Δασικοί Χάρτες Νο3, Φως στον ορίζοντα

Άνοιξε έτσι ο δρόμος για ακόμα πιο τολμηρές νομοθετικές πρωτοβουλίες της Πολιτείας. Στόχος να ξεκαθαρίσει μια και καλή το τοπίο και να επιλυθούν, ριζικά, προβλήματα που χρονίζουν και βασανίζουν τους πολίτες δεκαετίες. Προβλήματα που:

– αναδείχτηκαν με τους δασικούς χάρτες.

– δημιουργήθηκαν από την ατολμία των κυβερνώντων που εν πολλοίς υπέκυπταν στην πίεση περιθωριακών. και όχι μόνο, ομάδων, που προτάσσοντας περιβαλλοντικές ανησυχίες, αντιπολιτεύονταν, αντιδρώντας σε κάθε προσπάθεια να ξεκαθαριστεί το μείζον αυτό θέμα μια και καλή.

– γέννησαν και υπέθαλψαν πελατειακές και άνομες σχέσεις, σε πολλά επίπεδα. Πολιτικές, οικονομικές, κοινωνικές.

Τα μεγαλύτερα αγκάθια στους δασικούς χάρτες, που πρέπει να προσεγγίσει τολμηρότερα και να επιλύσει μια και καλή το κράτος αφορούν: τους λεγόμενους δασωθέντες αγρούς ( ΑΔ αγροί το 1945 και 1960, δασικές εκτάσεις σήμερα) και τις εκχερσωμένες δασικές ή χορτολιβαδικές εκτάσεις (ΔΑ και ΔΧ, δασική έκταση, δάσος ή χορτολίβαδο το 1945 και 1960, αγρός σήμερα).

Το ΣτΕ αφήνει να φανεί πράσινο φως σε μια ριζοσπαστικότερη αντιμετώπιση και των προβλημάτων αυτών.

Ο λαός λέει εχθρός του καλού το καλύτερο. Είναι προφανώς ανώφελη, ουτοπική, ανεδαφική έως και υποκριτική η επιμονή να αποκατασταθεί ο χαμένος, από πολλές δεκαετίες, δασικός χαρακτήρας εκτάσεων που εκχερσώθηκαν, είτε για να γίνουν καλλιέργειες είτε για άλλες εκμεταλλεύσεις και εγκαταστάσεις. Και το σημαντικότερο είναι πρακτικά ανεφάρμοστη. Υπάρχει άλλωστε απέραντος χώρος για αναδασώσεις και αναπλάσεις που προχωράνε με βήματα χελώνας, βασιζόμενες κυρίως σε εθελοντικές δράσεις.

Το μόνο που επιτυγχάνεται με τις μέχρι τώρα μεσοβέζικες ρυθμίσεις είναι μια συνεχής και φθοροποιός διελκυστίνδα και πολλαπλή εμπλοκή των πολιτών με τις δημόσιες υπηρεσίες, έξοδα και άπειρες χαμένες εργατοώρες.

Έφτασε η ώρα η πολιτεία, με αυτή την πολιτική διοίκηση που δείχνει να μην της λείπει η τόλμη, να αντιμετωπίσει το πρόβλημα ριζικά, επιθετικά, ρεαλιστικά, πρακτικά. Να στοχεύσει στην πραγματική προστασία επιλέγοντας αυτά που μπορούν να εφαρμοστούν , τα δάση που υπάρχουν πραγματικά. Συνεκτιμώντας και το συμφέρον της εθνικής οικονομίας και της κοινωνίας.

Οι δασικοί χάρτες και τα προβλήματα που δημιουργούν αναδεικνύουν τη διαχρονική ατολμία της πολιτικής ηγεσίας της χώρας να αρνηθεί την παλαιά γενναία πρόταση του Κων/νου Μητσοτάκη να θεσμοθετηθεί με συνταγματική τροποποίηση, το έτος 1975, ως έτος βάσης και προσέγγισης του δασικού ή μη χαρακτήρα των εκτάσεων. Η άρνηση αυτή διαιώνισε τη νομοθετική ασάφεια, συντήρησε το πρόβλημα και υπέθαλψε την παρανομία και τη συναλλαγή.

Το ΣτΕ δέχθηκε την ανάγκη οι δασικοί χάρτες να είναι αξιόπιστοι στην εμφάνιση των δασικών εκτάσεων της χώρας, για να είναι σαφές ποιος είναι ο πραγματικός δασικός πλούτος της που πρέπει να προστατευθεί. Στο έδαφος και όχι στα χαρτιά.

Θα μπορούσε συνεπώς να δεχθεί και κάποιες πιο προωθημένες ρυθμίσεις για τα θέματα αυτά. Μια νέα κόκκινη γραμμή που θα κλείσει οριστικά τις παλαιές εκκρεμότητες.

Είναι μονόδρομος, για τους λεγόμενους «δασωθέντος αγρούς», η κατάργηση, πανελλαδικά, όπως έχει ήδη γίνει για τα νησιά, του λεγόμενου «τεκμηρίου ιδιοκτησίας» του δημοσίου στις εκτάσεις αυτές και η απόδοσή τους στους ιδιοκτήτες. Έτσι λύνονται πολλά προβλήματα και ξεκαθαρίζει σημαντικά το θολό τοπίο.

Οι εκχερσωμένες πρώην δασικές εκτάσεις είναι πρόβλημα πιο σύνθετο. Είναι όμως πραγματικότητα υπαρκτή και ορατή. Κάποιοι μιλάνε ανιστόρητα, γενικεύοντας, για καταπατητές. Όχι πως δεν υπάρχουν και τέτοιοι, η αλήθεια όμως έχει πάντα πολλές όψεις. Η πλειοψηφία των εκχερσώσεων, τα ζήσαμε όσοι μεγαλώσαμε στην επαρχία, έγινε από Έλληνες, που εκχέρσωσαν, «άνοιξαν» με την αξίνα όπως έλεγαν παλαιά, κάποιες εκτάσεις με δασική βλάστηση, με σκοπό να δημιουργήσουν καλλιεργήσιμη γη για σπορά και δενδροφύτευση, χωράφια και περιβόλια, για την επιβίωση στα δύσκολα μετακατοχικά και μετεμφυλιακά χρόνια. Ποιος νοιαζόταν τότε για τίτλους και άδειες. Προείχε η επιβίωση.

Κάποιες από τις εκτάσεις αυτές συνέχισαν να είναι καλλιέργειες και κάποιες πουλήθηκαν και ανοικοδομήθηκαν, εν πολλοίς καλόπιστα, στα χρόνια της οικονομικής και οικοδομικής άνθισης.

Τις εκτάσεις αυτές ήρθε το κράτος το 1978, για πρώτη φορά, να ελέγξει βάζοντας κριτήριο τις ασαφέστατες αεροφωτογραφίες του 1945 και του 1960. Και άρχισε να τραβολογάει τους Έλληνες, που στα δύσκολα χρόνια εκχέρσωσαν τις εκτάσεις που μπορούσαν να καλλιεργηθούν, για να ζήσουν τις οικογένειές τους, ή που καλόπιστα αγόρασαν ένα κομμάτι κι έχτισαν, στα Δικαστήρια και τις Επιτροπές, απειλώντας τους με ποινές, διοικητικές κυρώσεις, κατεδαφίσεις και τα τοιαύτα.

Με το πνεύμα εκείνο συντάχθηκαν οι δασικοί χάρτες.

Ήρθε όμως η ώρα να αλλάξει η αντιμετώπιση. Να τραβηχτεί μια ξεκάθαρη γραμμή, να τεθεί ένα χρονικό όριο, π.χ. το έτος 2.010 ή 2020 ή όταν η αεροφωτογράφιση της χώρας είναι πλήρης και ευκρινής. Να οριστικοποιηθούν ως προστατευόμενα δάση και δασικές εκτάσεις όσες είχαν δασικό χαρακτήρα στο χρόνο αυτό. Και να προστατευθούν αυστηρά, αποτελεσματικά, αταλάντευτα.

Η μέθοδος των «πολεοδομικών τακτοποιήσεων» των αυθαιρέτων αποτελεί έναν καλό μπούσουλα.

Να εξαιρεθούν από τα δικαιώματα του Δημοσίου οι παλαιότερες εκχερσώσεις με υποχρέωση του «ιδιοκτήτη» να καταβάλει αποζημίωση στο δημόσιο για την φθορά της δασικής βλάστησης και την απώλεια των δικαιωμάτων του δημοσίου, ή και να αναβαθμίζει το περιβαλλοντικό ισοζύγιο, όταν δεν ασκείται στην έκταση αγροτική δραστηριότητα, διατηρώντας βλάστηση στο π.χ. 60% της έκτασης.

Οι καλλιεργούμενες όμως μέχρι και σήμερα εκτάσεις να αποδίδονται με τίτλους στους αγρότες, χωρίς καμία υποχρέωση. Οι εκτάσεις αυτές, με οποιαδήποτε μορφή και «πρασινίζουν» μόνιμα ή εποχιακά λόγω της καλλιέργειας και συμβάλουν στην ανάπτυξη, την απασχόληση και την ευημερία των πολιτών.

Με τον τρόπο αυτό, με τολμηρά βήματα, θα καταγραφεί δίκαια και θα προστατευθεί αποτελεσματικά ο δασικός πλούτος της χώρας.
Παράλληλα όμως θα ανακουφιστεί μεγάλος αριθμός πολιτών, που έχουν εμπλακεί σε κοστοβόρες και ψυχοφθόρες διοικητικές και δικαστικές διενέξεις. Η Ρόδος είναι πάντα εδώ.

O Γιώργος Ανδρέου είναι δικηγόρος (www.andreoulaw.gr