Διονύσης Σιμόπουλος για τηλεσκόπιο James Webb: «Φτάσαμε σχεδόν στα όρια του σύμπαντος»

«Και που να δείτε και τις υπόλοιπες φωτογραφίες που έρχονται!» μας λέει καταφανώς ενθουσιασμένος ο Διονύσης Σιμόπουλος, εμπειρότατατος αστροφυσικός και επίτιμος διευθυντής του Ευγενιδείου Πλανηταρίου, για την πρώτη εικόνα που ήρθε στην ανθρωπότητα από το διαστημικό τηλεσκόπιo James Webb, το μεγαλύτερο και ακριβότερο στην ιστορία.

Όπως συνεχίζει να μας εξηγεί ο κος Σιμόπουλος: «Θα μας έρθουν κι άλλες 5 με 6 φωτογραφίες από το τηλεσκόπιο (σ.σ αναμένεται να δημοσιοποιηθούν σήμερα το απόγευμα). Μιλάμε για εικόνες που… θα μας τινάξουν το μυαλό στον αέρα! Αυτό που αντίκρισα είναι ό,τι πιο καταπληκτικό έχω δει στα 50 χρόνια της επαγγελματικής μου ζωής».

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η πρώτη αυτή εικόνα δείχνει το SMACS 0723, όπου μια τεράστια ομάδα σμήνων γαλαξιών λειτουργεί ως μεγεθυντικός φακός για τα αντικείμενα πίσω τους. Ονομάζεται βαρυτικός φακός, και είναι αυτός που δημιούργησε την πρώτη βαθιά όψη πεδίου του Webb με απίστευτα παλιούς και μακρινούς γαλαξίες.

Οι δε εικόνες που αναμένουμε, θα παρουσιάζουν τον σχηματισμό νέων γαλαξιών πριν από 13 περίπου δισεκατομμύρια χρόνια, λίγα εκατομμύρια μόλις χρόνια έπειτα από το Μπιγκ Μπανγκ.

«Η αλήθεια είναι πως από ένα τόσο μεγάλο τηλεσκόπιο, το οποίο φτάνει τα 6 μέτρα, περιμέναμε κάτι τόσο εντυπωσιακό, όμως πραγματικά, αυτό που πήραμε ως πρώτη ανταπόκριση είναι πρωτοφανές, είναι το κάτι άλλο!» συνεχίζει ο κος Σιμόπουλος εξαίροντας τις δυνατότητες του τηλεσκοπίου το οποίο εκτοξεύτηκε τα περασμένα Χριστούγεννα μέσα σε πύραυλο Αριάν 5.

Κατά τον ίδιο: «Η συγκεκριμένη φωτογραφία, όπως και οι υπόλοιπες που μας έρχονται, δεν είναι παρά η επιφάνεια των δυνατοτήτων αυτού του τηλεσκοπίου και του υλικού που θα μας δώσει.

»Νωρίτερα, έργα τέχνης από το διάστημα μας είχε δώσει και το Hubble αλλά αυτές οι νέες πληροφορίες κάνουν μια τεράστια τομή, ανοίγοντας ένα ολοκαίνουργιο παράθυρο στην πρόσβαση που έχουμε πια στο διάστημα από πλευράς περιεχομένου και εικόνας.

Η επιστημονική πληροφόρηση ανεβαίνει πολλά επίπεδα μέσα από αυτό το όργανο το οποίο μας παίρνει από το χέρι και μας πηγαίνει στην γένεση του σύμπαντος. Μιλάμε σχεδόν για 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια πριν. Φτάσαμε σχεδόν στα όρια του σύμπαντος».

Η «βαθύτερη εικόνα» που έχει ληφθεί ποτέ και οι τεράστιες δυνατότητες της έρευνας εφεξής

Εξηγώντας στο κοινό τι είναι αυτή η μαγευτική και ατμοσφαιρική φωτογραφία που αντικρίζουμε, σαν έργο αφηρημένης τέχνης, (εικόνα αστραφτερή και όμορφη όπως τη χαρακτήρισε το The Atlantic), ο διευθυντής της NASA Μπιλ Νέλσο είπε πως το φως από τους γαλαξίες στο προσκήνιο έφυγε πριν από 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια και το φως από το γαλαξία πέρα από αυτούς, ακόμη περισσότερο. «Όλο αυτό το φως έχει συλληφθεί με άνευ προηγουμένου λεπτομέρεια από το πιο ισχυρό διαστημικό τηλεσκόπιο στην ιστορία, καθιστώντας αυτήν «τη βαθύτερη εικόνα του σύμπαντός μας που έχει ληφθεί ποτέ».

Σημειώνεται πως μερικοί από αυτούς τους μακρινούς γαλαξίες και τα αστρικά σμήνη δεν έχουν καταγραφεί ποτέ πριν. Το σμήνος γαλαξιών φαίνεται όπως εμφανίστηκε πριν από 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια.

Και τι σημαίνουν όλα αυτά για το μέλλον της «αποκρυπτογράφησης» του σύμπαντος; Όπως σημειώνει ο κος Σιμόπουλος: «Πολλοί μπορεί να σκέφτονται ότι αυτές οι εικόνες είναι πολύ όμορφες αλλά άσχετες με τη δική μας ζωή εδώ, όμως δεν είναι καθόλου έτσι. Οι δυνατότητες που ανοίγονται πια για τους ερευνητές, είναι πραγματικά απεριόριστες. Οι επιστήμονες θα έχουν από εδώ και πέρα τη δυνατότητα να εξερευνούν το σύμπαν σε όλη του την εξελικτική πορεία.

»Εκτός από την αντίληψη για την ίδια τη κοσμολογική υπόσταση, οι επιστήμονες θα μπορούν να μελετούν πιο βαθιά την γέννηση και την εξέλιξη των άστρων αλλά και να επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις στο τι συμβαίνει όταν αυτά πεθαίνουν. Θα μας δώσουν περισσότερες απαντήσεις γιατί οι γαλαξίες είναι έτσι και όχι αλλιώς αλλά και πως εξελίσσονται.

Τα επόμενα χρόνια θα δεχτούμε πραγματικά βροχή επιστημονικών εργασιών, οι οποίες θα απαντούν σε μια πληθώρα κοσμολογικών θεμάτων. Με τη σειρά τους, αυτές οι απαντήσεις θα φτάσουν μέχρι και στα πρόθυρα της δικής μας ύπαρξης. Οι απαντήσεις θα αρχίσουν επίσης να γίνονται πιο λεπτομερείς».

Μάλιστα, το διαστημικό παρατηρητήριο, το οποίο ξεκίνησε τη λειτουργία του τον περασμένο Δεκέμβριο, θα μπορεί να κοιτάζει μέσα στις ατμόσφαιρες των εξωπλανητών και να παρατηρεί μερικούς από τους πρώτους γαλαξίες που δημιουργήθηκαν μετά την έναρξη του σύμπαντος βλέποντάς τους μέσω του υπέρυθρου φωτός, το οποίο είναι αόρατο στο ανθρώπινο μάτι.

Όπως σημείωσε και ο Μαρκ Μακόκριν, επικεφαλής των επιστημονικών υπηρεσιών της ESA (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος): «Οι εικόνες αυτές προήλθαν από μόλις πέντε ημέρες παρατηρήσεων. Σκεφτείτε τι θα δούμε τους ερχόμενους μήνες και χρόνια».

Ο κος Σιμόπουλος μας δίνει μια πρόγευση: «Μέχρι στιγμής, γνωρίζαμε το 5% των συστατικών του σύμπαντος και το υπόλοιπο 95% μας ήταν άγνωστο. Τώρα θα αρχίσουμε να “διασχίζουμε” σταδιακά και αυτό το 95%».