Υπνος, αγαθό εν ανεπαρκεία

Μέσα στη φασαρία της σύγχρονης ζωής, που φωτίζεται από τις αναμμένες οθόνες γύρω μας, o ύπνος είναι αγαθό εν ανεπαρκεία. Υπάρχουν τηλεοπτικές εκπομπές που μπορεί να παρακολουθήσει κανείς, ηλεκτρονικές επιστολές που χρειάζονται απάντηση, εργασία στο σπίτι να ολοκληρωθεί και αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να αναγνωσθούν. Μπορούμε να κοιμηθούμε αργότερα, σκεφτόμαστε. Ερευνες που πραγματοποιήθηκαν στον εγκέφαλο τείνουν να αποκωδικοποιήσουν πώς λειτουργεί ο ύπνος τόσο στην ασθένεια όσο και σε φυσιολογικές διανοητικές διεργασίες, όπως είναι η μνήμη. Οπως όλα δείχνουν, η παραμέληση του ύπνου αποτελεί θεμελιώδες λάθος και είναι επικίνδυνη.

Νέες έρευνες υποδεικνύουν ότι ο κακός ύπνος μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης Αλτσχάιμερ, καθώς ακόμα και μία νύχτα αϋπνίας ενισχύει την παραγωγή πρωτεϊνών του εγκεφάλου που δημιουργούν τοξικά συσσωματώματα στον εγκέφαλο ασθενών που πάσχουν από Αλτσχάιμερ. Η αϋπνία οδηγεί το άγχος να φθάσει σε κλινικά επίπεδα, ενώ ακόμα και η μικρή μείωση του ύπνου ενισχύει τα συναισθήματα κοινωνικής απομόνωσης και μοναξιάς.

Advertisement

Οι τελευταίες έρευνες που καταδεικνύουν πόσο σημαντικός είναι ο ύπνος οδηγούν και σε μεταβολή των πολιτικών, καθώς οι εκπαιδευτικοί –για παράδειγμα– μελετούν κατά πόσον το σχολείο θα πρέπει να ξεκινά αργότερα έτσι ώστε να εναρμονιστεί με τον ύπνο των εφήβων. Το Εθνικό Ιδρυμα Υπνου πρόκειται να διοργανώσει την πρώτη έκθεσή του για καταναλωτές τον Μάρτιο, προσφέροντας ευρύ φάσμα προϊόντων, από στρώματα μέχρι χρονογράφους ύπνου, γεγονός που υποδεικνύει πόσο ακμάζουσα είναι η βιομηχανία ύπνου. Την ίδια στιγμή, ένας αυξανόμενος αριθμός επιστημόνων περνά το μήνυμα ότι η αϋπνία αποτελεί σημαντική υγειονομική κρίση, η οποία πρέπει να αντιμετωπιστεί με προσοχή ανάλογη με αυτή της επιδημίας παχυσαρκίας.

Οι ερευνητές που ασχολούνται με το θέμα του ύπνου και τα προηγούμενα χρόνια μελετούσαν τις διαταραχές του, όπως είναι η αϋπνία και η υπνική άπνοια, έχουν πλέον αρχίσει να επικεντρώνουν το ενδιαφέρον τους στο θέμα «υγιεινής του ύπνου», κάτι που για τους περισσότερους ενήλικες σημαίνει περίπου επτά ώρες ύπνου την ημέρα. Το 1942, έρευνα της Γκάλοπ διαπίστωσε ότι οι ενήλικοι κοιμούνται κατά μέσον όρο 7,9 ώρες κάθε νύχτα. Το 2013, ο μέσος ενήλικος έχει μειώσει τον ύπνο του κατά περισσότερο από μία ώρα. Το 2016, το Κέντρο Ελέγχου Ασθενειών και Πρόληψης ανέφερε ότι το ένα τρίτο των ενηλίκων δεν κοιμούνται επτά ώρες, όπως είναι η σύσταση.

Με μεγάλη ταχύτητα, αν σκεφθεί κανείς με όρους εξέλιξης, οι άνθρωποι έχουν μεταβάλει ριζικά μια κυρίαρχη βιολογική ανάγκη. Αυτό έχει συνέπειες που μόλις τώρα έχουμε αρχίσει να κατανοούμε. Ακόμα και τώρα, που οι επιστήμονες «φωτίζουν» τον ρόλο του ύπνου, δεν είναι απολύτως σαφές πώς μπορούν να το κάνουν σωστά. H Αμερικανική Εταιρεία Παιδιατρικής συνιστά για τα προνήπια 10 έως 13 ώρες ύπνου καθημερινά, χωρίς, ωστόσο, να προτείνει πως αυτή η «ποσότητα» θα πρέπει να κατακερματιστεί μέσα στην ημέρα. «Γιατί άραγε γνωρίζουμε τόσο λίγα για αυτήν την κρίσιμη λειτουργία;» αναρωτιέται η Τρέισι Ρίγκινς, αναπτυξιακή ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ. Η Ρίγκινς πραγματοποιεί έρευνα για το πώς ο ολιγόλεπτος ύπνος επηρεάζει τη μνήμη των προνηπίων.