Άλλο ένα μνημείο …μάς άφησε χρόνους

ΤΟΝ ΟΚΤΩΒΡΙΟ που πέρασε είχαμε ένα δημοσίευμα σχετικά με την κατάρρευση στο σεισμό του 2006 του κτηρίου της αγγλοκρατίας στη Σκληρή, γνωστού με την ονομασία «Ξενοδοχείο» και γράφαμε ότι έκτοτε το αρμόδιο για την αποκατάσταση Υπ. Πολιτισμού ουδέν έπραξε γι’  αυτό, ούτε όμως και ενοχλήθηκε από κανέναν στα Κύθηρα. Εξάλλου, όπως έχουμε γράψει πολλές φορές, αυτό το υπουργείο έχει ελάχιστα κονδύλια πλέον, λόγω περικοπών και κρίσης και όσα κάνει τα κάνει με κοινοτικά κονδύλια, τα οποία, ως φαίνεται, δεν περισσεύουν για τα Κύθηρα. Αντίθετα όλο και κάποια από αυτά βρίσκουν το δρόμο σε διάφορους θιάσους και πολιτιστικές(!)  εκδηλώσεις, την ίδια ώρα που ικανοποιούνται και κάποια υπουργικά «ρουσφέτια». Ας πάμε όμως στο θέμα.

Δεν θυμόμαστε πόσες φορές έχουμε γράψει για τη ζεματίστρα στον λεγόμενο «Πύργο των Βενιέρων» στο Μανιτοχώρι. Για όσους δεν γνωρίζουν, η ζεματίστρα ήταν κατασκευή ενσωματωμένη στα κτήρια ή καστρόσπιτα την εποχή των πειρατών για την αντιμετώπισή τους. Το Μανιτοχώρι ήταν μία από τις δύο περιοχές που άφησαν αδιανέμητη οι Βενιέροι το 1310 επειδή είχε τον έλεγχο του κάστρου της Χώρας και ήταν εξαιρετικά εύφορη. Εκεί, λοιπόν, χτίστηκε από το διώροφο σπίτι, που είχε, όπως τα μεγάλα αρχοντόσπιτα, αποθήκες στο ισόγειο και κατοικία στον όροφο, ενώ το κτίσμα συνεχιζόταν σε ύψος, ώστε να προστατεύει όσους αμύνονταν από το δώμα. Στη μοναδική είσοδο (εδώ από την Ανατολική πλευρά) και πάνω από αυτήν είχε κτισθεί η ζεματίστρα, η οποία επέτρεπε στους αμυνόμενους να ρίχνουν χωρίς να κινδυνεύουν καυτό νερό ή λάδι σε όσους αποπειρώνταν  να παραβιάσουν την είσοδο. Η μέθοδος αυτή ήταν συνήθως αποτελεσματική σε πειρατικές επιθέσεις, καθώς οι επιτιθέμενοι απέφευγαν να παρατείνουν τις επιχειρήσεις τους από το φόβο της απόκρουσής τους από τη φρουρά ή ένοπλους πολίτες.

Από όσα γνωρίζουμε η κατασκευή αυτή ήταν μοναδική στα Κύθηρα και το κτήριο αυτό είναι άγνωστο πότε κατασκευάστηκε. Πιθανότατα να είναι πολύ παλαιότερο και από το 18ο αι. όταν άρχισε να περιορίζεται αισθητά ο πειρατικός κίνδυνος, δεν γνωρίζουμε όμως τίποτα παραπάνω. Δίπλα ακριβώς και σε επαφή από τη Δυτική πλευρά υπήρχε μία οικία που ανήκε σε κλάδο της οικογενείας Καλούτση (Μαλινκονία), σε απογόνους της οποίας ανήκει και σήμερα, ενώ το παλιό κτήριο ανήκε σε άλλη οικογένεια.

Εδώ και αρκετά χρόνια είχε υποχωρήσει η πώρινη βάση της ζεματίστρας και όλα έδειχναν ότι δεν θα αργήσει να ακολουθήσει και η υπερδομή. Γράψαμε, ξαναγράψαμε, αλλά φαίνεται ότι η αρμόδια αρχαιολογική υπηρεσία, ή δεν τα είδε ή απλά δεν είχε κονδύλια.

Αποτέλεσμα. Πριν λίγο καιρό, όλη η κατασκευή κατέρρευσε εντελώς και χάθηκε έτσι άλλο ένα κομμάτι της ιστορίας μας. «Δε βαριέσαι» θα πουν οι περισσότεροι. Όμως έπρεπε να είχαν γίνει κάποιες ενέργειες εδώ και χρόνια, τόσο από την Αρχαιολογική, η οποία δεν δέχεται μύγα στο σπαθί της για κανένα δρομάκι ή για παράθυρα που «βλέπουν» στο Κάστρο, όσο και από το Δήμο, ο οποίος όφειλε να προστατεύει, τουλάχιστον με παραστάσεις, την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου.

Τώρα, όσοι πηγαίνουν προς τα εκεί, θα σημειώνουν απλά την αδιαφορία όλων μας για την ιστορία του τόπου μας και των μνημείων του. Να το πούμε και «ξεφτίλα»; Λίγο έξω θα πέφταμε!

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ Φ. 341 ΤΗΣ ΕΝΤΥΠΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018.