Ξανάρχισαν οι έρευνες στο ναυάγιο των Αντικυθήρων

Μετά από δύο χρόνια διακοπής ξανάρχισαν οι έρευνες στην ενάλιο ζώνη του γνωστού Ναυαγίου των Αντικυθήρων και το μήνα που πέρασε εκδόθηκε η ανακοίνωση του Υπ. Πολιτισμού για τα αποτελέσματα της φετινής έρευνας, η οποία ήταν περιορισμένη χρονικά, καθώς άργησαν να αρθούν τα εμπόδια, που είχαν δημιουργήσει σοβαρούς κινδύνους για την ανασκαφή και ειδικά για τη συνέχιση των ερευνών. Μάλιστα το πράσινο φως δόθηκε μόλις την 1^η Οκτωβρίου από το ΚΑΣ. Είχε προηγηθεί η μετακίνηση της προϊσταμένης της Εφορείας Εναλίων κ. Σίμωση, η οποία όμως παρέμεινε τελικά στην έρευνα των Αντικυθήρων, την οποία εξακολουθεί να υποστηρίζει το Ίδρυμα Λασκαρίδη, ενώ συμμετείχαν σε αυτήν και δύτες του Λιμενικού, καθώς και αξιωματικοί του Π.Ν.

«Η επιχείρηση στέφθηκε με μεγάλη επιτυχία, παρά τις αντίξοες καιρικές συνθήκες και τον περιορισμένο χρόνο διάρκειας του σωστικού χαρακτήρα της έρευνας», αναφέρει η ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ για την έρευνα που υποστηρίχθηκε από το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη με τη συνδρομή του πλοίου «Typhoοn», το οποίο παραχωρήθηκε από το Κοινωφελές Ίδρυμα Αθανασίου Λασκαρίδη για το διάστημα των ερευνών. Αρχικά έγινε εντοπισμός εκ νέου του χώρου του ναυαγίου και νέα οριοθέτηση μετά από την τελευταία έρευνα του Σεπτεμβρίου 2017. Κατά τη διαδικασία του διαχωρισμού της άμμου συλλέχθηκαν οστά, τα οποία πρέπει να αναλυθούν, πυρήνες κατά πάσα πιθανότητα ελιάς, χάλκινα καρφιά από το πλοίο καθώς και ένας μπρούτζινος δακτύλιος άγνωστης προς το παρόν χρήσης. Επιπρόσθετα ανελκύστηκαν τμήματα αμφορέων, βάσεις, λαιμοί και σώματα σωζόμενα από την κοιλία του αγγείου ως τη βάση. Ανάμεσα στα ευρήματα βρέθηκε ένα σιδερένιο στέλεχος με κυκλική απόληξη. Σημαντικό είναι το γεγονός ότι μεταξύ των βάσεων των αμφορέων, που προέρχονται από την νήσο Κω, εντοπίστηκε και ένας τύπος διαφορετικός, η προέλευση του οποίου δεν είναι ακόμη γνωστή και απαιτείται η ταύτισή του. Επιφανειακά επί του βυθού από τον χώρο του ναυαγίου ανελκύστηκαν τρεις λαιμοί αμφορέων, δύο του τύπου Laboglia 2 από την Κάτω Ιταλία και ενός Κώου, καθώς και ένας ακέραιος Κώος αμφορέας ελλιπής ως προς τη μία λαβή. Εντυπωσιακό εύρημα αποτελεί ένα τμήμα ξύλου πιθανώς στατικό στοιχείο του ναυαγίου που φέρει 4 χάλκινα καρφιά. Όλα τα ευρήματα μεταφέρθηκαν στα εργαστήρια της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων για συντήρηση.

Η έρευνα στο “Ναυάγιο των Αντικυθήρων” παραλίγο να εξελιχθεί σε αληθινό …ναυάγιο και φαίνεται πως αυτό αποσοβήθηκε την τελευταία  στιγμή εξ αιτίας της παρέμβασης του εφοπλιστή κ. Π. Λασκαρίδη και του Δημάρχου Κυθήρων κ Ε. Χαρχαλάκη.

Η ενάλια έρευνα στο σημαντικότερο γνωστό αρχαίο ναυάγιο παγκοσμίως, τα Αντικύθηρα, εγκρίθηκε το 2014 με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού για αρχική περίοδο 5 ετών και με διευθύντρια της έρευνας την τότε Διευθύντρια της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων Δρ. Αγγελική Σίμωσι. Η έρευνα, από το 2014 μέχρι το 2017, είχε ως βασικό της στέλεχος τον αμερικανό αρχαιολόγο Brendan Foley, ως εκπρόσωπο του Αμερικανικού Ωκεανογραφικού Ινστιτούτου Woodshole, εταίρου της έρευνας. Όλες οι οικονομικές απαιτήσεις για την έρευνα διενεργούνταν μέσω της ΑΜΚΕ “Αργώ” (με απόλυτη ομολογουμένως διαφάνεια) όπου ο κ. Foley ήταν ένας από τους 3 εταίρους. Οι άλλοι 2 εταίροι της “ΑΡΓΩ” ήταν ο εκπαιδευτής δυτών κ. Αλ. Σωτηρίου και ο κ. Γιάννης Μπιτσάκης, μέλος της επιστημονικής ομάδας έρευνας για τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων. Μέχρι και το τέλος του 2016 τα πάντα κυλούσαν ομαλά. Ωστόσο, στις αρχές του 2017 ο κ. Foley άλλαξε στάση και εν τέλει προσπάθησε να οικειοποιηθεί ουσιαστικά την έρευνα με αποκορύφωμα το αίτημά του το 2018 προς το ΚΑΣ για την δημιουργία ντοκυμαντέρ με τίτλο “Ναυάγιο των Αντικυθήρων: ο Τιτανικός της αρχαιότητας”, με προφανείς εμπορικούς σκοπούς. Το αίτημα του κ. Foley απορρίφθηκε ομόφωνα από το ΚΑΣ χάρη στην παρέμβαση του κ. Λασκαρίδη και του Δημάρχου Κυθήρων. Η ΑΜΚΕ “Αργώ” διαλύθηκε από τον ίδιο τον κ. Foley, με απώλεια σημαντικών περιουσιακών στοιχείων της εταιρείας και μετρητά 80.000€ που προέρχονταν από τις χορηγίες των ιδιωτών για την έρευνα. Η υπόθεση αυτή έχει καταλήξει στα Δικαστήρια, ενώ ο κ. Foley αποβλήθηκε από μέλος της ομάδας έρευνας. Τελικά, το 2018 η  Κυβέρνηση μετέθεσε την Διευθύντρια της Εφορείας Εναλίων και Διευθύντρια της έρευνας στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Ευβοίας (χωρίς να έχει καμία σχέση με το αντικείμενο καθώς η κ. Σίμωσι είναι επί 42 έτη καταδυόμενη αρχαιολόγος) και διόρισε Διευθύντρια Εναλίων την Έφορο της Εύβοιας κ Καλαμαρά, που  δεν είχε καμία σχέση με τις ενάλιες αρχαιότητες.  Όλα αυτά προκάλεσαν εδώ και 2 χρόνια ένα έντονο παρασκήνιο με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί κοινό μέτωπο  των κ.κ. Λασκαρίδη και Χαρχαλάκη που μαζί με πολλά μέλη της ομάδας έρευνας έβαλαν ως στόχο τους την επανέναρξη των ερευνών κατά το 2019 ώστε η έρευνα να μην χαρακτηριστεί ως σχολάζουσα. Οι παρεμβάσεις τους στις Υπουργούς κυρίες Κονιόρδου και Ζορμπά δεν είχαν αποτέλεσμα χωρίς να είναι γνωστός κάποιος εμφανής λόγος και ακολούθησαν συνεχείς εμπλοκές με μοναδική θετική εξαίρεση τον κ. Π. Πολάκη, που πήρε ξεκάθαρη θέση υπέρ της συνέχισης της έρευνας και μάλιστα παρενέβη  στην Υπουργό Πολιτισμού για την απόρριψη του αιτήματος του κ. Foley για το ντοκιμαντέρ!

Τελικά τον Ιούλιο του 2019 τα πράγματα άλλαξαν και στις 26 Σεπτεμβρίου συγκροτήθηκε ευρεία σύσκεψη στο ΥΠΠΟ και με τη συμμετοχή του Δημάρχου Κυθήρων, όπου κ. Χαρχαλάκης, αναλύοντας διεξοδικά το όλο θέμα με το παρασκήνιο που είχε προηγηθεί και με τη συνδρομή υπηρεσιακών παραγόντων του Υπουργείου η υπόθεση οδηγήθηκε στο ΚΑΣ που ενέκρινε την συνέχιση της έρευνας αποβάλλοντας τα πρόσωπα που συνέβαλαν στην διακοπή της και ορίζοντας νέα επιστημονικά μέλη. Έτσι  η έρευνα ξεκίνησε αμέσως και όπως αναφέρθηκε παραπάνω ολοκληρώθηκε.

Θυμίζουμε ότι η έρευνα στα Αντικύθηρα τελεί από το 2015 υπό την αιγίδα του ΠτΔ κ. Προκόπη Παυλόπουλου.

Το σημαντικό είναι, πάντως ότι η έρευνα όχι μόνο δεν διακόπηκε οριστικά (κάτι για το οποίο ο κίνδυνος ήταν τεράστιος), αλλά έλαβε νέα δυναμική και τώρα οι αρμόδιες υπηρεσίες προετοιμάζουν το νέο πενταετές πρόγραμμα που αναμένεται να δώσει εντυπωσιακά ευρήματα, καθώς το Μάιο του 2020 προγραμματίζεται να μετατοπιστεί ένας μεγάλος πέτρινος όγκος, κάτω από τον οποίο φαίνεται ότι υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση χάλκινων αγαλμάτων, όπως έχει αναφερθεί κατά την περασμένη ανασκαφική περίοδο.

(Το παραπάνω θέμα έχει δημιουργήσει πολλές συζητήσεις και αντιπαραθέσεις ανάμεσα σε αρχαιολόγους, αλλά έφθασε ακόμη και να πολιτικοποιηθεί, όπως δυστυχώς γίνεται με πολλά θέματα στον τόπο μας. προς το παρόν αποφεύγουμε να μπούμε στη λογική της αντιπαράθεσης, αν όμως κάποιος θέλει να εκφράσει την άποψή του επώνυμα ασφαλώς και θα έχει λόγο από τις στήλες μας).

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ Φ. 351 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2019 ΤΗΣ ΕΝΤΥΠΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΛΟΙΠΗ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑ ΥΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ ΑΥΤΟΥ