Η δυνατότητα ενός νησιού

Οι εικόνες ήταν οδυνηρά όμορφες. Ηταν Ιούνιος του 2021, ντάλα καραντίνα, και οι ημι-έγκλειστοι θεατές θαύμαζαν από μακριά, με ηδονοβλεπτικό φθόνο, το κάστρο και τη χώρα της Αστυπάλαιας. Εβλεπαν στα πλάνα τον πρωθυπουργό, με φόντο τους μύλους, να ανακοινώνει ότι το νησί θα γινόταν «ένα εργαστήριο του μέλλοντος», «μια πύλη για έναν πιο καθαρό, πιο πράσινο, πιο αειφόρο κόσμο». Με νονό ένα γερμανικό κολοσσό της αυτοκίνησης, ο τόπος θα γινόταν υπόδειγμα πράσινης μετάβασης.

Λίγο μεγαλύτερη από τη Μύκονο, η Αστυπάλαια δεν είχε την «τύχη» του δημοφιλούς τουριστικού προορισμού. Παρά την προβολή που της εξασφάλισε το πρόγραμμα του πράσινου μετασχηματισμού της, παραμένει στο μεγαλύτερό της μέρος αδόμητη. Γιατί λοιπόν να μην αναπτυχθεί κι αυτή λιγάκι; Γιατί μας σοκάρει ότι (όπως αποκάλυψε προχθές στην «Κ» το ρεπορτάζ του Γιώργου Λιάλιου) το Κεντρικό Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων έχει δώσει την έγκρισή του για να χτιστεί ένα τουριστικό χωριό –δύο ξενοδοχεία και άγνωστο πόσες βίλες– συνολικής δομημένης επιφάνειας 21.000 τετραγωνικών μέτρων;

Advertisement

Αν το εγχείρημα υλοποιηθεί, μέσα σε λίγους μήνες το νησί θα έχει χτιστεί όσο και ανά τους αιώνες, αφού το «χωριό» –όπως αποκαλείται με ανατριχιαστικό ευφημισμό το οικοδομικό πρότζεκτ– θα απλωθεί σε έκταση ίση με τους κανονικούς οικισμούς.

Εν τω μεταξύ, από τον Ιούνιο του 2021, η «πράσινη» Αστυπάλαια έχει όντως αποκτήσει πολλά ηλεκτρικά αυτοκίνητα και τους αντίστοιχους σταθμούς φόρτισης για να τα εξυπηρετεί. Εξακολουθεί όμως να αντλεί την ηλεκτρική ενέργεια από την τοπική μονάδα της ΔΕΗ που καίει πετρέλαιο. Μόλις πριν από λίγες ημέρες, στις 17 Αυγούστου, ο –τρόπος του λέγειν– ΧΥΤΑ του νησιού έπιασε φωτιά, πνίγοντας στους τοξικούς καπνούς τον τόπο στην ακμή της τουριστικής σεζόν. Δεν ήταν η πρώτη φορά, είπαν, που τα σκουπίδια καίγονται.

Σε αυτό το όχι και τόσο «αειφόρο» περιβάλλον, το αρμόδιο όργανο της Πολιτείας εγκρίνει άλλο τόσο μπετόν. Που, εντάξει, μπορεί να μην είναι άσχημο, γιατί θα είναι υπεραρχιτεκτονημένο, κατά τη μόδα που εξαπλώνεται τα τελευταία χρόνια στις άνυδρες πλαγιές του Αιγαίου. Αλλά, αν ξεπεράσει κανείς τις αισθητικές του αγωνίες, ποια υποδομή θα υποστηρίζει τις βίλες και τα ξενοδοχεία; Από πού θα τροφοδοτούνται με ενέργεια; Πού θα αφήνουν τα σκουπίδια τους; Πώς θα επηρεάσουν το υπόλοιπο φυσικό και πολιτισμικό οικοσύστημα του νησιού;

Αυτές οι ανησυχίες αντιμετωπίζονται από τους εκπροσώπους της «βαριάς μας βιομηχανίας» ως περίπου κομμουνιστικές και οικο-αφελείς. Δεν βλέπουμε, λένε, τα οφέλη για την ανάπτυξη.

Ομως, μιας τέτοιας κλίμακας παρέμβαση δεν «αναπτύσσει» το «προϊόν». Το αναλώνει. Δεν αναδεικνύει τον τόπο. Τον υποσκάπτει – και κυριολεκτικά με τα υπόσκαφα φαραωνικά κουτιά που κατοικούνται για δυο – τρεις μήνες και χάσκουν, πολυτελώς κενά, τον υπόλοιπο χρόνο μέσα στα σπλάχνα του βράχου.

Ενα χρόνο μετά την εξαγγελία της «πράσινης Αστυπάλαιας», ο πρωθυπουργός ξαναπήγε στο νησί. «Αυτό το οποίο γίνεται εδώ», είπε, «είναι μια επανάσταση».

Η ενσφήνωση ενός δεύτερου, ουρανοκατέβατου νησιού-μες-στο-νησί, που προωθείται τώρα, είναι πραγματικά «επαναστατική». Αλλάζει το καθεστώς. Μεταμορφώνει τον τόπο. Τον μετατρέπει σε αποικία ενδογενούς αποικιοκρατίας.

*Μετά τη δημοσίευση του σχολίου, αρμόδιες πηγές διευκρίνισαν στην «Κ» ότι το επενδυτικό σχέδιο, που βρίσκεται ακόμη σε πολύ πρώιμο στάδιο, δεν θα έχει την έγκριση της κυβέρνησης.