Γιατί ο Opec δεν μειώνει τις τιμές του πετρελαίου;

Εκπρόσωποι των κορυφαίων πετρελαιοπαραγωγών χωρών στον πλανήτη πρόκειται να συναντηθούν και να συνεδριάσουν την Πέμπτη, 5 Μαΐου, εν μέσω εκκλήσεων από όλον τον κόσμο για μείωση των τιμών. Ωστόσο φαίνεται πως τα μέλη του Opec+ (στον οποίο ανήκει και η Ρωσία) δεν βιάζονται ιδιαίτερα να ανακουφίσουν τη διεθνή κοινότητα, επισημαίνεται σε άρθρο του BBC.

Στον διευρυμένο Opec+ ανήκουν 23 χώρες που παράγουν και εξάγουν πετρέλαιο ενώ οι αντιπρόσωποί τους συναντιούνται κάθε μήνα στη Βιέννη για να αποφασίσουν πόσο αργό πετρέλαιο θα διατεθεί στην παγκόσμια αγορά. Τον πρώτο λόγο στον οργανισμό τον έχουν τα δεκατρία κράτη – μέλη του Opec (Οργανισμός Εξαγωγών Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών), που είναι κυρίως χώρες της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής.

Ο Opec ιδρύθηκε το 1960 ως καρτέλ με στόχο τον έλεγχο της παγκόσμιας αγοράς πετρελαίου και της τιμής του. Σήμερα τα κράτη του Opec παράγουν περί το 30% του αργού πετρελαίου, γύρω στα 28 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα. Ο μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου στους κόλπους του οργανισμού είναι η Σαουδική Αραβία η οποία παράγει περισσότερα από 10 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως.

Το 2016, όταν οι τιμές του πετρελαίου ήταν ιδιαίτερα χαμηλές, τα κράτη του Opec αποφάσισαν να ενώσουν τις δυνάμεις τους με άλλες δέκα πετρελαιοπαραγωγoύς χώρες, συστήνοντας τον Opec+. Μεταξύ αυτών των χωρών περιλαμβάνεται και η Ρωσία η οποία επίσης παράγει περισσότερα από 10 εκατομμύρια βαρέλια καθημερινά. Από κοινού αυτά τα 23 κράτη παράγουν το 40% του αργού πετρελαίου στον κόσμο.

«Ο Opec+ καθορίζει την προσφορά και τη ζήτηση με στόχο την εξισορρόπηση της αγοράς. Διατηρούν τις τιμές σε υψηλά επίπεδα, περιορίζοντας την προσφορά, όταν η ζήτηση για πετρέλαιο μειώνεται», εξήγησε στο BBC η Κέιτ Ντάριαν, συνεργάτιδα του βρετανικού Energy Institute. Εννοείται πως ο Opec+ μπορεί επίσης να μειώσει τις τιμές, ρίχνοντας περισσότερο πετρέλαιο στην αγορά, όπως ζητούν κορυφαίοι εισαγωγείς πετρελαίου, περιλαμβανομένων των ΗΠΑ και της Βρετανίας.

Πλήρωναν και από πάνω!

Πώς, όμως, αυξήθηκαν τόσο πολύ οι τιμές; Την άνοιξη του 2020, καθώς ο κορονοϊός εξαπλωνόταν ανά την υφήλιο, η τιμή του αργού πετρελαίου κατέρρευσε εξαιτίας της δραστικής μείωσης της ζήτησης. «Οι παραγωγοί πλήρωναν κόσμο να πάρει το πετρέλαιο από τα χέρια τους επειδή δεν είχαν αρκετό χώρο για να το αποθηκεύσουν όλο», ανέφερε σχετικά η Κέιτ Ντάριαν.

Μπροστά σε αυτήν την κατάσταση τα μέλη του Opec+ αποφάσισαν να μειώσουν την παραγωγή αργού πετρελαίου κατά 10 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, ούτως ώστε να αυξηθεί η τιμή του. Επειτα από έναν χρόνο περίπου, τον Ιούνιο του 2021, καθώς η ζήτηση για αργό πετρέλαιο είχε αρχίσει να ανακάμπτει, άρχισαν να αυξάνουν σταδιακά την προσφορά, ρίχνοντας εξτρά στην αγορά 400.000 βαρέλια την ημέρα.

Ο νιγηριανός γενικός γραμματέας του Οpec, Μοχάμαντ Σανούσι Μπαρκίντο με τον Βλαντίμιρ Πούτιν (φωτογραφία αρχείου) | Mikhail Svetlov/ Getty Images

Σήμερα τα κράτη-μέλη του Opec+, προμηθεύουν την παγκόσμια αγορά με 2,5 εκατομμύρια βαρέλια λιγότερα σε σχέση με την ίδια περίοδο πριν από μία διετία. Ωστόσο, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η τιμή του αργού πετρελαίου ξεπέρασε κατά πολύ τα 100 δολάρια ανά βαρέλι, γεγονός που επέφερε σημαντικές αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων στα πρατήρια.

«Οταν ο Opec+ μείωσε την προσφορά κατά 10 εκατομμύρια βαρέλια τον Μάιο του 2020, η μείωση ήταν τεράστια. Τώρα αυξάνουν τη προσφορά με αργό ρυθμό, δίχως να λαμβάνεται υπόψη ο αντίκτυπος της ρωσοουκρανικής κρίσης», ανέφερε ο Ντέιβιντ Φάιφ, επικεφαλής οικονομολόγος της συμβουλευτικής εταιρείας Argus Media που ειδικεύεται στην ενέργεια.

Σημείωσε επίσης πως οι χώρες που εισάγουν πετρέλαιο ανησυχούν ιδιαίτερα για το πολύ πιθανό ενδεχόμενο να επιβάλει και η ΕΕ, μετά τις ΗΠΑ, εμπάργκο στις εισαγωγές πετρελαίου από τη Ρωσία. Σήμερα η Ευρώπη εισάγει από τη Ρωσία περισσότερα από 2,5 εκατομμύρια βαρέλια αργού πετρελαίου την ημέρα. «Η απειλή ενός εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο έχει τρομάξει τις αγορές, επειδή θα μπορούσε να οδηγήσει σε δραστικό περιορισμό της προσφοράς», είπε ο βρετανός ειδικός.

Αραβικά παζάρια

Με στόχο να μην αυξηθούν περαιτέρω οι τιμές ο Τζο Μπάιντεν έχει ζητήσει επανειλημμένα από τη Σαουδική Αραβία να αυξήσει την παραγωγή της. Οι Σαουδάραβες, ωστόσο, δεν δείχνουν πρόθυμοι να ικανοποιήσουν το αίτημά του. Παρόμοια έκκληση απηύθυνε, όχι μόνο στη Σαουδική Αραβία αλλά και στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, και ο Μπόρις Τζόνσον, χωρίς, ωστόσο, αποτέλεσμα.

«Η Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ έχουν τη δυνατότητα, αλλά αρνούνται να αυξήσουν την παραγωγή ανεξάρτητα από τον Opec. Δεν θέλουν να τους το υπαγορεύσει η Δύση. Δηλώνουν πως το χάσμα μεταξύ προσφοράς και ζήτησης περιορίζεται, και ότι οι υψηλές τρέχουσες τιμές απλά αντικατοπτρίζουν τον πανικό που επικρατεί στην πλευρά των αγοραστών», εξήγησε η Κέιτ Ντάριαν.

Την ίδια ώρα άλλα κράτη του Opec+ δυσκολεύονται ιδιαίτερα ή δεν είναι σε θέση να αυξήσουν την παραγωγή πετρελαίου. Η Νιγηρία και η Ανγκόλα, για παράδειγμα, μείωσαν από κοινού την παραγωγή τους κατά ένα εκατομμύριο βαρέλια την ημέρα κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους. Οι επενδύσεις μειώθηκαν σημαντικά κατά τη διάρκεια της πανδημίας ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις σημαντικές πετρελαϊκές εγκαταστάσεις δεν συντηρήθηκαν όπως θα έπρεπε, με αποτέλεσμα να είναι πρακτικά αδύνατη η δραστική αύξηση της παραγωγής, τουλάχιστον στην παρούσα φάση.

Οι Ρώσοι… κερδίζουν

Οσον αφορά τη Ρωσία, ο Opec+ καλείται επίσης να σεβαστεί τις επιθυμίες της, καθώς η χώρα είναι ένας από τους δύο μεγαλύτερους εταίρους του οργανισμού. «Οι Ρώσοι είναι ευχαριστημένοι με τις τιμές σε αυτά τα επίπεδα», είπε η Κάρολ Νάκλι, διευθύνουσα σύμβουλος της Crystol Energy. «Δεν έχουν τίποτα να κερδίσουν από τη μείωσή τους. Ο Opec θέλει να έχει καλές σχέσεις με τη Ρωσία, επομένως είναι πολύ πιθανό να συνεχίσουν όπως συμφώνησαν όλοι μαζί πέρυσι. Αυτό συνεπάγεται πολύ σταδιακή αύξηση της προσφοράς από σήμερα έως τον Σεπτέμβριο», συμπλήρωσε.