Η δεκαετία των ψεκασμένων και το (ίδιο) λάθος μας

Περπατούν στα ίδια μέρη, πάνω στην Λεωφόρο Αμαλίας μπροστά από την Βουλή. Εχουν τις ίδιες, γνώριμες παρέες, από τον Κυριάκο Βελόπουλο έως τον Ηλία Κασιδιάρη. Έχουν τα ίδια συνθήματα: «μας λένε ψέματα», «θέλουν να μας ελέγξουν», «τους έχουμε πάρει χαμπάρι». Ακόμα και η φιγούρα της διαδηλώτριας που χοροπηδούσε πάνω στις μάσκες μας είναι γνώριμη. Οχι γιατί την έχουμε ξαναδεί, αλλά γιατί έχουμε μάθει να την αναγνωρίζουμε: πριν μερικά χρόνια, θα μούτζωνε την Βουλή φωνάζοντας το γνωστό σύνθημα με το «μπουρδέλο» ή θα παρουσιαζόταν στα γραφεία του Αρτέμη Σώρρα, έτοιμη να αναλάβει δράση.

Οι εχθροί είναι βέβαια διαφορετικοί. Τότε έφταιγαν τα νεφελίμ, η Παγκόσμια Τράπεζα και οι Εβραίοι, σήμερα φταίνε οι μάσκες, τα τσιπάκια του Μπιλ Γκέιτς και ο Σωτήρης Τσιόδρας. Το ψεκασμένο κόνσεπτ, όμως, παραμένει στον πυρήνα του απαράλλαχτο: μια παγκόσμια συνωμοσία έχει στηθεί εις βάρος φτωχών πλην τίμιων πολιτών με στόχο οι «ισχυροί» να τιθασεύσουν τους ατίθασους.

Advertisement

Τι άλλαξε, σε επίπεδο συνωμοσιολογίας, τα τελευταία δέκα χρόνια; Απολύτως τίποτα. Όταν η Ελλάδα μπήκε στα μνημόνια και βρέθηκε στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους, οι θεωρίες συνωμοσίας ήταν ένας μηχανισμός αντιμετώπισης της νέας πραγματικότητας. Παρόμοιος μηχανισμός ενεργοποιήθηκε και τον περασμένο Μάρτιο, όταν η ελληνική κοινωνία είδε ξανά την καθημερινότητά της να αλλάζει εξαιτίας ενός παράγοντα που δεν μπορούσε να ελέγξει. Ο φόβος για την ζωή τους και η αυστηρή καραντίνα περιόρισε για κάποιους μήνες τους συνωμοσιολόγους στο Διαδίκτυο. Εκεί ανασυντάχθηκαν, δημιουργώντας μια αλυσίδα με fake news που, όταν βγήκαν από το σπίτι τους, άρχισαν να επαναλαμβάνουν παντού. Νεκροί από κορονοϊό δεν υπήρχαν, οι σοροί μεταφέρονταν από νοσοκομείο σε νοσοκομείο έναντι 1.000 ευρώ. Οι μάσκες είναι φίμωτρα με τσιπάκια, τα αυτόματα θερμόμετρα διαγράφουν την μνήμη, ενώ την περίοδο της καραντίνας οι κεραίες 5G εγκαταστάθηκαν παντού χωρίς πρόβλημα.

Όπως οι πρόγονοί τους, οι συνωμοσιολόγοι της πανδημίας δεν γίνονται αντιληπτοί με τη μία, όταν δεν κυκλοφορούν σε κοπάδια. Μοιάζουν εντελώς φυσιολογικοί, μέχρι που η συζήτηση αναπόφευκτα φτάνει στον κορονοϊό. Μπορείς να τους πάρεις χαμπάρι από την αναγνωριστική ερώτηση «εσύ προσωπικά ξέρεις κανέναν που να νόσησε;» ή από την ενόχλησή τους όταν αρνείσαι να τους σφίξεις το χέρι, τηρώντας τους κανόνες κοινωνικής απόστασης.

Η παρουσία τους θα ήταν αστεία και φρικτά γραφική, αν δεν γνωρίζαμε τη συνέχεια. Αν δεν είχαμε δει, δηλαδή, τους ψεκασμένους του 2010 να προσεγγίζονται από την ακροδεξιά, που πρόσφερε θεωρητικό πλαίσιο σε ανερμάτιστες θεωρίες. Αν δεν είχαμε δει να τους συμπεριφέρονται με κατανόηση πολιτικές δυνάμεις που βρέθηκαν στα κυβερνητικά έδρανα, σφιχταγκαλιασμένοι εταίροι που στηρίχθηκαν και στις δικές τους ψήφους.

Οι γραφικοί με τα χρόνια εξελίχθηκαν, αναπαράχθηκαν και αγρίεψαν. Ήταν ανάμεσα σε αυτούς που δεν άφησαν την Πυροσβεστική να πλησιάσει έγκαιρα στη Marfin, έδειξαν τουλάχιστον ανοχή σε όσους υποσχέθηκαν να τους προστατεύσουν από τους «ισλαμιστές εισβολείς». Πίστεψαν πως κάποιος θα έρθει να τους σώσει δια μαγείας από την οικονομική καταστροφή, έκλεισαν την χώρα στο καβούκι της, μιλούσαν με απέχθεια για την ενωμένη Ευρώπη και το ευρώ. Επειδή κανένας δεν τους πήρε ποτέ στα σοβαρά, οι ψεκασμένοι μιλούσαν χωρίς αντίλογο. Μέσα σε μικρό διάστημα, από περιθώριο έγιναν καθεστώς. Ακόμα και όταν αντιλήφθηκαν πως καμία θεωρία τους δεν αγγίζει την πραγματικότητα, έριξαν το φταίξιμο σε όσους τους χάιδεψαν τα αυτιά.

Φέτος βγήκαν στην επιφάνεια με τον ίδιο τρόπο, ψάχνοντας πάλι κάποιους να τους ακούσουν και να τους συμπεριλάβουν. Δεν βρήκαν κατανόηση από τους επιστήμονες, που επέλεξαν να πουν την αλήθεια από την αρχή. Δεν την έψαχναν, όμως, εκεί. Ο πραγματικός κίνδυνος είναι να τους αγνοήσουμε πάλι. Κι αυτή τη φορά το τίμημα δεν θα είναι υπέρογκοι φόροι και επιπλέον μνημόνια, δεν θα θρηνήσουμε την πολιτική μας ωριμότητα και την κοινωνική συνοχή. Θα ψάχνουμε μεταλλικά φέρετρα.