H ανθρωπότητα πιο κοντά στον όλεθρο από ποτέ άλλοτε στην ιστορία της, σύμφωνα με το «Ρολόι της Αποκάλυψης»

Το Doomsday Clock δημιουργήθηκε το 1947, και πλέον βρίσκεται 100 δευτερόλεπτα πριν τα «μεσάνυχτα»- σημείο στο οποίο δεν έχει φτάσει ποτέ ξανά.

Την Πέμπτη, το συμβούλιο επιστήμης και ασφαλείας του Bulletin of the Atomic Scientists, σε συνεννόηση με το συμβούλιο που αποτελείται από τους σπόνσορες του οργανισμού (το οποίο περιλαμβάνει 13 νομπελίστες) μετακίνησε τον δείκτη από τα δύο λεπτά πριν τα μεσάνυχτα (Two Minutes to Midnight– όπως τραγουδούν και οι Iron Maiden) όπου βρισκόταν ως τώρα, στα 100 δευτερόλεπτα.

Όπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση, «η ανθρωπότητα συνεχίζει να αντιμετωπίζει ταυτόχρονα δύο υπαρξιακές απειλές- τον πυρηνικό πόλεμο και την κλιματική αλλαγή- που γίνονται πιο πολύπλοκες λόγω ενός πολλαπλασιαστή απειλής, του πληροφοριακού πολέμου, ο οποίος μέσω του κυβερνοχώρου υπονομεύει τις δυνατότητες της κοινωνίας να αντιδράσει. Η κατάσταση διεθνούς ασφαλείας είναι κρίσιμη, όχι απλά επειδή υπάρχουν αυτές οι απειλές, μα επειδή οι ηγέτες του κόσμου έχουν επιτρέψει να διαβρωθούν οι διεθνείς πολιτικές υποδομές για τη διαχείρισή τους».

Το «Ρολόι της Αποκάλυψης» έχει μετακινηθεί πιο κοντά στα μεσάνυχτα τα τρία από τα τέσσερα τελευταία χρόνια. Το 2019 δεν μετακινήθηκε, ωστόσο το 2018 είχε προχωρήσει κατά 30 δευτερόλεπτα, στα δύο λεπτά. Το 2017 είχε βρεθεί στα δυόμισι λεπτά από τα τρία όπου ήταν πριν.

Η Ρέιτσελ Μπρόνσον, πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος του Bulletin of the Atomic Scientists είπε πως «είμαστε 100 δευτερόλεπτα από τα μεσάνυχτα. Εκφράζουμε πλέον πόσο κοντά βρίσκεται ο κόσμος σε δευτερόλεπτα- όχι ώρες, ή ακόμα λεπτά. Είναι το κοντινότερο από ποτέ στην καταστροφή που έχουμε βρεθεί ποτέ στην ιστορία του Ρολογιού της Αποκάλυψης. Πλέον είμαστε αντιμέτωποι με μια αληθινή κατάσταση έκτακτης ανάγκης- μια απολύτως απαράδεκτη κατάσταση του κόσμου, που έχει εξαλείψει κάθε περιθώριο λάθους ή περαιτέρω καθυστέρησης».

Ο Τζέρι Μπράουν, πρώην κυβερνήτης της Καλιφόρνια και εκτελεστικός πρόεδρος του Bulletin of the Atomic Scientists είπε πως «η επικίνδυνη αντιπαλότητα και εχθρότητα μεταξύ των υπερδυνάμεων αυξάνει την πιθανότητα πυρηνικού σφάλματος. Η κλιματική αλλαγή απλά επιδεινώνει την κρίση. Εάν υπάρχει κάποια στιγμή για να αφυπνιστούμε, είναι τώρα».

Για πρώτη φορά οι ειδικοί του οργανισμού συνεργάστηκαν για τη μεταβολή αυτή με μέλη των «Πρεσβυτέρων» (The Elders)– ομάδας που ιδρύθηκε από τον Νέλσον Μαντέλα το 2007 και αποτελείται από ανεξάρτητους ηγέτες από όλο τον κόσμο που εργάζονται για σκοπούς όπως η ειρήνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Μεταξύ αυτών είναι και ο πρώην γγ του ΟΗΕ, Μπαν Κι Μουν, ο οποίος τόνισε πως «μοιραζόμαστε μια κοινή ανησυχία σχετικά με την αποτυχία του πολυμερούς συστήματος για την αντιμετώπιση των υπαρξιακών απειλών που αντιμετωπίζουμε. Από την απόσυρση των ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή και τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, μέχρι το αδιέξοδο στις συνομιλίες για τον πυρηνικό αφοπλισμό και τον διχασμό στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ- οι μηχανισμοί μας για συνεργασία υπονομεύονται ενώ τους χρειαζόμαστε περισσότερο».

Η ανακοίνωση για το «Ρολόι της Αποκάλυψης» υπογραμμίζει την επιδείνωση που παρατηρείται σε τρεις παράγοντες:

–Πυρηνικά όπλα: Όπως σημειώνεται, ηγέτες χωρών έδωσαν τέλος ή υπονόμευσαν συνθήκες ελέγχου εξοπλισμών και διαπραγματεύσεις την προηγούμενη χρονιά, «δημιουργώντας ένα περιβάλλον που ενδείκνυται για ανανεωμένη κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών, εξάπλωση των πυρηνικών όπλων και περιορισμό των “φραγμάτων” που υπάρχουν προς έναν πυρηνικό πόλεμο. Πολιτικές αντιπαραθέσεις σχετικά με τα πυρηνικά προγράμματα στο Ιράν και τη Βόρεια Κορέα παραμένουν ανεπίλυτες και, αν μη τι άλλο, επιδεινώνονται. Η συνεργασία ΗΠΑ-Ρωσίας για τον έλεγχο των εξοπλισμών και τον αφοπλισμό είναι σχεδόν ανύπαρκτη».

–Κλιματική αλλαγή: Όπως τονίζεται, μέσα στο προηγούμενο έτος το θέμα της κλιματικής αλλαγής έγινε πολύ πιο γνωστό στο ευρύ κοινό, «σε μεγάλο βαθμό εξαιτίας των μαζικών διαδηλώσεων νέων ανά τον κόσμο. Όπως και να έχει, η κυβερνητική δράση για την κλιματική αλλαγή εξακολουθεί να είναι ανεπαρκής για να αντιμετωπιστεί η πρόκληση. Σε συνόδους του ΟΗΕ για το κλίμα πέρυσι, εθνικές αντιπροσωπείες έδωσαν ωραίες ομιλίες, αλλά παρουσίασαν λίγα χειροπιαστά σχέδια για τον περαιτέρω περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που διαταράσσουν το κλίμα της Γης. Αυτή η περιορισμένη πολιτική αντίδραση έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια ενός έτους που οι επιπτώσεις της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής εκδηλώθηκαν μέσω μιας από τις θερμότερες χρονιές που έχουν καταγραφεί ποτέ, εκτεταμένες πυρκαγιές, και ταχύτερο του αναμενομένου λιώσιμο των πάγων».

–Παραπληροφόρηση μέσω Ίντερνετ: «Η συνεχής διαφθορά της οικόσφαιρας της πληροφόρησης από την οποία εξαρτώνται η δημοκρατία και η λήψη αποφάσεων για τα κοινά έχει κλιμακώσει την πυρηνική και την κλιματική απειλή. Την τελευταία χρονιά πολλές κυβερνήσεις χρησιμοποίησαν εκστρατείες παραπληροφόρησης στον κυβερνοχώρο για να προκαλέσουν έλλειψη εμπιστοσύνης σε θεσμούς και μεταξύ εθνών, υπονομεύοντας εθνικές και διεθνείς προσπάθειες για ειρήνη και προστασία του πλανήτη».

Όσον αφορά στις ενέργειες που ζητούνται για να πάει πίσω ο δείκτης, ζητείται να επιστρέψουν οι ηγέτες ΗΠΑ και Ρωσίας στο τραπέζι διαπραγματεύσεων, να υπάρξει επαναφορά της Συνθήκης INF ή ανάλογες δράσεις για την αποφυγή κούρσας εξοπλισμών στον τομέα των πυραύλων μέσου βεληνεκούς, η παράταση των ορίων της New START πέρα από το 2021, περαιτέρω μείωση πυρηνικών όπλων κ.α. Επίσης, ζητείται να δοθεί από τις κυβερνήσεις έμφαση στην επίτευξη του στόχου που έχει τεθεί από τη Συμφωνία του Παρισιού για την αύξηση της θερμοκρασίας, ενώ τονίζεται πως πρέπει να γίνουν προσπάθειες από τις ΗΠΑ και όσους άλλους έχουν υπογράψει τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν για να αποφευχθεί η εξάπλωση των πυρηνικών όπλων στη Μέση Ανατολή.

Καταλήγοντας, τονίζεται πως η διεθνής κοινότητα θα έπρεπε να αρχίσει συζητήσεις με σκοπό να καθιερωθούν νόρμες συμπεριφοράς σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, οι οποίες «αποθαρρύνουν και τιμωρούν την κατάχρηση της επιστήμης»- ενώ παράλληλα σημειώνεται πως είναι ανάγκη να αποτραπεί η χρήση των τεχνολογιών πληροφορικής για υπονόμευση της εμπιστοσύνης σε πολιτικούς θεσμούς, ΜΜΕ και την «ίδια την ύπαρξη της αντικειμενικής πραγματικότητας».

«Ο πληροφοριακός πόλεμος μέσω κυβερνοχώρου είναι απειλή στο κοινό καλό. Οι εκστρατείες παραπλάνησης- και οι ηγέτες που επιδιώξουν να θολώνουν τις διαχωριστικές γραμμές μεταξύ γεγονότων και φαντασίας με πολιτικά κίνητρα- αποτελούν σοβαρότατη απειλή στις αποτελεσματικές δημοκρατίες, περιορίζοντας τις δυνατότητές τους στην αντιμετώπιση των πυρηνικών όπλων, της κλιματικής αλλαγής και άλλων υπαρξιακών απειλών».