Η ασφαλιστική δαπάνη θα μένει σταθερή, αλλά οι συνταξιούχοι θα φτωχαίνουν

Σταθερή στα προ κρίσης επίπεδα, ήτοι περί τα 29 δισ. τον χρόνο, θα παραμείνει η συνταξιοδοτική δαπάνη στη χώρα μας, για τα επόμενα πολλά χρόνια, έως και το 2070. Κατά το ίδιο διάστημα, οι συνταξιούχοι θα αυξηθούν επικίνδυνα, αγγίζοντας τα 2,6 εκατ. άτομα. Βάσει αυτών των στοιχείων, οι αναλογιστικές μελέτες καταλήγουν πως δεν κινδυνεύει –τουλάχιστον άμεσα– η βιωσιμότητα του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης στην Ελλάδα. Αυτό που δεν εξετάζουν, βέβαια, είναι η… βιωσιμότητα των συνταξιούχων, καθώς οι παροχές περιορίζονται, χρόνο με τον χρόνο, δραματικά. Είναι χαρακτηριστικό ότι το σύνολο της μέσης κύριας και επικουρικής σύνταξης θα ανέρχεται το 2070 στο επίπεδο των 850-900 ευρώ μεικτά, ποσό που αντιστοιχεί σε συνολικό συντελεστή αναπλήρωσης της τάξης του 45%, όταν το 2009 ο αντίστοιχος συντελεστής ήταν στο 75%. Την τεράστια πρόκληση την κοινωνικοασφαλιστικής πολιτικής, ως προς την αποκατάσταση του επιπέδου επάρκειας των συνταξιοδοτικών παροχών στη χώρα μας, εν μέσω μάλιστα και της συζήτησης με τους δανειστές για την περικοπή ή όχι των συντάξεων από την 1η Ιανουαρίου του 2019, αναδεικνύει μελέτη των επιστημόνων Σ. Ρομπόλη και Β. Μπέτση, που παρουσιάζει σήμερα η «Κ». Σύμφωνα με αυτήν, το 2070 στην Ελλάδα η συνταξιοδοτική δαπάνη εκτιμάται σε 29 δισ. ευρώ. Ποσό, που θα κατευθύνεται σε 2.580.000 συνταξιούχους. Σε απόλυτα ποσά, η δαπάνη παραμένει όση και το 2009 (με ΑΕΠ 232 δισ. ευρώ), όταν όμως ο αριθμός των συνταξιούχων ήταν 2.410.000 άτομα. Συνολικά, κατά τα επόμενα 52 χρόνια ο κρατικός προϋπολογισμός στην Ελλάδα θα καταβάλει στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης περίπου 900 δισ., σε παρούσες αξίες, ενώ θα παραχθούν αθροιστικά πόροι της τάξης των 11,6 τρισ. σε παρούσες αξίες (232 δισ. κατά μέσον όρο ανά έτος την περίοδο 2018-2070 με μέσο ετήσιο ρυθμό 0,8%).

Σύμφωνα με τον ομότιμο καθηγητή του Παντείου Πανεπιστημίου Σάββα Ρομπόλη και τον υποψήφιο διδάκτορα Βασίλη Μπέτση, η αναλυτική επεξεργασία των στοιχείων της αναλογιστικής μελέτης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Μάιος 2018) οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η χώρα μας θα καταβάλει από τον κρατικό προϋπολογισμό (για την εθνική σύνταξη και για εισφορές ως εργοδότης στον δημόσιο τομέα) 210 δισ. την 15ετία 2019-2033, 237 δισ. τη 15ετία 2034-2048 και 267 δισ. την περίοδο 2049-2063 (σε σταθερές τιμές). Θα καταβάλει δηλαδή, τις επόμενες 3 15ετίες, κατά μέσον όρο 238 δισ. ευρώ σε σταθερές τιμές κάθε 15 χρόνια.

Η σύγκριση αυτών των ποσών με την εξέλιξη του χρέους αναδεικνύει και τη μακροχρόνια βιωσιμότητα του συστήματος: Το 2070 ο δείκτης συνταξιοδοτικής δαπάνης προς ΑΕΠ θα είναι 10,6% και κατά μέσον όρο τη χρονική περίοδο 2018-2070 θα είναι 12,5% του ΑΕΠ, ποσοστό σημαντικά χαμηλότερο από το ανώτερο όριο του 16% του ΑΕΠ το οποίο έχουν θέσει με τα μνημόνια οι δανειστές στην Ελλάδα και κοντά στον μέσο όρο της Ε.Ε. των «27», που εκτιμάται σε 11,4% του ΑΕΠ.

Με αφετηρία αυτά τα δεδομένα, οι κ. Ρομπόλης και Μπέτσης υποστηρίζουν ότι ο ισχυρισμός ότι τα 220 δισ. ευρώ που κατεβλήθησαν από τον κρατικό προϋπολογισμό στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης την περίοδο 2000-2015 οδήγησε τη χώρα μας στη χρεοκοπία είναι αβάσιμος, αφού τις επόμενες τρεις δεκαπενταετίες μέχρι το 2063 θα καταβληθούν κατά μέσον όρο 238 δισ. ευρώ την κάθε δεκαπενταετία και παράλληλα θα διατηρείται το χρέος υπό όρους βιώσιμο.

Στην προοπτική αυτή αναδεικνύεται ότι κατά τα επόμενα 52 χρόνια ο κρατικός προϋπολογισμός στην Ελλάδα θα καταβάλει στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης περίπου 900 δισ. ευρώ σε παρούσες αξίες.

Ομως ακόμη και με βάση την απαισιόδοξη παραδοχή ότι το ΑΕΠ στην Ελλάδα θα αυξάνεται κατά τα επόμενα 52 χρόνια με μέσο ετήσιο ρυθμό 0,8%, θα παραχθούν αθροιστικά πόροι της τάξης των 11,6 τρισ. σε παρούσες αξίες. Πιο συγκεκριμένα, κατά την περίοδο 2018-2070 ο κρατικός προϋπολογισμός θα καταβάλλει κατά μέσον όρο 13 δισ. τον χρόνο σε σταθερές τιμές στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και οι εισφορές εργαζομένων και εργοδοτών για την ανταποδοτική σύνταξη θα είναι κατά μέσον όρο 13 δισ. τον χρόνο σε σταθερές τιμές. Ετσι, η δαπάνη για την κύρια σύνταξη την περίοδο 2018-2070 θα είναι κατά μέσον όρο 26 δισ. τον χρόνο και η συνολική συνταξιοδοτική δαπάνη θα ανέρχεται στο επίπεδο των 29 δισ. ευρώ κατά μέσον όρο σε σταθερές τιμές.

Στην προοπτική αυτή, ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι το 2070 στην Ελλάδα η προβλεπόμενη συνταξιοδοτική δαπάνη θα είναι όσο ήταν και το 2009, ήτοι 29 δισ. ευρώ. Θα αντιστοιχεί όμως σε 2.580.000 συνταξιούχους έναντι 2.410.000 61 χρόνια πριν. Και αυτό, γιατί το ποσοστό αναπλήρωσης της μέσης κύριας και επικουρικής σύνταξης θα ανέρχεται στο 45%, έναντι 75% το 2009…