Κ . Χατζηδάκης στην «Κ»: Νέα φόρμουλα για την εκτός σχεδίου δόμηση

Δεν θα φτάσει τελικά στη Βουλή η μία από τις δύο βασικές προτάσεις που έκανε το καλοκαίρι το υπουργείο Περιβάλλοντος για τον περιορισμό της δόμησης στις περιοχές εκτός σχεδίου πόλης. Oπως αποκαλύπτει σε συνέντευξή του στην «Κ» ο υπουργός Περιβάλλοντος Κωστής Χατζηδάκης, το υπουργείο επέλεξε να μην ανοίξει τελικά το δύσκολο θέμα του πολεοδομικού χαρακτηρισμού των δρόμων, από το οποίο ακόμα και σήμερα εξαρτάται το αν κάποιος μπορεί να χτίσει. Αντιθέτως, θα επιμείνει στην κατάργηση της δυνατότητας οικοδόμησης σε οικόπεδα μικρότερα των 4 στρεμμάτων (οι λεγόμενες «παρεκκλίσεις»), παρέχοντας όμως μεγαλύτερη «μεταβατική» περίοδο.

Oπως υποστηρίζει ο κ. Χατζηδάκης, το υπουργείο θα θέσει σε απόλυτη προτεραιότητα το να εκπονηθούν πολεοδομικά σχέδια για όλη τη χώρα, ξεκινώντας με όλες τις Κυκλάδες, τα Δωδεκάνησα και την Κρήτη.

Αναφορικά με τα ενεργειακά θέματα, ο υπουργός επικεντρώνεται στη μείωση του κόστους ενέργειας με την κατάργηση των στρεβλώσεων στην αγορά και την εφαρμογή του «target model». Στο επίμαχο θέμα του ελλείμματος της αγοράς ΑΠΕ κατηγορηματικά δηλώνει ότι το κόστος δεν θα επιβαρύνει τους καταναλωτές ούτε και τη ΔΕΗ που μόλις «βγήκε από το νοσοκομείο».

– Θα επιμείνει το υπουργείο στην κατάργηση των παρεκκλίσεων της εκτός σχεδίου ή θα έχουμε ακόμα μια χαμένη ευκαιρία;

– Το νομοθέτημα θα παραμείνει ίδιο στη φιλοσοφία του: είναι μια μεταρρύθμιση που έχει ως στόχο να προστατεύσει το περιβάλλον και μέσω αυτού να αυξήσει την αξία της περιουσίας των πολιτών. Πρέπει να βάλουμε μια τάξη στην εκτός σχεδίου δόμηση η οποία, σημειωτέον, είναι ελληνική ιδιαιτερότητα, δεν υπάρχει πουθενά στην Ευρώπη. Θα διατηρήσουμε λοιπόν τη φιλοσοφία μας σε μια σειρά από ρυθμίσεις, όπως για παράδειγμα τη μείωση του συντελεστή δόμησης στην εκτός σχεδίου κατά 10% γενικά και ειδικά για τη βιομηχανία κατά 33%, τον αποκλεισμό της νομιμοποίησης αυθαιρέτων μέσω μεταφοράς συντελεστή, τη χρήση της μεταφοράς συντελεστή για την απόκτηση κοινόχρηστων χώρων, την ενίσχυση της δόμησης σε ένα οργανωμένο πλαίσιο. Είναι μια σειρά από χρήσιμες περιβαλλοντικές μεταρρυθμίσεις.

– Τι αλλαγές θα δούμε στο πολεοδομικό σχέδιο νόμου;

– Oσον αφορά τις παρεκκλίσεις κάτω των 4 στρεμμάτων, επιμένουμε να καταργηθούν το 2022. Oμως σε αυτή τη μεταβατική περίοδο των δύο ετών (μέχρι την κατάργησή τους) δεν θα μετράει ο χρόνος που χρειάζεται για τις άδειες από το δασαρχείο ή την αρχαιολογική υπηρεσία, αν δεν έχουν δοθεί μέχρι τότε. Διότι έχει σωστά επισημανθεί ότι σε πολλές περιπτώσεις ιδίως η αρχαιολογική υπηρεσία δεν δίνει στον ιδιοκτήτη τα απαιτούμενα πιστοποιητικά μέσα στο διάστημα των δύο ετών. Επομένως: όποιος επείγεται να χτίσει θα μπορέσει να το κάνει. Oποιος δεν επείγεται αλλά θέλει κάποια στιγμή να χτίσει, δεν έχει κανένα λόγο να αισθάνεται ότι «μένει εκτός», γιατί θα προχωρήσουμε γρήγορα και μαζικά στην εκπόνηση τοπικών πολεοδομικών σχεδίων ώστε η συζήτηση για την εκτός σχεδίου δόμηση να μπει σε άλλη βάση.

– Δηλαδή θα δοθεί μια προέγκριση της οικοδομικής άδειας, η οποία θα είναι «παγωμένη» μέχρι να εκδοθούν τα πιστοποιητικά;

– Ακριβώς. Δεν θα χάνεται το δικαίωμα δόμησης. Αυτό για όσους επείγονται, που γνωρίζουμε ότι είναι λιγότερο από το 5% όλων των οικοδομικών αδειών. Oσοι δεν επείγονται, θα μπορούν να χτίσουν έπειτα από λίγα χρόνια με βάση τα τοπικά πολεοδομικά σχέδια, όπως γίνεται σήμερα εκεί όπου υπάρχει πολεοδομικός σχεδιασμός, π.χ. στη Σίφνο, στη Σέριφο, στην Πάρο, που διέπονται από διατάγματα.

– Τα πολεοδομικά διατάγματα των νησιών αυτών περιλαμβάνουν παρεκκλίσεις γιατί αυτές δεν έχουν ακόμα καταργηθεί. Πώς θα καταργήσετε τις παρεκκλίσεις όπως έχει ζητήσει το ΣτΕ, αν τις επιτρέψετε εκ νέου έπειτα από λίγα χρόνια, μέσω του όποιου πολεοδομικού σχεδίου εκπονηθεί για μια περιοχή;

– Το ΣτΕ δεν έχει καμία ένσταση για τις περιοχές της χώρας που έχουν πολεοδομικό σχεδιασμό. Οι ενστάσεις του ΣτΕ αφορούν την αναρχία στην εκτός σχεδίου δόμηση. Με την εκπόνηση των πολεοδομικών σχεδίων στο υπόλοιπο 80% της χώρας, η συζήτηση γίνεται διαφορετική, αλλάζουμε γήπεδο. Μπορεί σε ένα πολεοδομικό σχέδιο να επιτραπεί η δόμηση κάτω από τα 4 στρέμματα, όχι όμως άτακτα, αλλά με βάση τοπικές ιδιαιτερότητες. Για παράδειγμα, σε ένα μικρό νησί όπου υπάρχουν κυρίως μικρά οικόπεδα, η κοινή λογική λέει ότι θα πρέπει να είσαι πιο ελαστικός ως προς την ελάχιστη έκταση που θα χρειάζεται κάποιος για να χτίσει.

– Η ρύθμιση που περιλάμβανε το σχέδιο νόμου για τον χωρισμό των δρόμων σε δύο κατηγορίες, από τις οποίες θα εξαρτάται αν κάποιος μπορεί να χτίσει εκτός σχεδίου ή όχι, θα παραμείνει;

– Eχουμε αποφασίσει να παραμείνει σε ισχύ η σημερινή νομοθεσία, μέχρι την υιοθέτηση των τοπικών πολεοδομικών σχεδίων.

– Το αποφασίσατε εξαιτίας της κριτικής που δεχθήκατε, κυρίως από το ΤΕΕ, ότι οι ρυθμίσεις για τον περιορισμό της εκτός σχεδίου δόμησης θα προκαλέσουν τεράστια κοινωνική και οικονομική αναστάτωση;

– Τόσο ο πρωθυπουργός όσο και εγώ είμαστε υποστηρικτές της ελεύθερης οικονομίας και της επιχειρηματικότητας και δεν χρειαζόμαστε διαπιστευτήριο για αυτό. Η ανάπτυξη όμως πρέπει να είναι βιώσιμη, όχι επί ζημία του περιβάλλοντος. Το είδαμε στο Μάτι, στη Μάνδρα, το βλέπουμε σε πολλές τουριστικές περιοχές. Πρέπει ως κοινωνία να αποφασίσουμε να κοιτάξουμε 10 ή 20 χρόνια μπροστά. Εμείς ως πολιτικοί είναι εύκολο να πούμε «χτίστε παντού και χωρίς κανόνες», για να ικανοποιήσουμε τους ψηφοφόρους.

– Τότε γιατί αποσύρετε τη βασική ρύθμιση για τον περιορισμό της εκτός σχεδίου;

– Γιατί το κράτος δεν είναι έτοιμο αύριο το πρωί να έχει έτοιμη την κατηγοριοποίηση των δρόμων. Σταθμίσαμε πολιτικά το ζήτημα: διατηρούμε την κατάργηση των παρεκκλίσεων και μεταθέτουμε την εφαρμογή του νέου πλαισίου για τους δρόμους στη στιγμή που θα θεσμοθετείται ένα τοπικό πολεοδομικό σχέδιο.

– Πότε θα ξεκινήσει η εκπόνηση των πολεοδομικών σχεδίων και με ποια χρηματοδότηση;

– Θα είναι η άμεση προτεραιότητά μας στο υπουργείο τα επόμενα χρόνια. Μάλιστα, στο σχέδιο νόμου θα ενσωματωθεί ένα άρθρο για την τοποθέτηση ενός ειδικού μάνατζερ για τον συντονισμό της όλης διαδικασίας. Το πρώτο «πακέτο» πολεοδομικών μελετών θα προκηρυχθεί αμέσως μετά την ψήφιση του πολεοδομικού νομοσχεδίου. Θα περιλαμβάνει το σύνολο των Κυκλάδων, της Δωδεκανήσου και της Κρήτης, καθώς και ορισμένες βεβαρημένες τουριστικά περιοχές από την υπόλοιπη χώρα. Η χρηματοδότηση θα προέλθει συνδυαστικά από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και το Ταμείο Ανάπτυξης. Σε κάθε περίπτωση, η χρηματοδότηση δεν είναι το ζήτημα. Η εκπόνηση των πολεοδομικών σχεδίων είναι ο κεντρικός πυλώνας της μεταρρύθμισής μας.

– Για τη Μύκονο και τη Σαντορίνη, που έχει εκδοθεί και αναστολή για νέες τουριστικές άδειες;

– Στόχος μας είναι σε ενάμισι έτος να έχουν ολοκληρωθεί τα πολεοδομικά τους σχέδια.

– Aρα θα προχωρήσετε πάλι σε απευθείας αναθέσεις;

– Οχι. Είμαστε σε επαφή με το υπουργείο Υποδομών για να δούμε την απλούστευση της διαγωνιστικής διαδικασίας. Γιατί ξέρουμε ότι η υπόθεση αυτή δεν μπορεί να περιμένει.

– Αυθαίρετα. Eχετε καταλήξει τι θα γίνει με την κατηγορία 5, για την οποία έληξε η προθεσμία;

– Οταν έρθει στη Βουλή το νομοσχέδιο, περίπου σε ένα μήνα, θα υπάρχει μέσα και αυτή η ρύθμιση. Σίγουρα θα περιλαμβάνει τις περιοχές που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές.

– Η επανεξέταση των δασικών χαρτών πήρε νέα παράταση, ενώ έχουν κατατεθεί ήδη δύο προσφυγές στο ΣτΕ εναντίον της. Πού βαδίζουμε;

– Eχω τη διαβεβαίωση της Γενικής Διεύθυνσης Δασών ότι σε δύο χρόνια από σήμερα το έργο των δασικών χαρτών θα έχει ολοκληρωθεί για το 100% της χώρας. Αν το αφήναμε έτσι, με τους ρυθμούς εξέτασης των αντιρρήσεων δεν θα τελείωνε ποτέ. Η πραγματική φιλοδασική πολιτική είναι αυτή που κλείνει το θέμα εγκαίρως, όχι να το στέλνει στις ελληνικές καλένδες.

Η πλατφόρμα

– Υπάρχουν πολλά παράπονα από τους μηχανικούς για τη λειτουργία της πλατφόρμας του ΤΕΕ διαχρονικά. Γιατί, εφόσον είστε υπέρμαχος της ελεύθερης οικονομίας, δεν προχωρείτε σε δημοπράτηση αυτών των ηλεκτρονικών εφαρμογών, όπως ο ψηφιακός χάρτης, οι ηλεκτρονικές οικοδομικές άδειες, παρά τις αναθέτετε απευθείας στο ΤΕΕ;

– Γενικώς η πλατφόρμα λειτουργεί ικανοποιητικά. Το πρόβλημα υπήρξε γιατί η πλατφόρμα έχει συγκεκριμένες αντοχές και επειδή διαχρονικά ως Eλληνες είμαστε «της τελευταίας στιγμής». Oσο για τις αναθέσεις, αν εξαιρέσεις τον ψηφιακό χάρτη και το πολεοδομικό σχέδιο για το Μάτι, όλα τα υπόλοιπα προϋπήρχαν της δικής μου θητείας.

Θα στηρίξουμε τις ΑΠΕ, λύση μέσα από διάλογο με τους ιδιοκτήτες τους

– Eχει προκληθεί μια αναστάτωση στην αγορά ηλεκτρισμού για το πώς θα κλείσει η «τρύπα» των 287,6 εκατ. ευρώ του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ). Ο κλάδος των ΑΠΕ ανησυχεί για το ενδεχόμενο επιβολής έκτακτης εισφοράς στις εγγυημένες τιμές και μιλάει για αβεβαιότητα σε μια συγκυρία με υψηλό επενδυτικό ενδιαφέρον και παράλληλα φιλόδοξων εθνικών στόχων στον τομέα. Συμμερίζεστε τις ανησυχίες;

– Η κυβέρνηση είναι δεσμευμένη σε μια πολιτική βιώσιμης ανάπτυξης και δεν μπορεί παρά να στηρίξει την πολιτική των ΑΠΕ. Αυτό καταγράφεται στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) αλλά και στη νομοθεσία που έχουμε περάσει για την απλοποίηση της αδειοδότησης. Eχουμε, επομένως, σαφή δείγματα γραφής που αφορούν τη στήριξη των ΑΠΕ και της πράσινης ενέργειας.

– Το βασικό επιχείρημα των παραγωγών ΑΠΕ είναι ότι πέρυσι, που ο ΕΛΑΠΕ ήταν πλεονασματικός, πήρατε 400 εκατ. για τη μείωση του ΕΤΜΕΑΡ και τη διάσωση της ΔΕΗ και ότι αν αυτό δεν συνέβαινε δεν θα υπήρχε σήμερα πρόβλημα.

– Απαντώ ότι το τρέχον υπόλοιπο του ΕΛΑΠΕ ήταν αρνητικό κατά 17 εκατ. ευρώ τον Μάρτιο και κατά 61 εκατ. ευρώ τον Απρίλιο. Τι συνέβη τον Απρίλιο; Μήπως άλλαξε ο υπουργός, εφαρμόσαμε κάποιο ειδικό μέτρο; Ή μήπως επέδρασε ο κορωνοϊός και ως εκ τούτου μειώθηκε η κατανάλωση ρεύματος και τα έσοδα του ΕΤΜΕΑΡ; Στη Γερμανία, αυτή την ώρα που μιλάμε, το έλλειμμα του αντίστοιχου λογαριασμού είναι 4 δισ. ευρώ. Είναι λοιπόν προτιμότερο να μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας. Υπάρχει μια πρωτοφανής κρίση, η οποία πλήττει όλους τους κλάδους και όλες τις χώρες, και μπροστά σε αυτή την κρίση πρέπει να τοποθετηθούμε με κοινωνική υπευθυνότητα. Οι ιδιοκτήτες ακινήτων, οι οποίοι χρεώθηκαν μειώσεις 30% στα ενοίκια για να μην πέσουν έξω οι ελληνικές επιχειρήσεις, είναι Ελληνες β΄ κατηγορίας;

– Πέρυσι είχαμε το πρόβλημα της ΔΕΗ, φέτος των ΑΠΕ. Πότε θα κλείσει αυτός ο φαύλος κύκλος;

– Αυτή είναι η προτεραιότητά μας. Η κυβέρνηση πρέπει να εξυγιάνει γενικότερα τον τομέα της ενέργειας από τις όποιες στρεβλώσεις. Ξεκινήσαμε με τη ΔΕΗ. Αν κατέρρεε η ΔΕΗ, πού θα πωλούσαν σήμερα οι ιδιοκτήτες των ΑΠΕ; Η Ελλάδα πρέπει να λάβει μια σειρά από διαρθρωτικές αποφάσεις για το μέλλον της ενέργειας, για τον απλό λόγο ότι έχουμε την υψηλότερη χονδρεμπορική τιμή ρεύματος σε όλη την Ευρώπη. Αυτό συμβαίνει γιατί η αγορά ενέργειας στην πατρίδα μας δεν λειτουργεί ομαλά – και δεν λειτουργεί γιατί δεν έχουμε το target model, δηλαδή ένα μοντέλο ελεύθερης αγοράς, όπως λειτουργεί στις άλλες 26 χώρες της Ευρώπης. Την ίδια στιγμή η βιομηχανία πιέζεται, ο απλός καταναλωτής πιέζεται και οι ιδιοκτήτες των ΑΠΕ, δεν λέω παρανόμως, νομίμως, με μέση χονδρεμπορική τιμή γύρω στα 40 ευρώ εισπράττουν μέση τιμή 144 ευρώ. Οι ιδιοκτήτες αιολικών γύρω στα 90 ευρώ και των φωτοβολταϊκών γύρω στα 280 ευρώ.
– Εχουν, ωστόσο, υπογράψει συμβάσεις με το Δημόσιο για συγκεκριμένες αποζημιώσεις.

– Είπα νομίμως. Προφανώς θα βρούμε λύση μέσα από ένα διάλογο. Δεν είμαστε σε αντιπαράθεση, θέλουμε να στηρίξουμε τις ΑΠΕ, αλλά πρέπει όλοι να αντιληφθούμε ότι έχουμε ένα περιβάλλον κοινωνικής κρίσης.

– Εχετε αφήσει όμως έξω από το κάδρο, εκτός από τους καταναλωτές, και τη ΔΕΗ.

– Πολύ σωστά έχουμε αφήσει έξω τους καταναλωτές, διότι η κυβέρνηση παίρνει μέτρα κοινωνικού χαρακτήρα, όπως όλες οι κυβερνήσεις. Η ΔΕΗ, επίσης, θα πρέπει να γνωρίζουν όλοι ότι δεν είναι μια επιχείρηση ανθούσα. Είναι μια επιχείρηση που απλώς βγήκε από το νοσοκομείο. Πρέπει να την ξαναβάλουμε, έτσι ώστε ο καθένας να μείνει αμετακίνητος σε ό,τι έχει κατακτήσει όλη την προηγούμενη περίοδο; Δεν θα κάνουμε σισύφειο έργο για τη ΔΕΗ.

– Επομένως, θα επωμιστεί όλο το βάρος ο κλάδος των ΑΠΕ.

– Υπάρχουν πολλές και διαφορετικές λύσεις. Σε καμία περίπτωση δεν θα ληφθεί μέτρο που θα θέσει εν κινδύνω τις δανειακές υποχρεώσεις των επενδυτών και βρισκόμαστε σε συζητήσεις με τις τράπεζες γι’ αυτό. Θα εξετάσουμε και εναλλακτικά σενάρια που μπορούν να βοηθήσουν στην επίλυση του προβλήματος, όπως για παράδειγμα η ανακατανομή των πόρων από το Πράσινο Ταμείο. Και, βέβαια, ένα μέρος θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης.

– Θα πάτε σε οριζόντια μέτρα;

– Οχι, δεν θα υπάρξουν οριζόντιες ρυθμίσεις και σε κάθε περίπτωση θα ληφθούν μέσα από διάλογο. Θα πρέπει επίσης να πω ότι τα μέτρα έχουν έναν ειδικό χαρακτήρα ακριβώς λόγω των ειδικών συνθηκών. Θα βρούμε μια λύση για να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες του κορωνοϊού, αλλά θα πρέπει να δούμε και μεσομακροπρόθεσμες λύσεις για το ΕΤΜΕΑΡ και τον ΕΛΑΠΕ. Το πιο σημαντικό θέμα, όμως, είναι το κόστος ενέργειας, γι’ αυτό και θα εφαρμόσουμε το target model από την 1η Νοεμβρίου.