Βλάπτει σοβαρά την υγεία η αλλαγή της ώρας;

Ο πρώτος που υποστήριξε ότι, φέρνοντας τους δείκτες των ρολογιών τους μία ώρα μπροστά, οι πολίτες θα συνέβαλαν στην εξοικονόμηση ενέργειας, ήταν ένας από τους εθνοπατέρες των ΗΠΑ, ο Βενιαμίν Φραγκλίνος, το μακρινό 1784. Αλλά πέρασαν δεκαετίες πολλές έως ότου τελικά εφαρμοστεί το εν λόγω μέτρο. Στην Ελλάδα, η θερινή ώρα εφαρμόστηκε για πρώτη φορά, δοκιμαστικά, το καλοκαίρι του 1932, για διάστημα δύο μηνών, αλλά η ιδέα εγκαταλείφθηκε γρήγορα.

Στην Ευρώπη η αλλαγή της ώρας αποφασίστηκε στον απόηχο της μεγάλης πετρελαϊκής κρίσης του 1973. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προσπαθούσε να ρυθμίσει το ζήτημα από το 1976. Αυτό, ωστόσο, κατέστη δυνατό τέσσερα χρόνια μετά, το 1980, με μια ιστορική οδηγία που καθόριζε τις διατάξεις για την κοινή θερινή ώρα και τέθηκε σε εφαρμογή την επόμενη χρονιά. Στην Αγγλία και την Ιρλανδία, η αλλαγή της ώρας είχε ήδη καθιερωθεί από το 1916 και στην Ιταλία από το 1966. Δέκα χρόνια μετά ήρθε η σειρά της Γαλλίας, το 1978 ακολούθησε η Ελλάδα ενώ στη Γερμανία και τη Δανία το μέτρο υιοθετήθηκε το 1980.

Τελικά από το 1996 και μετά, όλοι οι πολίτες της ΕΕ την τελευταία Κυριακή του Μαρτίου φέρνουν τους δείκτες των ρολογιών τους μια ώρα μπροστά ενώ την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου η τάξη αποκαθίσταται. Σήμερα, ωστόσο, υπάρχουν κάποιοι στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που τάσσονται υπέρ της κατάργησης της θερινής ώρας. Και για αυτό ζητούν από την Κομισιόν την «εις βάθος επανεξέταση» της σχετικής οδηγίας. Η αλλαγή της ώρας δύο φορές τον χρόνο –υποστηρίζουν– πέρα από το ότι δεν αποδεικνύεται τόσο βολική σε πρακτικό επίπεδο, μπορεί να «βλάψει την υγεία των πολιτών».

Ποιες είναι οι συνέπειες;

Οι συνέπειες του περάσματος από τη θερινή στη χειμερινή ώρα (και αντίστροφα) έχουν αναλυθεί διεξοδικά μέσω πολλών σχετικών μελετών. Και αφορούν κυρίως τη μεταβολή του κύκλου του ύπνου. Έρευνα του πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια που δημοσιεύτηκε στην ιατρική επιθεώρηση Journal of Experimental Criminology, αποκάλυψε πως σε κάποιες πόλεις των ΗΠΑ οι επιθέσεις κατά ατόμων μειώνονται κατά 2,9% όταν οι κάτοικοι κοιμούνται μια ώρα λιγότερο, μετά το πέρασμα, δηλαδή, από τη χειμερινή στη θερινή ώρα, ενώ αυξάνονται κατά 2,8% όταν οι δείκτες των ρολογιών γυρίζουν πίσω. Άλλες μελέτες έδειξαν, ωστόσο, πως όταν κοιμόμαστε μια ώρα λιγότερο αυξάνονται τα τροχαία ατυχήματα και οι τραυματισμοί εν ώρα εργασίας ενώ έχει επίσης παρατηρηθεί πως τα χρηματιστήρια καταρρέουν συνήθως κατά τη διάρκεια των επτά μηνών θερινής ώρας.

Το βάρος μιας επιπλέον ώρας

Έπειτα από έρευνα που διεξήχθη για λογαριασμό της Phillips από την συμβουλευτική εταιρεία Strive Insight, σχεδόν ένας στους δύο (το 48%) από τους 600 συμμετέχοντες ηλικίας από 24 έως 65 ετών παραπονέθηκε για σημαντικές παρενέργειες που σχετίζονται με την αλλαγή της ώρας. Διαπιστώθηκε επίσης πως η επιστροφή της χειμερινής ώρας επιβαρύνει περισσότερο τους ανθρώπους από το πέρασμα στη θερινή ώρα. Αλλά το 1/3 των ατόμων που συμμετείχαν στην έρευνα δήλωσε πως αντιμετωπίζει προβλήματα ύπνου καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Τα κύρια συμπτώματα που παρουσιάζουν εκατομμύρια άνθρωποι κάθε χρόνο μετά την τελευταία Κυριακή των μηνών Οκτωβρίου και Μαρτίου είναι μειωμένη ενεργητικότητα, αίσθημα κόπωσης, υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας και αδυναμία συγκέντρωσης. Η χειμερινή ώρα προκαλεί επίσης νευρικότητα (σε ποσοστό 27% έναντι 19%), κυκλοθυμία (26% έναντι 20%) αλλά και κατάθλιψη (26% έναντι 20%) λόγω της περιορισμένης ηλιοφάνειας.

Φθινοπωρινή βραδύτητα

Η επιστροφή στη χειμερινή ώρα έχει ως αποτέλεσμα πολλοί άνθρωποι να δυσκολεύονται να ξυπνήσουν το πρωί (34%) αλλά και να κοιμηθούν το βράδυ (30%). Όσον αφορά την εργασία, το 37% των συμμετεχόντων παραδέχτηκε ότι αποδίδει χειρότερα. Όταν, όμως, οι δείκτες των ρολογιών βρίσκονται μια ώρα μπροστά, τότε αρκετοί, το 19% στην προκειμένη περίπτωση, θεωρούν πως εργάζονται όχι μόνον καλύτερα αλλά και περισσότερο.

Μικρά τζετ λαγκ

Πρέπει, ωστόσο, να σημειωθεί πως τα αυτά τα μικρά τζετ λαγκ που σχετίζονται με την αλλαγή της ώρας, μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα αλλά για διάστημα τριών, τεσσάρων, το πολύ, ημερών. Για τον περιορισμό των ανεπιθύμητων παρενεργειών, συνίσταται η σταδιακή μεταβολή, κατά δέκα λεπτά την ημέρα, των καθημερινών συνηθειών μας. Σύμφωνα με τους ειδικούς ο χρόνος που απαιτείται για να προσαρμοστούμε στην αλλαγή της ώρας είναι περί τις επτά ημέρες.