Ανησυχητικές εμπειρίες

Το πρόβλημα δεν είναι μόνο τι κάνει η Τουρκία. Ετσι κι αλλιώς, πάντα ήταν απρόβλεπτος γείτονας και με την κρίση μεγαλείου που περνά τώρα ο Ταγίπ Ερντογάν γίνεται ακόμη πιο ασταθής. Το θέμα είναι τι κάνει η Ελλάδα, μιας και βρίσκεται στις όχθες της κινούμενης άμμου που λέγεται Εγγύς και Μέση Ανατολή, σε μια εποχή που όλες οι παγκόσμιες σταθερές ανατρέπονται.

Εχουμε μια Τουρκία που με την εισβολή στη Συρία ακύρωσε εμπράκτως τη συμφωνία της Λωζάννης· μια Ευρώπη με μεγάλη ήπια ισχύ αλλά μηδαμινή στρατιωτική· τις ΗΠΑ, που κάποτε ήταν ο μεγάλος σταθεροποιητικός παράγων του κόσμου, να έχει στην ηγεσία τον Ντόναλντ Τραμπ· τη Ρωσία (την οποία για μία ακόμη φορά αδίκως εμπιστεύονται οι Ελληνες) να τα κάνει πλακάκια με τον σουλτάνο· 3,5 εκατομμύρια πρόσφυγες στο έδαφος της Τουρκίας ως διαπραγματευτικό χαρτί του Ερντογάν προς τους Ευρωπαίους· μια ελληνική κυβέρνηση με τρεις να λαλούν στο Μέγαρο Μαξίμου και δυο χορεύουν στο ΥΕΘΑ.

Ολα αυτά αποτελούν προϋποθέσεις για να μετατρέψουν σε τέλεια καταιγίδα το παραμικρό ατύχημα στα ανατολικά μας σύνορα. Και τα ατυχήματα, όπως έδειξε η εμπειρία με τους δύο αξιωματικούς στον Εβρο, συμβαίνουν. Η ίδια ακριβώς εμπειρία δείχνει ότι αυτά τα μικρά ατυχήματα δεν διευθετούνται πλέον με τον παλιό, κλασικό τρόπο. Με άλλα λόγια: αν γίνει καμιά στραβή στο Αιγαίο, δεν θα υπάρχουν καν οι Αμερικανοί για να τους ευχαριστήσουμε.

Υπάρχει, όμως, και η εξίσου ανησυχητική μεσοπρόθεσμη εμπειρία. Εχουμε μια κυβέρνηση που το 2015 δεν μπόρεσε να κατανοήσει ένα πολύ πιο σταθερό διεθνές περιβάλλον, έχοντας στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων Ευρωπαίους, δηλαδή πιο λογικούς από τον Ερντογάν ανθρώπους. Ενώ τα σημάδια ήταν ορατά –ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε είχε προτείνει δύο φορές την έξοδο της Ελλάδος από τη Ζώνη του Ευρώ– η πολυχρονεμένη μας κυβέρνηση απειλούσε με… έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ. «Είχαμε αυταπάτες», δήλωσε κατόπιν εορτής και τεράστιας ζημιάς ο πρωθυπουργός· «Πιστεύαμε πως αν απειλούσαμε με έξοδο, οι Ευρωπαίοι θα τρόμαζαν. Αποδείχθηκε λάθος εκτίμηση…», είπε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης.

Αν, λοιπόν, αυτή η κυβέρνηση δεν μπορούσε να ελιχθεί σε ένα τόσο σταθερό ευρωπαϊκό πλαίσιο με όλα τα δεδομένα στο τραπέζι, και κόντεψε να καταστρέψει τη χώρα, τι εγγυήσεις έχουμε ότι θα τα καταφέρει σε ένα πιο σύνθετο περιβάλλον με τόσες παράφρονες μεταβλητές; Τους λεονταρισμούς του κ. Πάνου Καμμένου ότι «θα τους συντρίψουμε»; Τις εκτιμήσεις του κ. Τσίπρα ότι «αν η Τουρκία θελήσει να κάνει θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο, θα είναι σαν να πυροβολεί τα πόδια της», όταν προϋπήρξαν οι εκτιμήσεις ότι «δεν υπάρχει ούτε μία στο εκατομμύριο να απαντήσει όχι η Μέρκελ» ή ότι «θα μας παρακαλάνε να μας δανείσουν;».