Βάζουν «φωτιά» οι ανεμογεννήτριες!

Δώδεκα χρόνια μετά από την πρώτη φορά που «έσκασε» το θέμα με τις ανεμογεννήτριες στα Κύθηρα, αυτό επανήλθε μόλις το μήνα που πέρασε και έδωσε πάλι αφορμή σε νέο γύρο συζητήσεων και αντιπαραθέσεων. Ας θυμηθούμε τι είχε γίνει τότε. (Η δημόσια συνεδρίαση του Δ.Σ. για το ίδιο θέμα έγινε στις 25 του μήνα και σε αυτήν αναπτύχθηκαν οι θέσεις του Δημάρχου και των συμβούλων, με συμμετοχή και του κοινού και με ενδιαφέρουσες τοποθετήσεις. Εδώ καταγράφεται το αναλυτικό θέμα που ετοίμασαν τα «Κ» για τις ανεμογεννήτριες).

Το Φεβρουάριο του 2008 είχε γίνει γνωστό ότι εταιρείες ζήτησαν έγκριση για εγκατάσταση ανεμογεννητριών στα Κύθηρα. Σημειώνουμε ότι τότε το καθεστώς αδειοδότησης ήταν διαφορετικό και υπήρχε απόλυτη απαγόρευση σε Ζώνες Προστασίας και  περιοχές Natura. Οι πρώτες κάλυπταν μεγάλη έκταση (από Μυλοπόταμο μέχρι Μουδάρι) και οι δεύτερες μικρή σχετικά έκταση σε Δραγονέρες, Αβλέμονα και όμορες περιοχές (είχαμε δημοσιεύσει σχετικούς χάρτες). Τότε είχαν ξεσπάσει ισχυρές αντιδράσεις και, είναι αλήθεια, υπήρχε και σοβαρό έλλειμμα  ενημέρωσης, το οποίο είχε επηρεάσει και τον τύπο. (Όσον μας αφορά έχουμε κάνει σχετική ….αυτοκριτική τον Ιούνιο 2017 και λίγο αργότερα). Τότε, πάντως, το θέμα δεν είχε προχωρήσει, όχι εξ αιτίας των όποιων αντιδράσεων, αλλά για έναν εντελώς διαφορετικό λόγο. Το παραγόμενο ρεύμα έπρεπε να διοχετευθεί στο δίκτυο και να «φθάσει» στους Μολάους, όμως μέχρις εκεί δεν υπήρχε ικανοποιητικό δίκτυο μεταφοράς με τις απαραίτητες προδιαγραφές και αυτό έπρεπε να γίνει και να το πληρώσει κάποιος. Οι εταιρείες δεν είχαν διάθεση για κάτι τέτοιο και η ΔΕΗ δεν είχε κονδύλια. Αυτά, τουλάχιστον, είχαν αναφερθεί τότε και επαναλαμβάνονται με κάθε επιφύλαξη. (Όσον αφορά όσους εμφανίζονται τώρα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και κατηγορούν την τότε δημοτική αρχή για το χειρισμό της να πούμε ότι μπορεί να είχε πολλά, όμως στο θέμα αυτό δεν είχε προχωρήσει λάθος, τουλάχιστον σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε). Τώρα, το θέμα επανήλθε μετά την εκπεφρασμένη βούληση της κυβέρνησης να διακόψει εντελώς την παραγωγή ρεύματος από λιγνίτη για περιβαλλοντικούς λόγους και να αυξήσει αυτήν από αιολική ενέργεια και γενικά από ΑΠΕ. Όμως, για να μην νομίζουμε ότι όλα ξεκίνησαν ξαφνικά μόλις χθες, η χώρα μας είχε σταθερή πορεία τα τελευταία χρόνια προς αύξηση της παραγόμενης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Όσον αφορά την αιολική ενέργεια μπορούμε να δούμε την πορεία αύξησής της εδώ. Από το 2007 που είχαμε 875 μεγαβάτ (ΜW) είχαμε (σε μεγαβάτ): (Πηγή: ΗWEA wind energy statistics)

2015                 2016                 2017                 2018                 2019

2.135                2.368                2.650                2.849                3.576

Σύμφωνα με την ΕΛΕΑΤΕΝ το καλλίτερο έτος για τη λειτουργία αιολικών πάρκων ήταν το 2017 όταν προστέθηκαν στο σύστημα 282MW 12% πάνω από το 2016, ενώ το 2019 είχαμε 727MW  επιπλέον και η συνολική συμμετοχή της αιολικής ενέργειας έφθασε το 14%. Για μία σύγκριση σε ανεμογεννήτριες, το 2018 προστέθηκαν 103 και το 2019 ακόμη περισσότερες, με τις εγκαταστάσεις μεγάλων αιολικών πάρκων σε Κρήτη, Καφηρέα κ.α. , ενώ είχαμε και σε πολλά νησιά των Κυκλάδων πρόσφατες αδειοδοτήσεις ή εγκαταστάσεις από παλαιότερες άδειες.

Για να δούμε τι γίνεται στην Ευρώπη (στοιχεία 2018), στην οποία η Ελλάδα έχει (μαζί με την Ολλανδία) την 9^η θέση σε παραγωγή αιολικής ενέργειας. Την πρώτη θέση έχει η Δανία με 41% στο σύνολο της παραγωγής (ήδη 47%). Εκεί μάλιστα το παραγόμενο από ΑΠΕ ρεύμα φθάνει να καλύπτει το 74% των αναγκών και έχουν εγκατασταθεί ανεμογεννήτριες στις παρυφές μεγάλων πόλεων και μεγάλα αιολικά πάρκα στις ακτές μερικά πολύ κοντά σε αρχαιολογικούς και τουριστικούς χώρους. Τη Δανία ακολουθεί η Ιρλανδία με 28%, η Πορτογαλία με 24%, η Γερμανία με 21% και η Αγγλία με 18% (στοιχεία:World Economic Forum). Στην Ισπανία, μεγάλο παίχτη στα αιολικά και τα φωτοβολταϊκά, αναζητώντας χώρους για ένα μικρό πάρκο για πάνελ αποφάσισαν με τη σύμφωνη γνώμη των κατοίκων να χρησιμοποιήσουν τους …τάφους σε ένα νεκροταφείο!  Αντίστοιχα στη Σκωτία, που καλύπτει μεγάλο μέρος των αναγκών της από υπεράκτια αιολικά πάρκα, κατάφεραν για μία ολόκληρη μέρα να καλύψουν όλες τις ανάγκες τους με χρήση μόνον ΑΠΕ.

Είναι όμως όλα θετικά, όσον αφορά τα αιολικά πάρκα; Δεν έχουν επιπτώσεις και αυτά και γι’ αυτές δεν έχουμε σφοδρές αντιδικίες και αμφισβητήσεις για το αν και πού θα πρέπει να γίνουν εγκαταστάσεις; Αν δούμε τα ιλιγγιώδη μεγέθη ενέργειας που απαιτούνται για τα 8 περίπου δις κατοίκων του πλανήτη μπορούμε να αποκτήσουμε και μία ιδέα για τις επιπτώσεις από τη χρήση κάθε είδους πηγής παραγωγής ενέργειας.

Όσον αφορά τις ανεμογεννήτριες, δύο κυρίως είναι οι σημαντικότερες επιφυλάξεις. Η μία αφορά την αισθητική στους τόπους εγκατάστασης και η άλλη την παράμετρο της θανάτωσης μεγάλων αρπακτικών. (Παραλείπουμε βέβαια όσα λένε οι «ψεκασμένοι»…) Στην τελευταία θα πρέπει να προσθέσουμε και τις πρόσφατες έρευνες που δείχνουν ομαδικές θανατώσεις εντόμων, πολλά από τα οποία είναι ιδιαίτερα χρήσιμα στη φύση. Η αισθητική ασφαλώς αφορά ένα ποσοστό, το οποίο ενοχλείται και ένα άλλο που δεν ενοχλείται ή είναι αδιάφορο. Σε πολλά κράτη το τελευταίο είναι το πολυπληθέστερο τμήμα, εξάλλου η αισθητική είναι καθαρά υποκειμενικό θέμα. Αυτό λύνεται εν μέρει αν λαμβάνεται σοβαρά υπ’  όψιν των αρχών που δίνουν τις άδειες ότι αυτές πρέπει να μην είναι πολύ κοντά σε αστικές περιοχές, σε επισκέψιμους αρχαιολογικούς χώρους και σε τουριστικές εγκαταστάσεις, όπως πλαζ, ξενοδοχεία κλπ. (Χαρακτηριστικά για τα Κύθηρα στις αδειοδοτήσεις των περιοχών, που ζητήθηκαν και των οποίων έγινε χωροθέτηση το 2008   και αναφέρονται και σήμερα  είχε ληφθεί υπ’  όψιν σειρά παραμέτρων, όπως οι παραπάνω). Περισσότερο σημαντικό είναι το θέμα των αποδημητικών και των αρπακτικών. Για το πρώτο μπορεί να αναφερθεί ότι στα Κύθηρα τα αποδημητικά που εισέρχονται στο νησί ακολουθούν κατά κύριο λόγο πορεία εισόδου από ανατολικά και νότια/νοτιοδυτικά γι’  αυτό εκεί είναι (ήταν, μάλλον…) οι καλλίτεροι κυνηγότοποι. Όμως εδώ έρχεται και ο αντίλογος. Γιατί δεν υπάρχουν αντιδράσεις, τουλάχιστον ίσης πίεσης για το κυνήγι εξ αιτίας του οποίου χάνονται  πολλαπλάσιοι αριθμοί πουλιών, από όσα χάνονται με τις ανεμογεννήτριες; Ίσως γιατί, αν υπήρχαν,  θα ξεσήκωναν σφοδρές αντιδράσεις από τους κυνηγούς, οι οποίοι έχουν δύναμη και είχαν μέχρι πρότινος και δικό τους κόμμα! Όσο κι αν φαίνεται παράξενο πιο σημαντικό είναι το πρόβλημα με τα έντομα, το οποίο μάλλον είναι άγνωστο! Τέλος, δεν πρέπει να θεωρείται ασήμαντο το γεγονός ότι πολλά μέρη των ανεμογεννητριών δεν είναι ανακυκλώσιμα. Κι εδώ όμως, ανάλογα προβλήματα και ακόμη πιο σημαντικά έχουμε με τα κατάλοιπα του πετρελαίου, τη ρύπανση της ατμόσφαιρας από την καύση του λιγνίτη και των υδρογονανθράκων, ενώ γράφουμε αλλού με τα κατάλοιπα της πυρηνικής ενέργειας, οπότε όλα αυτά μπαίνουν ασφαλώς στην ίδια ζυγαριά.

Και πάμε σε μία άλλη, μάλλον άγνωστη στους πολλούς, παράμετρο. Είδαμε παραπάνω ότι ο πλανήτης μας έφθασε να φιλοξενεί κοντά 8δις ανθρώπους. Η ενέργεια που καταναλώνεται για τις ανάγκες όλων αυτών ανέρχεται σε ιλιγγιώδη νούμερα, τα οποία θα αυξηθούν εκθετικά αν έχουμε ακόμη και μικρή ανάπτυξη σε υπανάπτυκτες σήμερα χώρες της Αφρικής, της ΝΑ Ασίας και της Λατ. Αμερικής. Και το ερώτημα είναι: μπορούν οι ΑΠΕ, όσο κι αν αυξηθούν, να καλύψουν μεγάλο μέρος αυτών των αναγκών; Την απάντηση εδώ μπορεί να δώσει ένα  άρθρο του Mark Mills στελέχους του Manhattan Institute, το οποίο μπορείτε να διαβάσετε στον παρακάτω ιστότοπο, αφού είναι πολύ μεγάλο για να αναδημοσιευθεί εδώ. https://www.kythiraika.gr/41-avoles-alitheies-gia-tin-nea-oikonomia-tis-energeias/

Για  να πάρετε όμως μία ιδέα μπορείτε να διαβάσετε εδώ τρεις μόνο από αυτές τις «άβολες αλήθειες».

– «Η αποθήκευση της ενέργειας που αντιστοιχεί σε ένα βαρέλι πετρέλαιο, το οποίο ζυγίζει περίπου 150 κιλά, απαιτεί περίπου 10.000 κιλά μπαταριών Tesla (που στοιχίζουν 200.000 δολάρια).

– Η μεταφορά της ενέργειας που αντιστοιχεί στα καύσιμα που χρησιμοποιεί ένα αεροσκάφος σε μία πτήση από την Αμερική στην Ασία θα απαιτούσε μπαταρίες τύπου Tesla αξίας 60 εκατομμυρίων δολαρίων, οι οποίες θα ζύγιζαν πέντε φορές περισσότερο από το ίδιο το αεροσκάφος.

-Για την κατασκευή των μπαταριών που χρειάζονται για την αποθήκευση της ενέργειας ενός μόνο βαρελιού πετρελαίου απαιτείται το ενεργειακό ισοδύναμο 100 βαρελιών πετρελαίου».

Αυτά και μόνο τα στοιχεία είναι εφιαλτικά, αλλά μπορούμε να πούμε όχι σε μία τεχνολογία που διαρκώς εξελίσσεται και είναι περισσότερο φιλική στο περιβάλλον, τουλάχιστον σε σχέση με αυτές που τώρα χρησιμοποιούμε; Γιατί λέμε, ας πούμε, όχι στις ανεμογεννήτριες. Τι άλλους δρόμους έχουμε; Το πετρέλαιο, το οποίο, εκτός του ό,τι τελειώνει σε λίγα χρόνια ρυπαίνει περισσότερο; Το λιγνίτη (σήμερα παράγεται με αυτόν κοντά στο 50% της ενέργειας που καταναλώνεται στην Ελλάδα) που τείνει να εγκαταλειφθεί, αφού επιβαρύνει την ατμόσφαιρα με εκατομμύρια τόνους επιβλαβών ουσιών και βλάπτει αποδεδειγμένα όσους κατοικούν κοντά στα σημεία καύσης του; Το φυσικό αέριο, που είναι μεν πιο φιλικό στο περιβάλλον, αλλά δεν είναι ατελείωτο, όπως το πετρέλαιο; Και τέλος την πυρηνική ενέργεια, που ένα ατύχημα μπορεί να καταστρέψει όλο τον πλανήτη, ενώ δεν έχει βρεθεί ασφαλής τρόπος να αποθηκεύονται τα ραδιενεργά απόβλητα; Δεν αναφέραμε τα φωτοβολταϊκά, καθώς η συμβολή τους, μέχρι τώρα στο ενεργειακό ισοζύγιο είναι σχετικά μικρή, παρά ταύτα και αυτά εξελίσσονται με  ραγδαίους ρυθμούς. Αλλά, αλήθεια, πόσο χρόνο έχουμε για να τον σπαταλούμε σε άγονες αντιπαραθέσεις; Ας δούμε ελάχιστα, αλλά συγκλονιστικά, μεγέθη της επίδρασης των ορυκτών καυσίμων στο περιβάλλον.

«Οι εκπομπές των οξειδίων του αζώτου στην ατμόσφαιρα από τα ορυκτά καύσιμα και από την καύση της βιομάζας και οι εκπομπές του διοξειδίου του θείου από τη βιομηχανία ξεπέρασαν τις εκπομπές από φυσικές πηγές αυξάνοντας δευτερογενώς τις συγκεντρώσεις των αιωρούμενων σωματιδίων με συνέπειες στην υγεία. Τα τελευταία σαράντα χρόνια καταστρέψαμε όσο όζον παρήγαγε η φύση μέσα σε 1,5 δισεκατομμύρια χρόνια. Τον τελευταίο αιώνα απελευθερώσαμε στην ατμόσφαιρα τόσο διοξείδιο του άνθρακα όσο χρειάστηκε η φύση να απομακρύνει μέσα σε 1 δισεκατομμύριο χρόνια στα πρώτα στάδια της φωτοσύνθεσης». (Ακαδημαϊκός Χρ. Ζερεφός, Α.Π.Θ. 2020)

Μένει μία ελπίδα για την ανθρωπότητα, την οποία ακόμη δεν μπορούμε να την μετρήσουμε. Την ενέργεια από την πυρηνική σύντηξη, που θα είναι καθαρή, ατελείωτη και θα έχει πρώτη ύλη το νερό! Ακόμη όμως δεν βρέθηκε τρόπος να συμφέρει και οικονομικά, παρά τις εργώδεις προσπάθειες 3 τεράστιων ερευνητικών κέντρων (ΗΠΑ, Ε.Ε., Ιαπωνία). Άρα, τι μένει;

Μένει ότι ο άνθρωπος πρέπει να επιμείνει και να χρησιμοποιεί κάθε μέθοδο που θα του προσφέρει ενέργεια με φθηνό και ασφαλή τρόπο. Μέχρι η τεχνολογία να λύσει το πρόβλημα ή μέχρι να συμβεί ένα απευκταίο! 

Με όλα αυτά πάμε επομένως στο συμπέρασμα. Και οι ανεμογεννήτριες είναι ένα μέσο που δεν πρέπει αλόγιστα να απορριφθεί, ούτε άκριτα να θεωρηθεί ως πανάκεια. Δεν πρόκειται για σωτηρία, ούτε όμως για καταστροφή. Μάλιστα έχει και κάποια στοιχεία που μπορεί να βελτιώσουν μερικά από τα αρνητικά του. Εάν συμφωνηθεί σωστή χωροθέτηση, μακριά από κατοικημένες και τουριστικές περιοχές και περιορισμένος αριθμός, δεν μπορούμε να δούμε γιατί θα έπρεπε να είμαστε κάθετα αρνητικοί σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, αφού, με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, δεν έχουμε κάποια άλλη εναλλακτική. Και εδώ έρχονται και μερικές ακόμη παρατηρήσεις.

Πώς θα δικαιολογήσουμε μία κάθετη άρνησή μας, όταν αυτό θα σημαίνει ότι κάποιοι άλλοι συνάνθρωποί μας (Πτολεμαΐδα, Μεγαλόπολη κλπ) θα υφίστανται τις συνέπειες του λιγνίτη, τον οποίο πάμε να αποφύγουμε με τις ΑΠΕ; Αλλά, μήπως το πετρέλαιο είναι καθαρό καύσιμο; Δεν μολύνει την ατμόσφαιρα και για το λόγο αυτό εγκαταλείπεται προς χάριν του φυσικού αερίου, που είναι πιο φιλικό στο περιβάλλον; Όμως και για το τελευταίο δεν έχουμε και στον τόπο μας σοβαρές αντιρρήσεις στην εξόρυξή του (εάν και εφ’ όσον βέβαια βρεθεί πρώτα); Τι μένει τελικά; Να αγοράζουμε ενέργεια από τις άλλες χώρες, την οποία όμως  πληρώνουμε ακριβά (το 19% των αναγκών της χώρας το 2019 καλύφθηκε από εισαγωγές), ενώ σε μερικές αυτή παράγεται από πυρηνικούς σταθμούς, τους οποίους εμείς επίσης (και σωστά) εξορκίζουμε. Ή μήπως δεν μας νοιάζει όταν όλα αυτά επιβαρύνουν άλλες χώρες και την τσέπη μας βέβαια, για να ζητάμε στη συνέχεια δανεικά ακόμη και από αυτούς (Γαλλία, Ιταλία κλπ) που μας πουλάνε ενέργεια; Σε εμάς, τον εξυπνότερο λαό της γης! Αληθινό σταυρόλεξο θα πείτε για όλα αυτά, αλλά καλά είναι να ξέρουμε και πέντε πράγματα πριν βρεθούμε σε καμία συγκέντρωση που θα ζητάνε όλοι να μην μπουν ανεμογεννήτριες στον τόπο μας, να μην γίνουν αναζητήσεις και εξορύξεις υδρογονανθράκων στην αυλή μας, να μην γίνουν πυρηνικοί σταθμοί στη χώρα μας, να μην, να μην, να μην. Και τελικά από πού θα παίρνουμε ρεύμα; Ή και αυτό θα το απαρνηθούμε; Γιατί μόνο τότε θα μπορούσαμε να είμαστε συνεπείς με τις αρνήσεις μας. Να γυρίσουμε στις σπηλιές. Που μπορεί να μην είναι και τόσο κακή ιδέα τελικά!

Θα ξεπεραστούν τα προβλήματα; Και τι γίνεται με την ιδιοκτησία;

Ως εδώ γράψαμε μία νηφάλια ανασκόπηση του θέματος χωρίς να αναφερθούμε σε μία κρίσιμη ιδιαιτερότητα, η οποία μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα. Είπαμε στην αρχή ότι την προηγούμενη φορά οι εταιρείες που είχαν ενδιαφερθεί είχαν «κολλήσει» στο κόστος της γραμμής μεταφοράς της παραγόμενης ενέργειας. Και δεν είχαν προλάβει να εξετάσουν μία άλλη κρίσιμη παράμετρο σχετικά με την ιδιοκτησιακή ιδιαιτερότητα. Στα Κύθηρα έχουμε δύο ιδιοκτήτες, αλλά τρεις ιδιαιτερότητες. Ο ένας είναι οι ιδιώτες, που έχουν τίτλους ιδιοκτησίας και μάλιστα τώρα τους κατοχυρώνουν μέσω κτηματολογίου. Ο άλλος είναι ο ιδιοκτήτης όλων των μη ιδιωτικών εκτάσεων, ο Δήμος και την περιουσία αυτή την διαχειρίζεται η Εγχώριος. Και τέλος έχουμε τις αδέσποτες και εγκαταλειμμένες  γαίες, οι οποίες επίσης περιέρχονται στην Εγχώριο, εάν δεν εμφανιστούν ιδιοκτήτες μέχρι την τελική ανάρτηση των ιδιοκτησιακών τίτλων. Εδώ προκύπτουν πάλι μερικά ερωτήματα, με την προϋπόθεση πάντα της προηγούμενης χωροθέτησης των εγκαταστάσεων. Γιατί θα πρέπει Δήμος και Εγχώριος να αποποιηθούν ένα τρόπο αύξησης των εσόδων τους; Ζητάμε –και σωστά-  έργα, όμως πολλά από αυτά καλύπτονται από τα έσοδα του Δήμου ή του κράτους. Αν μερικοί έχουν χρόνο ας δουν τι είχε καταφέρει να κάνει ένα μικρό χωριό στη Μαγνησία, η Ανάβρα, πριν ενωθεί με γειτονικό δήμο.  Και είχε τη σύμφωνη γνώμη της συντριπτικής πλειοψηφίας των πολιτών, όταν είχαν εγκατασταθεί και ανεμογεννήτριες από τις οποίες είχε σημαντικό όφελος. Απλά εκεί δεν κραύγαζαν, αλλά συζητούσαν! Αλλά, ας πούμε ότι Δήμος και Εγχώριος αδιαφορούν. Ποίος μπορεί να αποτρέψει ιδιώτες να ενοικιάσουν τη γη τους ή και να την πωλήσουν για να εγκατασταθούν εκεί ανεμογεννήτριες ή φωτοβολταϊκά; Και πόσο χειρότερο θα είναι αυτό από το να την πωλήσουν σε Κινέζους φερ’ ειπείν, οι οποίοι έχουν ήδη κάνει σειρά αγορών στο νησί; Μπορεί να υπάρχει απαγόρευση σε αυτό; Και ερχόμαστε στο τελευταίο εμπόδιο, αυτό που αναφέραμε στην αρχή. Πρώτα πρέπει να δούμε αν συμφέρει τους ενδιαφερομένους να εγκαταστήσουν κάποιες ανεμογεννήτριες στα Κύθηρα, αν πρόκειται να πληρώνουν και το κόστος μεταφοράς. Δεν γνωρίζουμε τι έχει γίνει στον τομέα αυτόν, ούτε παίρνουμε θέση αν είναι καλό ή κακό. Απλά για να δούμε και τον χρονικό ορίζοντα των γεγονότων…..

Αφήσαμε τελευταίο ένα ακόμη θέμα, αν και είναι αδύνατον σε ένα άρθρο μας να τα καλύψουμε όλα. Τι γίνεται με τα αιολικά υπεράκτια πάρκα; Ήδη έχουν αδειοδοτηθεί κάποια στη Βόρ. Ελλάδα και ακολουθούν και άλλες περιοχές. Το εμπόδιο γι’  αυτά στις Ελληνικές θάλασσες είναι το βάθος, καθώς σήμερα η τεχνολογία επιτρέπει με ενδιαφέροντες, οικονομικά, όρους εγκατάσταση σε βάθος μέχρι 400μ. Σύντομα ασφαλώς θα ξεπεραστεί κι αυτό. Και εδώ έχουμε ένα ακόμη ερώτημα. Αλήθεια, είναι ηλίθιοι, διεφθαρμένοι, ενάντιοι στο περιβάλλον, εξαρτημένοι από συμφέροντα και άλλα πολλά όσοι στη Δανία, στη Γερμανία, στην Πορτογαλία, στην Αγγλία, στην Ιρλανδία, στην Ισπανία και όπου αλλού, που έχουν γεμίσει τα πάντα με ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά σε μία προσπάθεια να γλυτώσουν από τα στερεά καύσιμα και τον πυρηνικό εφιάλτη; Και για να μην μένουμε με διάφορες λανθασμένες εντυπώσεις, η ενέργεια από ανεμογεννήτριες στην Ε.Ε. ήταν το 2017 η δεύτερη μεγαλύτερη πηγή ηλεκτρικής ενέργειας! (πηγή: ecopress Κ. Βουτσαδάκης).

Αυτά και μόνον και πάμε παραπέρα στη συζήτηση, χωρίς κομματικά ματογυάλια, ιδεολογικές αγκυλώσεις, προκαταλήψεις κάθε είδους και, πάνω απ’  όλα χωρίς συμμετοχή στις συζητήσεις των μέσων κοινωνικής δικτύωσης με απλοϊκά συνθήματα, καταστροφολογίες, ψεκασμούς κάθε είδους και γνώμες αγνώστων «ειδικών» της συμφοράς.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΚΥΘΗΡΑΪΚΑ ΣΤΟ ΤΕΥΧΟΣ ΜΑΡΤΙΟΥ 2020