Ανάλυση: Mια αμμοθύελλα στο Σουέζ φέρνει δεύτερο lockdown

Η φύση κατατρόπωσε το τεράστιο φορτηγό πλοίο (που είναι ο ουρανοξύστης Empire State Building… πλαγιασμένος) αφού μία αμμοθύελλα της ερήμου (που στην Αίγυπτο λέγεται χαμσίν και την κουμαντάρουν γερά η καμήλα και οι φελάχοι) ήταν ικανή να το φρακάρει στο κανάλι του Σουέζ. Απίστευτο, και όμως συνέβη! Και το πρόβλημα τώρα είναι ότι μπορεί να πολλαπλασιαστεί η καταστροφή, να επιμεριστεί σε χιλιάδες άλλες καταστροφές, δυνητικά πολύ μεγαλύτερες, και εκτεινόμενες σε όλο το φάσμα των συναλλαγών, όχι μόνο αυτών μέσω της εμπορικής ναυτιλίας. Μπορεί ακόμη και να επιβραδύνει έτι περισσότερο το ίδιο το διεθνές εμπόριο, τον κλάδο που ήδη έχει υποστεί τόσα πλήγματα από την πανδημία του κορονοϊού.

Το Σουέζ, βέβαια, δεν είναι Διώρυγα του Παναμά ή Πορθμός της Μαλάκα, ωστόσο το μερίδιό του στη διακίνηση του παγκοσμίου εμπορίου δεν είναι και άνευ σημασίας –το 12% δεν είναι αμελητέο ποσοστό–, χώρια ότι η όποια παράταση του… lockdown στο κανάλι έχει επιπτώσεις και στην κυκλοφορία των πολεμικών στόλων (διότι, ως γνωστόν, η φυσική έξοδος του Σουέζ στη θάλασσα είναι ο Περσικός Κόλπος όπου βρίσκεται και το Ιράν…)

Σε ό,τι αφορά το παγκόσμιο εμπόριο, ο συντάκτης της Repubblica Πάολο Γκαριμπέρτι επισημαίνει σε σχετικό σχόλιό του ότι ο παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός του πλανήτη μας κινδυνεύει από την ίδια την «ευθραυστότητά του» – το επεισόδιο στο Σουέζ με την προσάραξη του «Ever Given» αυτό δείχνει.

Ως γεγονός, λέει ο ιταλός συντάκτης, είναι αξιοπαρατήρητος «αναχρονισμός», αφού συντελείται σε εποχή που όλοι μας μιλάμε για «εκσυγχρονισμό και ψηφιοποίηση». Ετσι το «κόλλημα» του καραβιού στο κανάλι «έστειλε τις τιμές στα ύψη, από το αργό πετρέλαιο μέχρι τα λαχανικά, αναστάτωσε χρηματιστήρια και ναυτιλιακές εταιρείες». Και είναι εύκολο να καταλάβουμε για ποιον λόγο.

«Από το Σουέζ διέρχονται 1.550 πλοία κάθε μήνα, κατά μέσον όρο 50 την ημέρα. Εξαιτίας της κορονοϊκής πανδημίας το 2020 ήταν χαώδες για τις θαλάσσιες μεταφορές. Από το κανάλι πέρασαν 18.597 πλοία που αναλύονται ως εξής: 30% φορτηγά χύδην φορτίου, 25% φορτηγά με κοντέινερ, 15% τάνκερ. Αυτό είναι ένα ποσοστό περί το 10%-12% του παγκοσμίου εμπορίου, το οποίο κατά 90% γίνεται διά θαλάσσης». Πλέον κάθε ημέρα καθυστέρησης των διελεύσεων σημαίνει κόστος σε δισεκατομμύρια δολάρια (δισεκατομμύρια στην άνοδο, δισεκατομμύρια και στην κάθοδο). Και εκτόξευση των ναύλων.

Ο Γκαριμπέρτι πιθανολογεί ότι η επιστροφή στην κανονικότητα του καναλιού θα είναι υπόθεση αρκετών ημερών, ενδεχομένως και εβδομάδων, αφού πρέπει να γίνει συνδυαστική δουλειά από ρυμουλκά, βυθοκόρους, κ.λπ. Ο αρθρογράφος θυμίζει ένα παραπλήσιο περιστατικό που συνέβη στο Αμβούργο το 2016 στον ποταμό Ελβα, πολύ κοντά στο λιμάνι του Αμβούργου. Και τότε ένα φορτηγό με κοντέινερ, αναλόγου μεγέθους με το «Ever Given», είχε εξοκείλει και είχε βυθιστεί στην άμμο. Για την επάνοδό του στο νερό είχαν χρησιμοποιηθεί δώδεκα ρυμουλκά και είχαν σκαφτεί οι ακτές για να αποκτήσουν βάθος. Είχαν απαιτηθεί τρεις τέτοιες επιχειρήσεις. Στην περίπτωση του Σουέζ «τα ρυμουλκά δεν επαρκούν, όπως και τα μηχανήματα για την εκβάθυνση των ακτών» λέει με απαισιοδοξία.

«Εν τω μεταξύ δεκάδες πλοία είναι αρόδο, και, αν οι εργασίες στο κανάλι διαρκέσουν πολύ, θα γεμίσει το αγκυροβόλιο. Οι ναυτιλιακές εταιρείες ήδη εξετάζουν αν συμφέρει ο περίπλους της Αφρικής, ώστε να απεμπλέξουν τα πλοία τους». Διότι τα πλοία «είναι το άλογο της παγκοσμιοποίησης», χωρίς αυτά δεν μπορεί να γίνει η δουλειά. Και ήδη αυτή η δουλειά έχει εν μέρει παγώσει λέει, αφού, όπως έγραψαν και οι New York Times, «ο κορονοϊός κατέστρεψε τη χορογραφία της κίνησης των εμπορευμάτων από τη μια ήπειρο στην άλλη».

Αυτό ήταν (και είναι) το τοπίο και χωρίς να υπολογίζεται το περιστατικό στο Σουέζ: «Δεκάδες χιλιάδες εμπορευματοκιβώτια είναι μπλοκαρισμένα σε αμερικανικά και ασιατικά λιμάνια, επειδή η Covid 19 έστειλε στα νοσοκομεία ή στην καραντίνα χιλιάδες εργαζομένους, από λιμενεργάτες μέχρι οδηγούς φορτηγών, φαινόμενο πρωτόγνωρο για τις αλυσίδες εφοδιασμού. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι Κινέζοι δέχονται παραγγελίες για κατασκευή κοντέινερ, αλλά δεν μπορούν να ανταποκριθούν».

Πάνω σε αυτό το στραβό κλίμα φύσηξε και η αμμοθύελλα, το χαμσίν, που πήγε πίσω την παγκοσμιοποίηση με την ίδια ευκολία που το έπραξε και εξακολουθεί να το πράττει ο κορονοϊός.