Εφικτή η ίαση ακόμα και σε μεταστατικούς καρκίνους!

Άλμα για την ογκολογία και «θαύμα» για τους καρκινοπαθείς αποτελεί η ανοσοθεραπεία, μια επαναστατική θεραπευτική εξέλιξη της τελευταίας τετραετίας που αντί να στοχεύει η ίδια τα καρκινικά κύτταρα και να τα σκοτώνει, σαν τις προγενέστερες θεραπείες, ενεργοποιεί τα αμυντικά κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος του ασθενή να επιτεθούν και να εξολοθρεύσουν τον όγκο. Όπως εξηγεί ο Γιώργος Πενθερουδάκης, αναπληρωτής καθηγητής Ογκολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, το νέο αυτό «όπλο» που μπήκε πρόσφατα στη φαρέτρα αφορά τους ανοσοτροποποιητικούς παράγοντες που μπορούν και κατεβάζουν ένα από τα δύο «χειρόφρενα» τα οποία διαθέτουν τα κύτταρα των αμυντικών μας μηχανισμών, ώστε να μην επιτίθενται στα άλλα κύτταρα του οργανισμού μας και κατ’ επέκταση στα καρκινικά.

Το αντιγόνο που αναγνωρίζεται στο φυσιολογικό ή το καρκινικό κύτταρο ώστε να μπορέσει να απελευθερωθεί το εν λόγω χειρόφρενο ονομάζεται βιοδείκτης και μπορεί να είναι μία εκ των τεσσάρων πρωτεϊνών PD1, CTLA4, PDL1 ή PDL2. Όπως όμως λέει ο Ιωάννης Μπουκοβίνας, πρόεδρος της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας: «Η ανοσοθεραπεία δεν είναι πανάκεια, γιατί δεν “δουλεύει” για όλους. Έχει αποτέλεσμα μόνο στο 25% των ασθενών με μεταστατικούς καρκίνους, αλλά σε αυτούς που “δουλεύει” μπορεί να εξασφαλίσει ακόμα και ίαση! Για τον έναν στους τέσσερις ογκολογικούς ασθενείς –που, δυστυχώς, μέχρι στιγμής δεν είναι δυνατόν εκ των προτέρων να γνωρίζουμε ποιος θα είναι αυτός– η διαφορά στο προσδόκιμο επιβίωσης είναι εντυπωσιακή. Ενδεικτικά, για τον καρκίνο του πνεύμονα, προ ανοσοθεραπείας, μόλις το 2%-4% των ασθενών επιβίωνε μια πενταετία μετά τη διάγνωση. Σήμερα το ποσοστό αυτό έχει υπερπενταπλασιαστεί, ξεπερνώντας το 20%. Μάλιστα, σε κάποια περιστατικά επιτυγχάνεται ίαση, κάτι που φάνταζε σενάριο επιστημονικής φαντασίας στους μεταστατικούς καρκίνους, όπως μέχρι προσφάτως το προσδόκιμο επιβίωσης δεν ξεπερνούσε τους 3-5 μήνες».

Και ο κ. Μπουκοβίνας προσθέτει: «Για να διευρυνθεί ο αριθμός των ωφελούμενων ασθενών μελετώνται πλέον συνδυασμοί ενός ή δύο ανοσοτροποποιητικών παραγόντων με χημειοθεραπεία ή με στοχευμένα φάρμακα και το νέο “Άγιο Δισκοπότηρο” της Ιατρικής είναι η ανακάλυψη εκείνων των βιοδεικτών που θα μας βοηθήσουν να εντοπίζουμε εκ των προτέρων σε ποιους ασθενείς δρα η ανοσοθεραπεία. Γιατί τα φάρμακα αυτά είναι ακριβά και κανένα κράτος στον κόσμο, πόσο μάλλον η πτωχευμένη Ελλάδα, δεν αντέχει να τα χορηγεί δωρεάν χωρίς να υπάρχει το αναμενόμενο θεραπευτικό όφελος. Πόσες, όμως, ανοσοθεραπείες διαθέτει το οπλοστάσιο; Για διάφορες μορφές μεταστατικού καρκίνου (μελάνωμα, καρκίνος του πνεύμονα, καρκίνος της ουροδόχου κύστεως και της κεφαλής/τραχήλου) έχουν εγκριθεί το nivolumab και το ipilimumab της BMS, το pembrolizumab της MSD και το atezolizumab της Roche που πρόσφατα έλαβε έγκριση για τον μη μικροκυτταρικό μεταστατικό καρκίνο του πνεύμονα και της ουροδόχου κύστεως, ενώ αναμένεται συντόμως η έγκριση και άλλων δύο». Με τα νέα αυτά «όπλα», το βιβλίο της ογκολογίας ξαναγράφεται και η πιθανότητα να πέσουν κάποια στιγμή οι τίτλοι τέλους στο κεφάλαιο «Καρκίνος» μεγαλώνει.