Η σύγκρουση Ρωσίας – Ουκρανίας σε χάρτες: Η εδαφική απεικόνιση του πολέμου

Οι μάχες στην Ουκρανία μαίνονται από τον Φεβρουάριο του 2022 όταν η Ρωσία ξεκίνησε εισβολή πλήρους κλίμακας. Τους τελευταίους μήνες, τα ρωσικά στρατεύματα δεν έχουν σημειώσει παρά μικρά μόνο εδαφικά «κέρδη». Από την πλευρά του, ο ουκρανικός στρατός με την αντεπίθεση που ξεκίνησε στις αρχές Αυγούστου στα βορειανατολικά σύνορα με τη Ρωσία, έχει δημιουργήσει ένα νέο μέτωπο.

Το BBC σε μια προσπάθειά του να παραθέσει μια εδαφική απεικόνιση των μετώπων, προχώρησε σε μια ανασκόπηση του πολέμου τους τελευταίους μήνες, παραθέτοντας και σχετικούς χάρτες.

Η Ουκρανία εισβάλλει σε ρωσικό έδαφος

Τα ουκρανικά στρατεύματα έκαναν επιδρομή – έκπληξη στα σύνορα της Ρωσίας στις αρχές Αυγούστου, προχωρώντας 30 χιλιόμετρα στο ρωσικό έδαφος του Κουρσκ. Περίπου 200.000 άνθρωποι εκκένωσαν τις παραμεθόριες περιοχές Μπέλοφσκι και Κρασνάγια Γιάρουγκα, κατόπιν εντολής της ρωσικής κυβέρνησης. Ο Βλάντιμιρ Πούτιν καταδίκασε την ουκρανική επίθεση αποκαλώντας τη «μεγάλη πρόκληση».

Μία εβδομάδα αργότερα, ο κορυφαίος στρατηγός της Ουκρανίας ισχυρίστηκε ότι βρίσκονταν υπό ουκρανικό έλεγχο 1.000 τ. χλμ. ρωσικού εδάφους, παρότι αναλυτές ανέφεραν ότι η πραγματική κλίμακα της έκτασης είναι μικρότερη.

Το Κούρσκ και το Μπελγκορόντ ανακοίνωσαν ότι βρίσκονται σε κατάσταση συναγερμού.

Ο τωρινός κυβερνήτης του Κούρσκ, Αλεξέι Σμιρνόφ, ανέφερε ότι οι ουκρανικές δυνάμεις κατέλαβαν 28 κοινότητες, αλλά ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ανέβασε τον αριθμό σε 74.

Η αντεπίθεση θεωρήθηκε μια προσπάθεια να εξαναγκαστεί η Ρωσία να μετακινήσει τις δυνάμεις της από την ανατολική Ουκρανία και κατά αυτόν τον τρόπο να αφαιρεθεί μέρος της πίεσης από τις εκεί ουκρανικές δυνάμεις. Παράλληλα, η ουκρανική πλευρά στοχεύει να βελτιώσει τις πιθανότητές της για σύναψη ειρήνης με ευνοϊκούς για την ίδια όρους.

Η ρωσική επιδρομή βόρεια του Χαρκόβου

Στις αρχές του Μαΐου του 2024, οι ρωσικές δυνάμεις πέρασαν το διεθνές σύνορο βόρεια της Ουκρανίας, εισβάλλοντας στη δεύτερη μεγαλύτερη της πόλη, το Χάρκοβο. Αρκετά χωριά καταλήφθηκαν και χιλιάδες πολίτες τράπηκαν σε φυγή.

Η κύρια επίθεση της Ρωσίας έχει επικεντρωθεί για καιρό στην ανατολική περιοχή του Ντονέτσκ, αλλά η παραπάνω ήταν η πιο σημαντική χερσαία έφοδος από την έναρξη του πολέμου και επέκτεινε περαιτέρω την πρώτη γραμμή άμυνας της Ουκρανίας.

Η ρωσική επίθεση έλαβε χώρα μετά το πέρας μιας τετράμηνης περιόδου κατά την οποία οι ΗΠΑ δεν προμήθευαν με όπλα την Ουκρανία, λόγω αδιεξόδου στο αμερικανικό Κογκρέσο.

Το αδιέξοδο λύθηκε τέλη Απριλίου, όταν οι ΗΠΑ προχώρησαν σε ένα πακέτο βοηθείας 61 δισεκατομμυρίων δολαρίων που περιελάμβανε την προμήθεια της Ουκρανίας με πυραύλους, συστήματα πυροβολικού και αεράμυνας.

Η Ουκρανία τελικά «κρατήθηκε γερά» παρόλο που το Χάρκοβο δέχτηκε επανειλημμένες επιθέσεις από βόμβες που εκτοξεύονταν από ρωσικά πολεμικά αεροσκάφη. Έτσι, το Χάρκοβο παρέμεινε εκτός της εμβέλειας του ρωσικού πυροβολικού.

Η Ρωσία προχωρά πιο βαθιά στα ανατολικά

Η εισβολή στο Χάρκοβο ήταν ανεξάρτητη – καθώς έχει μεγάλη απόσταση – από την πρώτη γραμμή επίθεσης της Ρωσίας στο ανατολικό μέτωπο, όπου συνεχίζονται οι επιδρομές και προχωρούν ακόμα βαθύτερα από τον Οκτώβριο του 2023.

Η ανατολική Ουκρανία συνιστά πεδίο διαμάχης μεταξύ των δύο χωρών, ήδη από το 2014, όταν Ρώσοι μαχητές κατέλαβαν μεγάλες εκτάσεις των ανατολικών περιοχών του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ.

Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα της Ρωσίας είναι το ανθρώπινο δυναμικό και έχει δείξει προθυμία να θυσιάζει στρατιώτες για να κερδίζει λίγα μέτρα τη φορά.

Περίπου 1.200 Ρώσοι στρατιώτες σκοτώνονταν ή τραυματίζονταν κάθε μέρα τον Μάιο και τον Ιούνιο, το υψηλότερο ποσοστό από την αρχή του πολέμου, σύμφωνα με δυτικούς αξιωματούχους.

Εν τω μεταξύ, ελπίζοντας να βοηθήσει στην ανακούφιση των εξαντλημένων στρατευμάτων της πρώτης γραμμής, η Ουκρανία μείωσε το ελάχιστο όριο ηλικίας για στρατολόγηση από 27 σε 25.

Η Ρωσία είχε μια αξιοσημείωτη επιτυχία στην πόλη Αβντιβκά, όπου τα ουκρανικά στρατεύματα αποσύρθηκαν τον Φεβρουάριο μετά από μήνες μαχών.

Σηματοδότησε τη μεγαλύτερη αλλαγή στη γραμμή του μετώπου μήκους άνω των 1.000 χιλιομέτρων (620 μίλια) από τότε που τα ρωσικά στρατεύματα κατέλαβαν την κοντινή πόλη Μπαχμούτ τον Μάιο του 2023.

Σε περίπτωση μιας επιτυχημένης ουκρανικής αντεπίθεσης, η Αβντιβκά θα μπορούσε να λειτουργήσει ως πύλη της Ουκρανίας για να φτάσει στην ελεγχόμενη από τη Ρωσία πόλη Ντόνετσκ, αλλά αυτή η ευκαιρία έχει πλέον παρέλθει.

Σχεδόν όλος ο πληθυσμός της Αβντιβκά, περισσότεροι από 30.000 άνθρωποι έχουν τραπεί σε φυγή και η ίδια η πόλη έχει καταστραφεί σχεδόν ολοκληρωτικά.

Οι ρωσικές δυνάμεις ελέγχουν τώρα ό,τι έχει απομείνει από την πόλη και συνεχίζουν να πιέζουν προς τα δυτικά, με το βλέμμα τους στις πόλεις Ποκρόβσκ που ελέγχονται από την Ουκρανία και βορειότερα στο Τσασόβ Γιαρ, το οποίο βρίσκεται περίπου 10 χιλιόμετρα δυτικά του Μπαχμούτ.

Οι περιοχές γύρω από το Μπαχμούτ παραμένουν σημείο ανάφλεξης και έχουν υποστεί μερικές από τις σκληρότερες μάχες του πολέμου.

Αν και η Ουκρανία κέρδισε κάποιο έδαφος στις γύρω περιοχές κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, οι ρωσικές δυνάμεις έχουν προχωρήσει από τότε γύρω από την πόλη.

Δυόμιση χρόνια πολέμου

Η εισβολή της Ρωσίας ξεκίνησε με δεκάδες πυραυλικές επιθέσεις σε πόλεις της Ουκρανίας πριν τα ξημερώματα της 24ης Φεβρουαρίου 2022. Τα ρωσικά χερσαία στρατεύματα κινήθηκαν γρήγορα και μέσα σε λίγες εβδομάδες είχαν τον έλεγχο μεγάλων περιοχών της Ουκρανίας και είχαν προχωρήσει στα προάστια του Κιέβου.

Οι ρωσικές δυνάμεις βομβάρδιζαν το Χάρκοβο και είχαν καταλάβει εδάφη στα ανατολικά και νότια μέχρι τη Χερσώνα, ενώ περικύκλωσαν το λιμάνι της Μαριούπολης.

Πώς έχει αλλάξει από τότε η κυριότητα των εδαφών της Ουκρανίας:

Η Ρωσία, ωστόσο, χωρίς να το περιμένει αντιμετώπισε πολύ ισχυρή ουκρανική αντίσταση σε όλα τα μέτωπα με αποτέλεσμα μεγάλες υλικοτεχνικές ζημιές. Τα ρωσικά στρατεύματα πλήττονταν από ελλείψεις σε τρόφιμα, νερό και πυρομαχικά.

Οι ουκρανικές δυνάμεις έσπευσαν να προμηθευτούν όπλα από τη Δύση, όπως το αντιαρματικό σύστημα Nlaw, το οποίο αποδείχθηκε εξαιρετικά αποτελεσματικό ενάντια στη ρωσική προέλαση.

Μέχρι τον Οκτώβριο του 2022, η εικόνα είχε αλλάξει δραματικά και, έχοντας αποτύχει να καταλάβει το Κίεβο, η Ρωσία αποσύρθηκε εντελώς από τον Βορρά. Τον επόμενο μήνα, οι ουκρανικές δυνάμεις ανακατέλαβαν τη νότια πόλη Χερσώνα.

Από τότε, η μάχη διεξάγεται κυρίως στα ανατολικά της Ουκρανίας με τις ρωσικές δυνάμεις να κερδίζουν με πολύ αργούς ρυθμούς έδαφος μετά από προσπάθεια πολλών μηνών, ενώ έχουν χάσει τουλάχιστον 50.000 στρατιώτες ή πιθανώς ακόμη περισσότερους.