Η οικογένεια του στρατηγού Πάνου Κορωναίου

Εις το αρχείο του Στρατηγού Πάνου Κορωναίου υπήρχε ιδιόχει­ρο σημείωμα, εις το οποίο αναφέ­ρει πολύτιμες πληροφορίες για την καταγωγή της οικογένειας του. Το περιεχόμενο του σημειώματος διέ­σωσε ο Παναγιώτης Τσιτσίλιας και οι πληροφορίες που μας δίνει επα­ληθεύονται πλήρως, ύστερα από έρευνα που έκανα στις «απoγραφές πληθυσμού Κυθήρων 18ος αι.» (έκδοση Εταιρείας Κυθηραϊκών Μελετών Αθήνα 1997).

Σύμφωνα με το σημείωμα του Κορωναίου, ο πρώτος Κορωναίος έφθασε στα Κύθηρα από την Πελοπόννησο κατά το 15ο αι. ως φυγάς, ή μετανάστης εκούσιος και το όνο­μα Κορωναίος ή το είχε εξ αρχής, ή του δόθηκε εδώ στα Κύθηρα και υ­ποδηλώνει καταγωγή από την Κο­ρώνη. Αυτός ο πρώτος Κορωναίος άφησε απόγονο έναν ονόματι Κα­λόγερο, τον οποίο στις απογραφές βρίσκουμε κατά το 1721 εγκατε­στημένο στον Ποταμό, στην ενορία της Ιλιαριώτισσας. Ο Κορωναίος Καλόγερος ήταν γιος παπά και εγεννήθη το 1640 περίπου. Έκανε δυο γιους, το Μανόλη και το Γιώργη και άπλωσαν γύρω από την Ιλαριώτισσα, την Αγία Τριάδα και τον Παντοκράτορα του Ποταμού, όπου απογράφονταν οι φαμίλιες τους. Επειδή απλώθηκαν πολύ για να διακρίνονται πήραν διάφορα πα­ρωνύμια, πολλά από τα οποία έφθασαν μέχρι τις ημέρες μας. Τα παρωνύμια των Κορωναίων του 18ου αι. είναι:

Κορωναίος-Μοδέας, Κορωναίος-Σκλάβος, Κορωναίος-Μιχαλάκης, Κορωναίος-Μπέλλος, Κορωναίος-Ghegheri (Γκέγγερης), Κορωναίος-Sciavo, Κορωναίος- Stragnio, Κορωναίος-Μαυρογιώργης, Κορωναίος-Scheco, Κoρωναίος-Ντεντίος, Κορωναίος- Patugha, Κορωναίος-Noto, Κορωναίος-Βενάρδος, Κορωναίος-Λα- γκαδιώτης,  Κορωναίος-Γερακάρης, Κορωναίος-Μανολάκης, Κορωναίος-Τζωρτζόπουλος, Κορωναίος-Code, Κορωναίος-Καλόγερος, Κορωναίος-Σταυριανάκης.

Ο Κορωναίος Καλόγερος ένινε ένας από τους μεγαλύτερους κτηματίες και απέκτησε μεγάλη δύναμη και επιρροή. Το ίδιο και ο γιος του ο Γιώργης ή Καβογιώργης και ο εγγονός του Νικόλαος, ή Καβονικολός. Γι’ αυτόν τον Καβονικολό διηγούνταν, ότι επί Ενετοκρατίας, όταν χτυπούσε το ραβδί του όλοι έρχονταν στις διαταγές του. Κι α­κόμη, ότι, όσες φο­ρές έρχονταν να τον επισκεφτούν πρό­κριτοι, ή άνθρωποι της εξουσίας, τους έδινε πλούσια δώρα, μεγάλα κεφάλια τυριά και μελισσοκέρι α­πό 10 έως 15 οκάδες. Ο Καβονικολός με το παρωνύμιο Ghegheri ή­ταν γενναίος άνθρωπος και πα­ντρεύτηκε μια νέα, Κυράνη ονόματι, αρίστης οικογένειας, με την ο­ποία απέκτησε 2 κόρες και 4 γιους Γιώργη, Μανόλη, Γιάννη και Μη­νά που ήσαν όλοι ωραίοι άνδρες και παλληκάρια. Όταν πέθανε ο Καβονικολός άφησε μεγάλη κτη­ματική περιουσία, κατά τη διανο­μή της οποίας φαίνεται ότι έγινε μια διάκριση (καλιτά) υπέρ του μικρότερου γιου Μηνά, στον ο­ποίο είχε ιδιαίτερη αδυναμία η μά­να του. Ο αμέσως μεγαλύτερος αδελφός Γιάννης, Καβόγιαννης, εφθόνησε το Μηνά και ορκίστηκε να τον καταστρέφει. Οι τρεις πρώ­τοι παντρεύτηκαν. Ο Μηνάς αγά­πησε μια ωραιότατη κοπέλα πλού­σια και γραμματισμένη οικογένει­ας Βενάρδου, ονόματι Μαρία. Η Βενάρδαινα δεν ήθελε αυτό το γά­μο αλλά ούτε και η μητέρα του Μηνά, η οποία χρησιμοποίησε διά­φορα μέσα για να ματαιώσει αυτό το συνοικέσιο. Μεταξύ των άλλων κατέφυγε σε έναν ιερέα, με την πα­ράκληση να καλέσει το Μηνά και να τον αποτρέψει. Ο ιερέας πράγ­ματι οδήγησε το Μηνά στην εκκλη­σία, αλλά όχι μόνο δεν τον έπεισε να παραιτηθεί από αυτό το γάμο, απεναντίας ο Μηνάς ορκίστηκε με μεγάλη αποφασιστικότητα και παρρησία ότι θα παντρευτεί τη Βεναρδοπούλα, αλλιώς θα πεθάνει. Μπροστά στην επιμονή του γιου της η μάνα του Μηνά υποχώρησε και ανέλαβε να πείσει τη Βενάρδαινα να συγκατατεθεί στο συνοι­κέσιο. Η Βενάρδαινα έθεσε δύο ό­ρους για να δώσει τη συγκατάθεσή της. Πρώτον ο Μηνάς να γίνει παπάς και δεύτερον να προικισθεί με τα καλύτερα κτήματα του Καβονικολού Κορωναίου.

Μια νύχτα που ο Μηνάς έκανε σερενάδα στην αγαπημένη του, η Βενάρδαινα του είπε:

«Όπ’ έρχεται στη γειτονιά, ή κλέφτει, ή πορνεύει, ή ταις κοπέλλες αγαπά ή σκοτωμό γυρεύει».

Ο Μηνάς της απάντησε:

«Αν έρχομαι στη γειτονιά έρχομαι με το θάρρος και με ταις πατινάδες μου την αγαπώ να πάρω».

Τελικά ο Μηνάς έγινε παπάς, παντρεύτηκε 20 χρονών την α­γαπημένη του, 17 χρονών και τον πρώτο καιρό ζούσαν πολύ ευ­τυχισμένοι. Απέ­κτησαν 3 γιους, το Μανόλη, τον Νικόλα και τον Πιέρο και δυο κόρες την Άννα και την Κυριακούλα. Δυστυχώς γι’ αυτό το ται­ριαστό και αγα­πημένο ζευγάρι δεν ίσχυσε το «ζήσανε αυτοί καλά και μεις κα­λύτερα». Ο Καβόγιαννος που φθονούσε το Μη­νά άρχισε να βά­ζει σκάνδαλα στο ανδρόγυνο, να ραδιουργεί και να συκοφαντεί σε τέτοιο βαθμό, ώστε κατόρθωσε να ψυχράνει τις σχέσεις του αδελφού  του Μηνά με τη γυναίκα του. Στην απογραφή του 1784 ο παπα Μηνάς Κορωναίος είναι 33 ετών και η παπαδιά Μαρία 31, είναι εγκατεστημένοι με τα 5 παιδιά τους στην ενορία της Ιλαριώτισσας, όπου είναι και οι άλλοι συγγενείς τους. Στην απογραφή του 1788 ο παπα Μηνάς και το μεγαλύτερο αγόρι, ο Μανώλης, απουσιάζουν και μένει μόνη η παπαδιά με τα 4 παιδιά. Τι είχε συμβεί; Ο παπά Μηνάς παρακινημένος από τις ραδιουργίες του αδελφού του, εγκατέλειψε το νησί και άφησε απροστάτευτη τη γυναίκα του. Πήγε στην Ανατολή αποφασισμένος να μην ξαναγυρίσει πια. Από εκεί κατέβαινε στη Σμύρνη, όμως καθ’ οδόν τον ληστέψανε και αντί για τη Σμύρνη βρέθηκε στη Βλαχία. Από τη Βλαχία κατέβηκε στην Κωνσταντινούπολη. Εν τω μεταξύ φαίνεται πήρε σιγά- σιγά και το μεγαλύτερο γιο του Μανόλη και κατόπιν το Νικόλαο και τον Πιέρο.

Κατά την απουσία του Μηνά από τα Κύθηρα, ο Καβόγιαν­νης που έγινε αιτία να φύγει ο Μη­νάς από τα Κύθηρα, ανέλαβε δήθεν το ρόλο του «προστάτη» με σκοπό να ολοκλη­ρώσει το έργο της διάλυσης της οι­κογένειας του α­δελφού του. Κα­κοπάντρεψε τις κόρες του Μηνά και προσπάθησε με κάθε τρόπο να απομακρύνει από το νησί τους 3 γι­ους του για να οικειοποιηθεί την περιουσία του. Στο σατανικό σχέδιό του βρήκε συνένοχο τη δια­βόητη Δρακούλα Κασιμάτη, η οποία κατόρθωσε να εξαποστείλει τους 3 γιους του Μη­νά σε διαφορετική εποχή τον καθέ­να, χωρίς λεφτά, χωρίς συστατική επιστολή, χωρίς καμιά βοήθεια και προστασία. Από την άλλη μεριά η Δρακούλα δάνεισε ένα ποσόν τη γυναίκα του Μηνά, το οποίο κατόπιν διογκώθηκε με τόκους και άλλα φανταστικά έξοδα και έτσι σιγά σιγά ο Καβόγιαννος με τη Δρακούλα πήραν τα κτήματα του παπά  Μηνά. Η γυναίκα του παπα Μηνά, ζωντοχήρα παπαδιά, βρέθηκε εγκαταλελειμμένη  και απροστάτευτη πριν κλείσει τα 35 χρόνια της.  Φαίνεται ότι κατέφυγε πολλές φορές στους στίχους για να εκφράσει τον πόνο της για την κακή μοίρα και την αγανάκτησή της για τη συμπεριφορά του Καβόγιαννη και της Δρακούλας απέναντί της.

«Το πράγμα μου το πήρανε τους γιους μου τους πουλούνε και μένα τη βαρυόμοιρη πολλά με τυραννούνε.

(Η Δρακούλα)

Έγδυσεν όλη τη φτωχή έφυγε το μυαλό της δεν ημπορούσε να βαστά η μαύρη τον καημό της.»

Ο παπα-Μηνάς Κορωναίος πέθανε στην Κωνσταντινούπολη το 1835 σε ηλικία 90 χρονών. Ήταν ο παππούς του στρατηγού Πάνου Κορωναίου. Ο γιος του παπα Μηνά, Νικόλαος, που τον γηροκόμησε, πέρασε πολλές περι­πέτειες και τελικά αποκατεστάθη στην Κωνσταντινούπολη εργαζό­μενος αρχικά σ’ ένα εργαστήρι βα­ρελοποιού. Αυτός ο Νικόλαος ή­ταν ο πατέρας του στρατηγού, του οποίου παιδί ήταν εκτός από τον Πάνο Κορωναίο και η ωραιοτάτη Κλεοπάτρα κατόπιν σύζυγος του βουλευτή Δημητρίου Ραπτάκη και γιαγιά του Κλέωνος Τριανταφύλλου (Αττίκ).

 Ο ΝΙΚΟΛΑΟΣ φαίνεται ότι με την εργατικότητά του και την εξυπνάδα του απέκτησε μεγάλη πε­ριουσία στην Κωνσταντινούπολη και έγινε σημαντικός παράγων του Ελληνικού στοιχείου, το οποίο εί­δε λαμπρές ημέρες στα χρόνια της βασιλείας του Αβδούλ Χαμίτ τον περασμένο αιώνα. Η οικονομική ευρωστία του πατέρα επέτρεψε στον Πάνο Κορωναίο να κάνει λαμπρές σπουδές στην Κωνσταντινούπολη, στην Ιόνιο Ακαδημία και στη Σχολή Ευελπίδων που ίδρυσε ο Καποδίστριας στο Ναύπλιο. Αφού διέγραψε μια εκπληκτική πορεία στο στρατιωτικό και στον πολιτικό στίβο, πέθανε στην Αθήνα το 1899 σε ηλικία 90 ετών.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη έκδοση Φ.132 – Δεκέμβριος 1999