτερα να το φάτε αρκετά σύντομα.

Ψωμί

Εάν δείτε κηλίδες πάνω στο ψωμί, είναι σαφές ότι έχει χαλάσει. Μην φάτε μουχλιασμένο ψωμί, ακόμα κι αν κάποια κομμάτια από το καρβέλι  σας φαίνονται εντάξει.

Ωμό κρέας

Μια έντονη μυρωδιά είναι ένα ενδεικτικό σημάδι, αλλά εκτός από αυτό, είναι καλύτερο να μην τρώτε κρέας που σας φαίνεται υπερβολικά γλιστερό ή γλοιώδες. Οι αλλαγές χρώματος μπορεί να είναι φυσιολογικές, οπότε αν το βόειο κρέας έχει γίνει, για παράδειγμα, πιο καφέ, αλλά μυρίζει μια χαρά, πιθανότατα είναι καλό.

Ψάρι

Προσπαθήστε να τρώτε γρήγορα τα φρέσκα θαλασσινά. Τα χαλασμένο ψάρι θα μυρίζει «ψαρίλα», αλλά αν δεν είστε σίγουροι, ελέγξτε την υφή. Αν είναι γλοιώδες και έχει έντονη μυρωδιά, πιθανότατα δεν πρέπει να καταναλωθεί. Στα κατεψυγμένα ψάρια, παρατηρήστε για τα ίδια σημάδια όταν έχουν αποψυχθεί καλά.

Συσκευασμένα τρόφιμα

Τα δημητριακά, τα ζυμαρικά και το ρύζι μπορούν να διαρκέσουν για μεγάλο χρονικό διάστημα εάν φυλάσσονται σωστά. Οι αλλαγές στην υφή και τη μυρωδιά είναι ενδείξεις ότι κάτι δεν πάει καλά, αλλά επίσης κοιτάξτε προσεκτικά τη συσκευασία για σημάδια υγρασίας ή παρασίτων.

Τρόφιμα σε κονσέρβα

Εφόσον η κονσέρβα δεν είναι κατεστραμμένη, το περιεχόμενό της είναι ασφαλές επ’  άπειρο. Όταν φυλάσσονται σωστά, οι κονσέρβες μπορούν να διαρκέσουν για χρόνια, σύμφωνα με το αμερικανικό υπουργείο Γεωργίας. Ελέγξτε τη συσκευασία για σκουριά, χτυπήματα ή φουσκώματα  για να βεβαιωθείτε.

Κατεψυγμένα τρόφιμα

«Η κατάψυξη είναι σαν ένα μαγικό κουμπί pause για τα τρόφιμα. Πραγματικά μπορούν να συντηρηθούν επ΄ άπειρο εκεί», λέει ο Constantino της ReFed. H αλλαγή στο χρώμα που συμβαίνει κάποιες φορές στα τρόφιμα μέσα στην κατάψυξη δεν επηρεάζει την ασφάλειά τους, μπορεί όμως να επηρεάσει τη γεύση. Να κοιτάζετε για ενδείξεις διαρροών μετά την απόψυξη.