«Τσιριγώτικο απόσταγμα εμπειριών και ομορφιάς» | KYΘΗΡΑ, 1975-2022: ΜΙΑ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ

Σχεδόν μισός αιώνας έχει περάσει από τότε που ο πατέρας μου, Γιώργος Κ. Σαββίδης (1920-2005), πρωτοεπισκέφθηκε το νησί που έκτοτε έμελλε να γίνει γι’ αυτόν η «Γη της Επαγγελίας», μια «Νέα Ιθάκη», η δική του «Νέα Ιερουσαλήμ». Αγοράζοντας το «χάλασμα» στα Σκουλιάνικα του Τσιρίγου, τον ορεινό οικισμό πάνω από το Κατούνι στην ευρύτερη περιοχή του Λειβαδίου, δημιούργησε το φιλόξενο σπίτι όπου η οικογένειά μας έρχεται, σχεδόν ανελλιπώς, κάθε χρόνο από τότε – τα τελευταία μάλιστα 17 χρόνια ως προσκύνημα στην μνήμη του. Πόσο του στοίχισε που τα τελευταία οκτώ χρόνια της ζωής του (1997-2005) δεν κατόρθωσε λόγω του εγκεφαλικού που είχε υποστεί και που δυσκόλευε καταλυτικά τις μετακινήσεις του, να έλθει στον αγαπημένο του τόπο, τον «Επίγειο Παράδεισό» του …, την «Νέα Ιερουσαλήμ» του· είχε σπουδάσει στα μαθητικά του χρόνια στο ονομαστό αγγλόφωνο Saint George’s School της Ιερουσαλήμ, όπου μάλιστα είχε διακριθεί, ως τελειόφοιτος το 1937/1938 όχι μόνο στα μαθήματά του, αλλά και στο μαθητικό πρωτάθλημα στίβου καταλαμβάνοντας την 1η θέση στα 100 μέτρα με χρόνο 11’’1 -χρόνο καθόλου ευκαταφρόνητο εκείνα τα χρόνια … Αρκεί να πούμε εδώ ότι στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Ανδρών το 1937 και το 1938 είχαν αντίστοιχα πρωτεύσει στα 100 μέτρα ο (μετέπειτα πασίγνωστος αγωνιστής της Αριστεράς) Γρηγόρης Λαμπράκης και ο Αριστείδης Σακελλαρίου, και οι δύο με χρόνο 11΄΄2!

Ανάμεσα στα βιβλία του που είχε μεταφέρει στη βιβλιοθήκη του στο σπίτι μας, στο νησί, εντόπισα φέτος και την αγγλική μετάφραση του «Ηγεμόνα» (Il Principe) του Νικολό Μακιαβέλλι (1469-1527), του ταλαντούχου αυτού τέκνου της Αναγεννησιακής Ιταλίας με την τόσο γερή κλασσική κατάρτιση στην αρχαία ελληνική και την ρωμαϊκή ιστορία· το αντίτυπο αυτό φέρει την χρονολογία έκδοσης 1938 και απέναντι από τον εσώτιτλο διαβάζουμε: “1941/A.U.B. (=American University of Beirut)/George Savvides/Senior” – ήταν το αντίτυπο που είχε μελετήσει ο ίδιος ως τριτοετής φοιτητής Πολιτικών Επιστημών στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Βηρυτού, στον Λίβανο, στα εικοσιένα του, λίγους μήνες πριν κληθεί, το 1942, να διακόψει τις σπουδές του και να υπηρετήσει στο ελληνικό ναυτικό σε υποβρύχιο της εξόριστης τότε Ελληνικής Κυβέρνησης της Μέσης Ανατολής. ΄Ηταν ένας από τους λίγους διασωθέντες, όταν γερμανική τορπίλλη καταβύθισε το υποβρύχιό του … αλλιώς δεν θα μπορούσα σήμερα να γράφω αυτές τις γραμμές στη μνήμη του. Υπηρέτησε στο ελληνικό ναυτικό ως το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οπότε και τελείωσε τις πανεπιστημιακές του σπουδές, προτού μεταναστεύσει στην Ελλάδα, το 1953 και αφού στο μεταξύ είχε γνωρίσει και είχε νυμφευθεί την μητέρα μου, Μαίρη Μεϊμαράκη, σπουδάστρια πιάνου στο Ωδείο της Ιερουσαλήμ επίσης.

Στα Κύθηρα έγραψε ο πατέρας μου αρκετά από τα ποιήματά του της τελευταίας του δημιουργικής περιόδου (δεκαετίες του ’90 και του 2000, ως το 2004), τα οποία μου παρέδωσε, μαζί με τα παλαιότερα, την περίοδο της βαριάς του νόσησης, πριν «αναχωρήσει». Δεν πρόλαβε, δυστυχώς, να τα δει εκτυπωμένα, παρά την προσπάθεια και τον «αγώνα δρόμου» που κάναμε με τον φίλο εκδότη Δημήτρη Σταμούλη: το βιβλίο κυκλοφόρησε τελικά με τίτλο “Collected poems (1950-2004)” (Αθήνα, Hêrodotos, 2006), ένα χρόνο μετά την εκδημία του – το εξώφυλλο κοσμεί πίνακας με θέμα «αναμαλλιασμένο» δέντρο σε άγρια βλάστηση, έργο του μεγαλύτερου αδελφού του (και θείου μου), Μενέλαου Κ. Σαββίδη (1910-1970), προικισμένου ζωγράφου με εκπληκτικό σχέδιο και με σπουδές στη Γαλλία, που έφυγε δυστυχώς αρκετά νωρίς. Θα είχε ακόμη πολλά να δώσει, ιδίως αν είχε την ευκαιρία να επισκεφθεί τα Κύθηρα … Θυμάμαι με πόση εκτίμηση αναφερόταν στη ζωγραφική του ο αείμνηστος «επίτιμος Τσιριγώτης», ο πρόσφατα χαμένος αγαπημένος μας Γιώργος Δρίζος (1930-2021), εξαίρετος ζωγράφος ο ίδιος με «πινελιές» που τίμησαν ιδιαίτερα το αγαπημένο του κυθηραϊκό τοπίο. Η πρόσφατη απώλεια του υπέροχου αυτού «Ιππότη με την θεϊκή κίτρινη ντε-σε-βώ του»,  είναι «εθνική απώλεια» για τα Κύθηρα (βλ. το κείμενό μου γ’ αυτόν, στα «ΚΥΘΗΡΑΪΚΑ» του Σεπτεμβρίου του 2021/αρ. 371, στην σελ. 6).

Ελπίζουμε στην οικογένειά μας οι δύο Γιώργηδες, Σαββίδης και Δρίζος, φίλοι στην ζωή και λάτρεις των Κυθήρων, να βλέπουν την πρόοδο του αγαπημένου τους νησιού και να χαίρονται εκεί που είναι … Εμείς τιμούμε και θα τιμούμε τη μνήμη τους.-

Αλέξιος Γ.Κ. Σαββίδης

Καθηγητής Ιστορίας Μεσαιωνικών & Βυζαντινών Χρόνων

στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου (Καλαμάτα)

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΚΥΘΗΡΑΪΚΑ ΣΤΟ ΦΥΛΛΟ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2022