Γιατί “βούλιαξε” ο προσωπικός γιατρός- Μόλις 6% των γιατρών επιλέγουν τη γενική ιατρική

Ακόμη μια προσπάθεια για την εφαρμογή του προσωπικού γιατρού κάνει το υπουργείο Υγείας, που δίνει χρηματικό μπόνους σε όσους επιλέξουν την ειδικότητα της γενικής ιατρικής, κίνητρα, ενώ βάζει και τους παιδιάτρους στο σύστημα.

Η έλλειψη γιατρών στο σύστημα ήταν εξαρχής η βασική αιτία που η μεταρρύθμιση δεν προχωρούσε. Το αποτέλεσμα ήταν οι πολίτες, αν και είχαν εγγραφεί στο σύστημα, να μην μπορούν να βρουν προσωπικό γιατρό κοντά στον τόπο κατοικίας τους, οπότε στην πράξη να μην τον επισκέπτονται.

Τα στοιχεία, όπως περιγράφονται στην αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου για τον προσωπικό γιατρό που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση, εξηγούν γιατί η μεταρρύθμιση δεν προχωρά. Σύμφωνα με τα δεδομένα του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), στην Ελλάδα μόνο το 6% του συνόλου των γιατρών είναι ειδικευμένοι στις ειδικότητες της γενικής/οικογενειακής ιατρικής ή εσωτερικής παθολογίας, ειδικότητες οι οποίες συγκροτούν τον θεσμό του προσωπικού ιατρού, καθόσον αφορά στον ενήλικο πληθυσμό, σε αντίθεση με τον μέσο όρο των ευρωπαϊκών χωρών που είναι 20%.

Σημαντικό μειονέκτημα του θεσμού, όπως τονίζεται, είναι ότι η πλειονότητα των υφιστάμενων σήμερα ιατρών στις ειδικότητες της γενικής/οικογενειακής ιατρικής και της εσωτερικής παθολογίας δεν επιθυμεί να ενταχθεί στον θεσμό του προσωπικού ιατρού, λόγω του ότι τα οικονομικά κίνητρα είναι χαμηλότερα σε σχέση με τις εναλλακτικές που τους παρέχονται στον ιδιωτικό τομέα. Τα ανωτέρω έχουν ως αποτέλεσμα η μεταρρύθμιση του προσωπικού ιατρού να έχει μείνει ανεφάρμοστη σε ποσοστό περίπου 55% του συνόλων των ληπτών υπηρεσιών υγείας.

Στόχος είναι, με τις αλλαγές και τα κίνητρα που δίνονται, όλοι οι πολίτες να έχουν προσωπικό γιατρό μέχρι το τέλος του έτους και η μεταρρύθμιση να προχωρήσει. Σημειώνεται πως για να λειτουργήσει ο προσωπικός γιατρός, θα πρέπει να μπουν στη “δεξαμενή” του θεσμού περίπου 1.500 γιατροί.

Όλο θα πρέπει να έχουν προσωπικό γιατρό

Όλοι οι πολίτες, συμπεριλαμβανομένων των ανασφάλιστων, εγγράφεται υποχρεωτικά σε προσωπικό γιατρό. Κάθε πολίτης μπορεί να επιλέξει τον προσωπικό του γιατρό από το σύνολο των εγγεγραμμένων προσωπικών γιατρών στους καταλόγους, που δημιουργούνται και επικαιροποιούνται ανά δήμο, ή να δηλώσει ως προσωπικό του γιατρό τον ιδιώτη γιατρό της επιλογής του.

Κάθε άτομο έχει το δικαίωμα εγγραφής μόνο σε έναν προσωπικό γιατρό. Κατόπιν υποβολής σχετικού αιτιολογημένου αιτήματος, μετεγγραφή σε άλλον προσωπικό γιατρό μπορεί να εγκρίνεται έως και δύο φορές ανά έτος.

Η εγγραφή και η μετεγγραφή πραγματοποιούνται με τους εξής τρόπους:

α) από τον ίδιο τον δικαιούχο, τηλεφωνικά ή ηλεκτρονικά μέσω του συστήματος πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας,

β) μέσω του γιατρού που πρόκειται να δηλωθεί ως προσωπικός γιατρός, ο οποίος διαθέτει πρόσβαση στο σύστημα,

γ) μέσω της υγειονομικής μονάδας της περιοχής κατοικίας του δικαιούχου ή όποιας άλλης δημόσιας δομής Π.Φ.Υ. αυτός επιλέξει,

δ) μέσω ιδιωτικών φαρμακείων.

Στην περίπτωση κατά την οποία ο λήπτης υπηρεσιών υγείας δεν έχει εγγραφεί σε προσωπικό γιατρό έως την 1η.6.2025, ο προσωπικός του γιατρός ορίζεται αυτομάτως. Παράλληλα, καταργείται το σύστημα αντικινήτρων με ποινές για τους πολίτες με τη μη εγγραφή τους στον προσωπικό γιατρό.

Για τον ανήλικο πληθυσμό η εγγραφή στον προσωπικό γιατρό γίνεται από πρόσωπο που ασκεί την επιμέλεια του ανηλίκου, οριστικά ή προσωρινά, και είναι προαιρετική για τoν ανήλικο πληθυσμό που δεν έχει συμπληρώσει το δέκατο έκτο έτος της ηλικίας του, σύμφωνα με την ημεροχρονολογία γέννησής του, και υποχρεωτική για τον ανήλικο πληθυσμό που έχει συμπληρώσει το δέκατο έκτο έτος.

Σε πρώτη φάση, περίπου 530.000 παιδιά θα έχουν για πρώτη φορά δωρεάν πρόσβαση.

Πότε θα πληρώνουμε τον προσωπικό γιατρό

Οι κατηγορίες των προσωπικών ιατρών, πλην των παιδιάτρων, είναι οι ακόλουθες:

α) γιατροί, που παρέχουν τις υπηρεσίες τους ως προσωπικοί γιατροί στο πλαίσιο του Εθνικού Συστήματος Υγείας με εγγεγραμμένο πληθυσμό,

β) υπόχρεοι και μη υπόχρεοι προσωπικοί γιατροί, που παρέχουν τις υπηρεσίες τους σε δημόσιες μονάδες παροχής υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας,

γ) γιατροί που επιθυμούν να αποκτήσουν την ειδικότητα της γενικής/οικογενειακής ιατρικής, οι οποίοι παρέχουν, στο πλαίσιο της εκπαίδευσής τους, υπηρεσίες προσωπικού γιατρού,

δ) γιατροί που ασκούν ελευθέριο επάγγελμα, διατηρούν ιδιωτικό ιατρείο, και συμβάλλονται με τον Εθνικό Οργανισμό Παροχής Υπηρεσιών Υγείας ως προσωπικοί γιατροί, με εγγεγραμμένο πληθυσμό, και

ε) ιδιώτες ιατροί που ασκούν ελευθέριο επάγγελμα, διατηρούν ιδιωτικό ιατρείο και δεν συμβάλλονται με τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ., ούτε αποζημιώνονται από αυτόν, αλλά επιλέγονται ελεύθερα από τον πολίτη και αμείβονται από τον τελευταίο, σύμφωνα με τη μεταξύ τους συμφωνία.

Μπόνους 40.000 ευρώ στους νέους γιατρούς

Στους γιατρούς που, κατά τη διάρκεια του έτους 2025, υποβάλλουν αίτηση για εκπαίδευση στις ειδικότητες της γενικής/οικογενειακής ιατρικής και της εσωτερικής παθολογίας, με σκοπό την απόκτηση του τίτλου των συγκεκριμένων ειδικοτήτων, καταβάλλεται εφάπαξ οικονομικό κίνητρο προσέλκυσης, το οποίο, δεν δύναται να υπερβαίνει, σε επίπεδο μεικτών απολαβών, τις σαράντα χιλιάδες ευρώ.

Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, οι γιατροί που επιθυμούν να αποκτήσουν την ειδικότητα της γενικής/οικογενειακής ιατρικής παρέχουν υποχρεωτικά κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσής τους υπηρεσίες προσωπικού ιατρού, εφόσον η εκπαίδευσή τους σε δομές πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας καταλαμβάνει χρονικό διάστημα τουλάχιστον ίσο ή ανώτερο από δώδεκα συνεχείς μήνες.

Καθιερώνεται ακόμη σύστημα δεικτών απόδοσης των προσωπικών γιατρών, βάσει αντικειμενικών δεδομένων, όπως η συμμετοχή του εγγεγραμμένου πληθυσμού σε δράσεις πρόληψης

Το ιστορικό της μεταρρύθμισης

Όπως προέβλεπε ο αρχικός σχεδιασμός, όταν υπουργός Υγείας ήταν ο Θάνος Πλεύρης, το μοντέλο του προσωπικού γιατρού θα βρισκόταν σε πλήρη λειτουργία από τις αρχές του 2023. Η προσπάθεια ξεκίνησε πριν από δύο χρόνια και υπενθυμίζεται πως ο προσωπικός γιατρός είναι η συνέχεια του οικογενειακού γιατρού, η μεταρρύθμιση επί ΣΥΡΙΖΑ, που επίσης δεν προχώρησε.

Από την αρχή όμως παρουσιάστηκαν μεγάλες ελλείψεις σε γιατρούς και ειδικά στην Αττική, με αποτέλεσμα η πλειονότητα των εγγεγραμμένων πολιτών (περίπου πέντε εκατομμύρια σήμερα που έχουν κάνει εγγραφή) να έχουν βρει προσωπικό γιατρό, να έχουν εγγραφεί σε άλλη περιοχή και στην πράξη να μην κάνουν ποτέ χρήση των δυνατοτήτων που δίνει το σύστημα, για παράδειγμα σε προληπτικές εξετάσεις.

Στα αντικίνητρα προς τους πολίτες για μη επιλογή προσωπικού γιατρού περιλαμβάνονταν:

-η πρόσθετη συμμετοχή στα φάρμακα και σε διαγνωστικές εξετάσεις,

-η πρόσθετη συμμετοχή (κατά 10% επιπλέον του καθορισμένου ποσοστού) σε νοσήλια σε ιδιωτικές κλινικές και στις λοιπές παροχές, όπως αυτές περιλαμβάνονται στον Ενιαίο Κανονισμό Παροχών Υγείας (ΕΚΠΥ) του ΕΟΠΥΥ.

Για τους μη εγγεγραμμένους σε “προσωπικό γιατρό” προβλεπόταν η εξέταση σε νοσοκομεία μόνον των έκτακτων περιστατικών.